بخشی از مقاله
خلاصه
امروزه اهمیت و ضرورت وجود سیستم های مدیریت دانش در بحث انتقال تکنولوژی برای مدیران پوشیده نیست ولی با این حال کمترین پژوهش در کشورمان پیرامون این موضوع انجام گرفته است. این پژوهش به منظور تعیین جایگاه مدیریت دانش در انتقال تکنولوژی صورت گرفته است که به صورت موردی در سازمان مهندسی و عمران شهر تهران - یکی از سازمان های معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران - انجام شده است. جامعه آماری شامل مدیران، کارکنان، کارشناسان و پژوهشگران صنعت شهرسازی سازمان مهندسی و عمران شهر تهران با تحصیلات لیسانس و بالاتر و سابقه کاری مفید بالای سه سال مرتبط با فعالیت های اجرایی در بخش طراحی و اجرای راه، بزرگراه، تونل، پل و ابیه های شهری می باشد
که دارای تعداد 150 نفر عضو و تعداد نمونه بر اساس تعداد متغیرهای مدل ساختاری و تعداد نمونه مورد نیاز برای ارزیابی هر یک از متغیرها و همچنین با در نظر گرفتن احتمال ریزش نمونه در جمع آوری پرسشنامه ها و همچنین احتمال وجود داده های پرت حدودا 108 عدد در نظر گرفته شد. پس از جمعآوری اطلاعات با ابزار پرسشنامه، برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش رگرسیون خطی چند متغیره و تکنیک تحلیل مسیر استفاده شده است. در این پژوهش ارتباط 8 عامل مدیریت دانش در انتقال تکنولوژی مورد بررسی قرار می گیرد: که این عوامل عبارت اند از اهداف دانشی سازمان، شناسایی دانش در سازمان، کسب دانش در سازمان، تولید و توسعه دانش در سازمان، تسهیم و انتشار دانش در سازمان، نگهداری دانش در سازمان، کاربرد دانش در سازمان و ارزیابی دانش در سازمان. نتایج نشان میدهد عوامل مدیریت دانش در سازمان با انتقال تکنولوژی در ارتباط است.
کلمات کلیدی: تکنولوژی، جایگاه مدیریت دانش در انتقال تکنولوژی، مدیریت دانش
.1 مقدمه
امروزه اهمیت مدیریت دانش در انتقال بین المللی تکنولوژی بر مدیران دولتی و بخش خصوصی ، پوشیده نیست ولی با این حال کمترین تحقیق در کشورمان پیرامون این موضوع انجام گرفته است؛ این در حالی است که بسیاری از سازمانها درصدد انتقال تکنولوژی به دیگر کشورها و بسیاری دیگر واردکننده تکنولوژی از دیگر نقاط دنیا می باشند. کشور ما نیز از این روند مستثنی نیست بصورتی که به طور همزمان در صنایعی مانند نفت و گاز ، فولاد ، خودرو هم از انتقال دهنده تکنولوژی می باشیم و هم وارد کننده تکنولوژی - ابزری و همکاران،. - 1389 کشورهایی بنا به دلایلی دیرتر از کشورهای پیشرفته به مراحل توسعه یافتگی نزدیک می شوند برای اینکه بتوانند فاصله خود را با سایر کشورها در زمان کوتاه تری طی کنند، نیازمند بکارگیری روش های میانبری از قبیل انتقال تکنولوژی هستند.
