بخشی از مقاله
خلاصه
آلوئه ورا یکی از مهمترین گیاهان داروئی با کاربرد فراوان در صنایع مختلف می باشد. در این مطالعه با استفاده از ژل آلوئه ورا بر روی پارچه پنبه ای خصوصیات مکانیکی، ضد میکروبی و جذب رطوبت مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور آزمایشات بر روی پارچه پنبه ای و پارچه پنبه ای مرسریزه شده با استفاده از پودر آلوئه ورا با غلظت 10 به روش رمق کشی انجام شد.
با استفاده از میکروسکوپ الکترونی SEM به بررسی و مقایسه سطح پارچه پنبه ای و پارچه پنبه ای تکمیل شده پرداخته شد. میزان جذب آلوئه ورا در پارچه پنبه ای مرسریزه خیلی بیشتر از پارچه پنبه ای مرسریزه نشده می باشد. در نتیجه این جذب ،بعضی از خصوصیات مکانیکی ، خاصیت ضد میکروبی وجذب رطوبت پارچه پنبه ای تکمیل شده افزایش یافته است.
مقدمه
از آنجا که کالای پنبه ای یکی از پرمصرفترین کالاها محسوب می شود[1] لذا تحقیقات فراوانی بر روی تغییر و بهبود خواص آن انجام گرفته است که در اکثر این تحقیقات از مواد شیمیایی و نیز استفاده از تکنولوژی نانو مواد در تکمیل کالای پنبه ای می باشد که در همه اینها به علت استفاده از مواد شیمیایی و نیز هزینه بر بودن آنها و علاوه بر آن اثراتی که در محی زیست دارند توجه به مواد طبیعی از جمله گیاهی برای تکمیل کالای پنبه ای از اهمیت بالایی برخوردار است که علاوه بر طبیعی بودن، مقرون به صرفه بودن و دوستدار محی زیست و نیز سازگار با بدن انسان از جمله مزیت آنها می باشد.
از مواد گیاهی، گیاه آلوئه وراکه قدمتی چندین هزار ساله دارد و نیز خواص داروئی و غذائی بسیار خوبی دارد، بخش آبدار و درونی گیاه که ژل نامیده می شود. این ماده موسیلاژی یا به عبارتی همان ژل از سلولهای پارانشیمی واقع در بخش مرکزی برگ بدست می آید. ژل آلوئه ماده ی بی رنگی است که محتوی 99 درصد آب و مابقی شامل گلوکومانان ها، آمینو اسیدها، لیپیدها، استرول ها و ویتامین ها می باشد که با توجه به ساختار و خواص بسیار آن ذهن ما را در جهت کاربرد این گیاه در صنعت نساجی به خود معطوف ساخته است. تاکنون تحقیقات فراوانی در زمینه خاصیت ضد میکروبی آلوئه ورا صورت گرفته است که در میان آنها تعداد اندکی به بررسی خواص آن بر روی پارچه پنبه ای پرداخته اند که به آنها اشاره می کنیم. لذا در پژوهش حاضر به ارزیابی تاثیر ژل آلوئه ورا بر روی کالای پنبه ای به منظور بهبود خصوصیات مکانیکی و جذب رطوبت و افزایش خاصیت ضد میکروبی آن پر داخته شده است.
روش ها
1 روش تهیه پودر آلوئه ورا
نمونه گیاهی مورد استقاده در این تحقیق Aloe barbadensis Mill. بوده که برگ های تازه گیاه 2تا 3ساله آلوئه ورا ، ازمزرعه شهر، کرج جمع آوری شد. ابتدا شستشوی برگها با آب مقطر و سترون سازی آن ها با الکل اتیلیک 70 انجام شد. سپس با ایجاد یک برش در برگ توس اسکالپل ،ژل درونی آن جدا گردیدپس از شتشوی ژل با اسید اسکوربیک - ویتامین - C با غلظت 1 گرم بر لیتر ژل ها داخل آون در دمای 67 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت قرار داده شد تا کاملاّ خشک شوند.پس از خشک شدن نمونه ها،عمل پودر کردن آنها توس آسیاب انجام شد. جهت حل کردن پودر آلوئه ورا از آب دیونیزه با PH محلول 5 5 استفاده شد..
