بخشی از مقاله
چکیده
امروزه به دلیل اثرات نامطلوب آنتیاکسیدانهای سنتزی تمایل به استفاده از آنتیاکسیدانهای طبیعی که استفاده از آنها فاقد هرگونه ضرر و زیان برای محیط زیست باشد یا مضرات حاصل، کمتر از آنتیاکسیدانهای سنتزی باشد افزایش یافته است. به همین دلیل در این پژوهش از ژل و صمغ آلوئهورا با ویژگی آنتیاکسیدانی و دوستدار محیط زیست به عنوان کاربرد نوین جهت محافظت الیاف در برابر پرتوهای فرابنفش استفاده گردید. پژوهش حاضر به روش کتابخانهای- آزمایشگاهی انجام شد. و نتایج به صورت توصیفی تحلیلشدهاند.
عوامل زمان تابش نور و غلظت آنتیاکسیدان بهینهسازی شد. مشخصههای رنگی نمونهها توسط سیستم محاسبه شد، و تغییرات به وجود آمده با نمونه اصلی مقایسه و با مقادیر تغییر رنگ E بیان شد. نتایج به دست آمده هیچگونه تغییری را در عمق رنگی نمونهها پس از عملیات بعدی نشان نداد. در تمامی موارد، استفاده ازآنتیاکسیدان باعث بهبود در خواص حفاظتی نمونهها در برابر پرتوهای فرابنفش شد. بهترین نتیجه در افزایش ثبات نوری در کاربرد صمغ آلوئه-ورا مشاهده شد.
کلمات کلیدی:تکمیل حفاظتی فرابنفش، رنگزای اسپرک، آلوئهورا، آنتیاکسیدان، محیط زیست.
مقدمه
نور خورشید شامل طیف گستردهای از پرتوها با انرژیهای متفاوت است. بیشتر ساختارهای آلی گروههای جاذب نور دارند و به هنگام قرار گرفتن در معرض نور، آن را جذب میکنند. انرژی فوتونهای جذب شده موجب واکنش ساختارهای شیمیایی آلی با نور و انجام دو پدیده فتوشیمیایی برانگیختگی نوری و تجزیه نوریٌ میگردد. نورخورشید، اساسیترین انرژی مورد نیاز بر سطح زمین برای فتوسنتزٍ و ادامه چرخه زندگی است. نوری که از خورشید به سطح زمین میرسد دارای پرتوهایی با طول موج های مختلف از فرابنفش تا زیرقرمز است.
زمانی که مقدار انرژی جذب شده به وسیله مولکول بیشتر از انرژی پیوندهای شیمیایی آن است، پیوندها شکسته شده و مولکول تجزیه نوری میشود. اینگونه واکنشها معمولاً به دلیل تابش پرتو فرابنفش پر انرژی اتفاق می افتد، زیرا انرژی زیادی جهت انجام این واکنش نیاز است جهت مقایسه، انرژی پرتوهای مختلف موجود در نور خورشید و انرژی پیوندهای متداول موجود در ساختارهای آلی بیان شده است.انرژی تابشهای مختلف نور خورشید و انرژی پیوندهای شیمیایی ساختارهای آلی.
بسیاری از مواد شیمیایی جاذبهای فرابنفش خوبی هستند و همین امر آنها را به مواد مستعد جهت تخریب به وسیله نور تبدیل کرده است. جذب پرتو فرابنفش باعث برانگیختگی و شکستن پیوندهای شیمیایی شده و درحضور هوا مقدار زیادی گروههای فعال اکسیژنَ تخریب و اکسیداسیونمعمولاًُ به وسیله سه عامل: رادیکالهایآزاد اکسیژن، اکسیژن سینگلتِ و یونهای پراکسیدّ اتفاق می افتد.
در سالهای اخیر، نازکی لایه ازنْ استراتوسفرَ در اثر آلایندههای زیست محیطی، به عنوان یک فیلتر فرابنفش طبیعی، موجب افزایش میزان فرابنفش در سطح زمین و در نتیجه افزایش آسیبهای ناشی از پرتو فرابنفش گردیده است.از سوی دیگر، با وجود ثباتهای بسیار عالی رنگزاهای سنتزی در برابر تخریب نوری، استانداردهای زیست محیطی زیادی در بسیاری از کشورها در واکنش به حساسیتزایی و سمی بودن این رنگزاها و همچنین مواد خطرناک منتشر شده در طبیعت در فرآیند تولیدشان، اعمال گردیده که موجب کاهش استفاده از این رنگزاها شده است.
رنگزاهای طبیعی
با افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت سلامت و نیز بهداشت محیط زیست، محصولات غیرسمی و سازگار با محیط زیست در عرصههای مختلف زندگی محبوبیت یافتهاند. رنگزاهای طبیعی به دلیل سازگاری زیاد با محیط زیست و کم خطر بودن آنها بر سلامت جانداران و به خصوص انسان، مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. رنگهای طبیعی، محصولاتی تجدیدپذیر و پایدار با حداقل اثرات زیست محیطی هستند که از زمانهای بسیار دور نه تنها در رنگرزی منسوجات استفاده میشدند بلکه به عنوان رنگ در مواد غذایی و لوازم آرایشی نیز کاربرد داشته اند.
