بخشی از مقاله
چکیده
هدف این مقاله، معرفی تکنولوژی آموزشی و چگونگی بهرهگیری از آن، در آموزش و تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان است. به منظور نیل به این اهداف، ابتدا سعی شده است، تاریخچه تکنولوژی آموزشی مورد بررسی قرار گیرد، سپس ضمن ارائه تعاریفی از آن، به فواید و اهداف و مشکلات آن نیز اشاره شود. نتایج حاصل از مقاله بیانگر این است کهتکنولوژی آموزشی برخلاف تصور موجود، صرفاً به معنای گردآوری و سپس کاربرد مواد و وسایل کمک آموزشی نیست؛ بلکه تکنولوژی آموزشی، روشی سیستماتیک در طراحی، اجرا و ارزشیابی از کل فرآیند تدریس و یادگیری با توجه به هدفهای مخصوص است. مطابق یافتههای تحقیق، تکنولوژی آموزشی بر پیشرفت تحصیلی تاثیر میگذارد؛ یعنی هر چه استفاده از تکنولوژی آموزشی بیشتر شود، پیشرفت تحصیلی بیشتر خواهد شد و هرچه استفاده از تکنولوژی آموزشی کمتر باشد، پیشرفت تحصیلی کمتر خواهد بود.
مقدمه
یکی از مباحث مهم در امر آموزش، بهوجود آوردن شرایطی در جهت تسهیل یادگیری فراگیران است، به گونهای که آموزشگر بتواند، در مدت زمان کوتاه تغییراتی مطلوب در رفتار فراگیران به وجود آورد. لازم است در انجام آموزشها از دانشی بهره جست که علاوه بر بالا بردن کیفیت یادگیری، زمینهای را جهت نیل به اهداف آموزشی فراهم نماید و در عین حال، بیانگر نوعی روش سیستماتیک در طراحی، اجرا و ارزشیابی کل فرآیند تدریس و یادگیری باشند. دانشی با این خصوصیات، تکنولوژی آموزشی نامیده میشود. امروزه، در اکثر کشورهای جهان، چه در محیطهای آموزش رسمی و چه غیررسمی، از اصول و مبانی آن استفاده فراوانی میشود. تکنولوژی آموزشی را باید مجموعهای از عناصر سایر رشتههای علمی به حساب آورد که آن را بهوجود آوردهاند. این عناصر شامل روان شناسی شناخت، روان شناسی ادراک، سنجش و اندازهگیری، ارزشیابی، ارتباطات، مدیریت، رسانهها و سیستم مهندسی است. این عناصر، به منظور نیل به یک هدف معین و مشخص به صورت مجموعهای متحد، مربوط و متاثر از هم، به گونهای منسجم نظم یافته است. آنچه در این مقاله، مورد بحث قرار گرفته است؛ تکنولوژی آموزشی و مشکلات و فواید آن و همچنین تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان می باشد. دلیل انتخاب موضوع، عدم آشنایی مربیان و اساتید با اصول و مبانی تکنولوژی آموزشی میباشد. به منظور نیل به این هدف، ابتدا تاریخچه این علم مورد بررسی قرار گرفته، سپس سعی شده است مفاهیم لغوی و علمی جهت آشنایی بیشتر ارائه گردد. برای این منظور، تعاریف مختلفی از صاحب نظران مختلف ارائه شده است. سپس به هدف، فواید و مشکلات تکنولوژی آموزشی و همچنین تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان تاکید شده است.
تعریف تکنولوژی آموزشی
جهت ارائه تعریفی جامع و کامل از تکنولوژی آموزشی، لازم است مفهوم لغوی و علمی آن را مورد بررسی قرار دهیم. برای این منظور ابتدا، مفهوم لغوی آن را مورد بررسی قرار میدهیم.
مفهوم لغوی تکنولوژی آموزشی
لغت تکنولوژی، از دو واژه لاتین "Techne" و "Logy" تشکیل گردیده است. معادل فارسی "Techne" دانش چگونگی انجام یک کار میباشد که شاید مترادف آن را در زبان فارسی "فن" بدانیم. واژه Logy یک پسوند لاتین است که به معنی صحبت کردن میباشد. در زبان فارسی، این واژه "شناخت یا شناسی" ترجمه گردیده است. فرهنگ مک گروهیل، تکنولوژی را دانش و عملی سیستمی میداند، که تمام فراگردهایی را که با مواد سروکار دارند، دربرمیگیرد. در این تعریف، بر سیستمی بودن تکنولوژی تاکید شده است. در لغت، آموزش نیز، به معنای عملی که باعث ایجاد تغییر در رفتار میشود، تعریف شده است. با توجه به توضیحات فوق، تکنولوژی آموزشی را میتوان، از نظر مفهوم لغوی، "فن یا شناخت دانش چگونگی ایجاد تغییر در رفتار" ترجمه کرد.[2]
مفهوم علمی تکنولوژی آموزشی
ارائه هرگونه تعریفی، از مفهوم علمی تکنولوژی آموزشی، متکی به نظرات افراد و مجامع مختلفی است که در این مورد پیشگام بوده اند. دو نالد پی. ایلی - Donald. P.lly. 1963 - ، در تعریف تکنولوژی آموزشی میگوید: قسمتی از آموزش و پرورش، که متوجه طراحی و تولید پیامهای آموزشی، برای بالا بردن بهرهی یادگیری است.[3]
جیمز براون - James Brown - تکنولوژی آموزشی را این گونه تعریف میکند:
"تکنولوژی آموزشی، عبارت است از روش سیستماتیک طراحی، اجرا و ارزشیابی از کل فرآیند تدریس و یادگیری، با توجه به هدف مخصوص و بر اساس پژوهش در یادگیری و ارتباط انسانی و بکارگیری ترکیبی از منابع انسانی و غیر انسانی جهت یادگیری موثرتر.[4] سیلبر - - Silber.1970 تکنولوژی آموزشی را تکامل تحقیق، طراحی، تولید، ارزیابی، پشتیبانی، تدارک و بکارگیری عوامل نظام آموزشی - پیام، افراد، مواد، وسایل و روشها و محیط عمل - و مدیریت این تکامل را - سازمان و افراد - به طریق سیستمی، برای حل مسائل آموزشی میداند.