2 تهیه و آماده سازی نمونه ها
نمونه هایی از پارچه پنبه ای و پارچه پنبه ای مرسریزه شده با ترازو توزین شدند سپس نمونه ها در حمام الوئه ورا با غلظت 10 به روش رمق کشی عمل شدند . مشخصات پارچه پنبه ای مورد استقاده در این پژوهش در جدول 1 بیان شده است.
جدول -1 مشخصات پارچه پنبه ای
3 میکروسکوپ الکترونی پویشی - - SEM
جهت بررسی سطح پارچه پنبه ای وپارچه پنبه ای مرسریزه تکمیل شده با آلوئه ورا و مقایسه آن با الیاف پارچه پنبه ای خام ،نمونه هایی از آنها تهیه گردید و توس یک فلز سنگین - طلا - پوشش داده شد و سپس بوسیله میکروسکوپ الکترونی SEM - مدل KYKY-EM3200 ساخت چین - تصاویری از آنها گرفته شد.
4 بررسی رطوبت بازیافتی
به منظور مقایسه درصد رطوبت بازیافتی از پارچه پنبه ای، پارچه پنبه ای مرسریزه عمل نشده و پارچه پنبه ای ومرسریزه عمل شده با آلوئه ورا نمونه هایی تهیه می کنیم . نمونه ها پس از توزین ، در آون با دمای 100 تا 105 درجه قرار داده شدند. پس از 20 دقیقه نمونه ها را از اون خارج شده و در دسیکاتور قرار گرفتند . سپس نمونه ها مجددا توزین شدند. این عمل تا جایی ادامه یافت که نمونه ها پس از 3 مرحله توزین هیچگونه تغییر وزنی را نشان ندادند . سپس درصد رطوبت بازیافتی را برای هر نمونه محاسبه شد.
5 بررسی خواص مکانیکی و ضد میکروبی
خواص مکانیکی پارچه ها به وسیله دستگاه استحکام سنج CRE مدل TESLA 300 ساخت شرکت Mesdan ایتالیا اندازه گیری شد. ابعاد نمونه ها 20× 5 سانتیمتر در جهت تار و پود جداگانه برش زده و سرعت دستگاه 300 میلیمتر بر دقیقه تنظیم شد. نمونه ها تحت آزمون سنجش استحکام قرار گرفتند و مقادیر برای هر پارامتر گزارش شد.>2@ برای خاصیت ضد میکروبی از دستگاه انکوباتور مدل D -91126 شرکت memmert سا خت آلمان استفاده شد.
نتایج و بحث:
بررسی تصاویر میکروسکوپی:
شکل 1سطح الیاف پارچه پنبه ای - A - و سطح الیاف پارچه پنبه ای تکمیل شده با آلوئه ورا - B - و شکل 2 سطح الیاف پارچه پنبه ای مرسریزه تکمیل شده با آلوئه ورا را با دو بزرگنمایی1000 x و 5000x نشان می دهد.
.همان طور که از مشاهده تصاویر در می یابیم که پارچه پنبه ای مرسریزه شده نسبت به پارچه پنبه ای جذب بهتری داشته و ذرات آلوئه ورا بر روی سطح الیاف به وضوح قابل مشاهده می باشد.
شکل - 1 تصویر SEM پارچه پنبه ای خام و پارچه پنبه ای تکمیل شده با آلوئه ورابا بزرگ نمایی 1000 x
شکل - 2 تصویر SEM پارچه پنبه ای مرسریزه تکمیل شده با آلوئه ورا با بزرگ نمایی 1000 x و 5000x میزان رطوبت بازیافتی
پس از تکمیل پارچه پنبه ای مرسریزه به علت جذب آلوئه ورا تعداد گروههای هیدروکسیل در پارچه افزایش می یابد بنابراین طبیعی است که رطوبت بازیافتی افزایش یابد
جدول -2 نتایج میزان رطوبت باز یافتی
بررسی خصوصیات مکانیکی
همانطور که در شکل های 3 تا 6 مشاهده می شود در پارچه تکمیل شده - نمونه - B ازدیاد طول و کار تا حد پارگی تاری و پودی نمونه های تکمیل شده نسبت به نمونه شاهد - نمونه A - افزایش داشته ولی استحکام کششی و استحکام پارگی چندان تغییری نداشته و حتی به مقدار کم کاهش نیز داشته است.