انتقال تکنولوژی از نظر مفهومی به خودی خود شامل انتخاب روش مناسب و سپس اقدام به انتقال فناوری با روش انتخاب شده و در نهایت گرفتن بازخوردهای اطلاعاتی مناسب از تکنولوژی انتقال یافته جهت اصلاح روش یا نحوه بکارگیری آن می باشد - مهدی زاده و همکاران،. - 1391 انتقال تکنولوژی فرایند پیچیده و دشواری است. خرید و انتقال تکنولوژی بدون مطالعه و بررسی لازم، نه تنها مفید نخواهد بود بلکه ممکن است باعث هدر رفتن سرمایه و زمان شود. نگاه به انتقال تکنولوژی باید به عنوان فرایندی باشد که از طریق آن تکنولوژی وارداتی به گونه ای کسب شود که نه تنها برای تولید محصول به کار گرفته شود، بلکه زمینه ای برای خلق تکنولوژی جدید باشد - بهروزی و همکاران،. - 1393 لذا استفاده از مدیریت دانش موفق می تواند در کارایی و اثر بخشی فرآیند انتقال تکنولوژی بسیار موثر باشد. البته مدیریت دانش در انتقال تکنولوژی فرآیندی بسیار پیچیده است زیرا بایستی یک فاصله یا خلاء بزرگ دانشی میان انتقال دهنده و انتقال گیرنده را بپوشاند - کرمی و همکاران، . - 1389
.2 ادبیات تحقیق
با توجه به سرعت جهانی شدن و نیاز شرکت ها و کشورها به رقابت تنگاتنگ در عرصه بازار جهانی، تکنولوزی جدید به عنوان یک مزیت رقابتی جهت حضور در بازار جهانی مطرح شده است - . - Archibugi,2003 زیرا کشورهای دارنده تکنولوژیهای جدید، امکان دسترسی به بازارهای جدید و ارائه محصولات متمایز را دارا هستند و بدینصورت با حفظ مزیت رقابتی در عرصه جهانی، امکان بقاء و توسعه خود را تضمین می کنند - - Srinivas,2008 بنابراین تکنولوژی لازمه رشد اقتصادی سازمانهای امروزی و در دنیای کسب و کار، کلیدی طلایی محسوب می شود - - Allameni et al,2012 و یک سلاح اصلی رقابت بین شرکت ها است. امروزه صنعتی شدن به شدت به انتقال تکنولوژی وابسته است - سلامی و همکاران، - 1385 انتقال تکنولوژی مناسب به دلیل ارتقاء کیفیت طراحی محصول پایدار مهم است . - Gupta,2012 -
مدیریت دانش ارتباط مستقیمی با اثربخشی انتقال تکنولوژی دارد و دانش نقش میانجی را در این زمینه ایفا می کند. مدیریت دانش فرصت لازم را برای بهبود عوامل مرتبط با فرآیند انتقال فناوری، بهبود عملکرد سازمان و در نهایت کسب مزیت رقابتی فراهم می کند - جعفری و همکاران،. - 1393 رویدادهای قرن اخیر، شواهد زیادی دال بر اتباط بسیار تنگاتنگ میان علم، دانش و تکنولوژی ارائه می دهد چرا که بسیاری از تحولات و پیشرفت های اخیر تکنولوژی بر پایه رشد و توسعه علم و دانش جلوتر از خود استوار شده است به گونه ای که علم و دانش پایه و اساس رشد و توسعه تکنولوژیک را فراهم می آورد لذا میتوانیم بگوئیم که نو آوری هایی که بر اساس رشد و توسعه تکنولوژی بوجود می آیند موجب بروز تحولات عظیم صنعتی و رشد بازار و به دنبال آن رشد اقتصادی خواهند شد که باعث ایجاد تغییرات بزرگ در شیوه کسب و کار و ایجاد مشاغل جدید شده است. توسعه تکنولوژیکی توسط کشش بازار نیز تحریک و ایجاد می شود.
اغلب هدف از ابداع یک تکنولوژی، رفع و برآورده سازی نیاز بازار می باشد که از موثرترین راه ها برای برقراری پیوند میان تکنولوژی و بازار است. بسیاری از تحولات و پیشرفت های تکنولوژیکی برخاسته و ناشی از کشش بازار، به تدیج روی داده اند یا شکل بهبود یافته تکنولوژی های موجود هستند. نوآوریهای اساسی، بازارهای جدیدخلق می کنند و بازارهای فعلی را گسترش می دهند. - Mort,1990 - مدیریت دانش فرآیندی ایست جهت یادگیری کارآمد مرتبط با کشف، بهره برداری و تسهیم دانش انسانی - ضمنی و صریح - که از تکنولوژی های مناسب و محیط های فرهنگی برای ارتقاء سرمایه فکری و عملکرد سازمان استفاده می کنند. - Jashapara, 2004 -
مدیریت دانش در قرن بیست و یکم بسیار اهمیت دارد چرا که سازمان ها جهت کسب مزیت رقابتی و شیوه کار اثر بخش از طریق تسهیم و کاربرد مجدد دانش کمک می کند . - Gupta,2008 - موفقیت های جسورانه و روحیه نوآوری در قرن 21 و افزایش رقابت در بازار به صورت بحرانی، به کیفیت دانش بکار گرفته شده در مراحل اصلی تجارت و کسب و کار بستگی دارد - . - Ndlela,2001 طبیعی است که اهمیت مدیریت دانش به طور روز افزون در حال افزایش می باشد. نه تنها به این علت که تعداد زیادی از سازمان ها در کشورهای پیشرفته در حال تبدیل به سازمان های دانش محور هستند، بلکه به این علت که کل تمدن انسانی در فرآیند انتقال به جامعه دانش محور است؛ جامعه ای که پیشرفت آن تا حد زیادی به کارایی مدیریت دانش بستگی دارد - . - Loncarevic & Muhic,2005
مدیریت دانش به دلایل متعددی اهمیت یافته است. جهت خدمت رسانی بهتر به مشتری و باقی ماندن در تجارت، حداقل ساختن دارایی های ثابت، کوتاه کردن زمان توسعه محصولات، بهبود بخشیدن به خدمت رسانی به مشتری، تفویض اختیار به کارمندان، نوآوری و تولید محصولات با کیفیت بالا، افزایش انعطاف پذیری و انطباق، کسب اطلاعات، خلق و تسهیم دانش. در حالت کلی می توان مدیریت دانش را به عنوان مجموعه فرآیند های ایجاد، انتشار و کاربرد دانش تعریف کرد. دانش، مجموع اطلاعات، داده، مهارت، توانایی، عقاید، بینش و انگیزش افراد است - ربیعی،. - 1391
به عقیده گوپتا - 2007 - ، ما وارد دوره ای شده ایم که دیگر مزیت رقابتی صرفا از طریق دسترسی به اطلاعات بدست نمی آید بلکه به طور چشم گیری از طریق تولید دانش جدید ایجاد می شود. مدیریت دانش یک الگوی تجاری نوظهور و بین رشته ایست که با کلیه جوانب دانش شامل تولید، کد گذاری، تسهیم و کاربرد این فعالیت ها جهت ارتقای یادگیری و نوآوری در ارتباط است. این الگو شامل خلق دانش جدید، کسب دانش مفید از منابع خارجی، کاربرد این دانش در تصمیم گیری، به کارگیری این دانش در فرآیندها، محصولات و یا خدمات، رمزگذاری اطلاعات در اسناد، پایگاه داده و نرم افزارها، تسهیل رشد دانش، انتقال دانش به قسمت های مختلف سازمان و اندازه گیری ارزش دارایی های سازمان و یا اثر مدیریت دانش می باشد. به دلایل ذیل مدیریت دانش اهمیت بسیاری است - : - Gupta,2007
- خدمات بهتر به مشتری
- حفظ بقای سازمان
- کاهش مان لازم جهت انجام عملکرد سازمانی
- انجام فعالیت با حداقل مخارج و دارایی ثابت
- کاهش زمان توسعه محصولات
- بهبود خدمات به مشتری
- افزایش توانایی کارکنان و تفویض اختیار به آنها
- نوآوری و تحویل محصولات با کیفیت بالا
- بالا بردن انعطاف پذیری و تطابق
- بدست آوردن اطلاعات، تولید و تسهیم دانش
