بخشی از مقاله
چکیده:
پدیده های نوین عصر حاضر نظیر گسترش سیستم های اطلاعاتی،انفجار اطلاعات،پیدایش دهکده های جهانی،مسائل بهداشتی وزیست محیطی جهانی و ...موجب تغییر در شیوه ی آموزش ویادگیری شده و اهداف یادگیری در شعار های بین المللی به سمت یادگیری های مادام العمر و اثر بخش سوق داده شده است .به همین دلیل لزوم تغییرات اساسی دراجرای نظام آموزشی و فرایند یاددهی -یادگیری بیش از پیش احساس می شود.
در دنیای امروز،همواره بررشد تکنولوژی ودانش،نقش سنتی معلمی در انتقال اطلاعات وبه عبارتی آموزش حقایق ،مفاهیم و مهارت ها و دستخوش تغییر شده وآ نان را ملزم به ایجاد شرایطی نموده است که فراگیران را به تولید دانش ،تفکر مستقل ،پژوهش و جمع آوری اطلاعات رهنمون سازد.معلمین امروز بایستی زمینه های مشارکت دانش آموزان را در فعالیت های خلاقانه آموزشی فراهم نموده ومانع از حافظه پروری در آنان شوند.در یک نظام آموزشی پویا ،خلاق و نخبه پرور ،معلم با راهنمایی های ارزشمند خود به دانش آموزان می آموزد که چگونه خودشان یاد بگیرند و به تجربه های فردی و گروهی بپردازند و سرانجام به خود باوری برسند.
در این میان ،برگزاری جشنواره الگوهای برتر تدریس مبتنی بر ict متوسطه نظری با هدف آشنایی معلمین و دبیران با شیوه های فعال تدریس مبتنی بر ICT برنامه ریزی شده و تلاش می نماید به افزایش مهارت های حرفه ای ایشان در این زمینه منجر شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر برگزاری جشنواره ی الگوهای برتر تدریس مبتنی بر ICT و امکان سنجی آن بر روند بهبود فرآیند یاددهی و یادگیری در دوره آموزش متوسطه نظری است .این مقاله در نگاهی کوتاه به نحوه اجرای جشنواره تدریس مبتنی بر ICT دوره متوسطه و تاثیر آن در بهبود روشهای تدریس دبیران دوره متوسطه دارد.
مقدمه :
توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات تاثیر عمیق بر ابعاد زنذگی امروزه بشر گذاشته است .دستاوردهای بارز این فن آوری مانند شکل گیری دولت الکترونیک ،بانکداری الکترونیک،تجارت الکترونیکی،پزشکی الکترونیکی و راه دور و یادگیری الکترونیکی نمودی از این تاثیر به حساب می آیند - سن تی و اسمیت1 ،] - 2007طراحی فعالیت های آموزشی[2 امروزه با توسعه فاوا و شکل گیری جامعه اطلاعاتی ،دانشگاه ها و مدارس باید افرادی را تربیت کنند که از یک سو با اهداف ،رسالت ها و مکانیزم های جامعه اطلاعاتی سازگار و از سوی دیگر پیشگام و پیش برنده آن باشند - هاربی سون و رکس، 2 - 2010 از این رو برخی از دانشگاه ها و مدارس با درک اهمیت این موضوع ،به تدریج دانش آموزان و دانشجویان خود را برای ورود به محیط های یادگیری الکترونیکی ترغیب می کنند.
برای نمونه نتایج بررسی هاوکینز و رادی - 2009 - 3نشان می دهد که بیش از 98 درصد دانشگاه های آمریکا و 95 درصد دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی انگلیس برای کمک به بهبود فرآیند مدیریت آموزش ،تسهیل تعامل بین یادگیرندگان و کمک به بهبود یادگیری به صورت برنامه ریزی شده از محیط یادگیری الکترونیکی و تعاملی بهره می گیرند برای این منظور از یک یا چند سامانه مدیریت یادگیری استفاده می کنند.
بازنگری نقش معلم در کلاس درس :
ICTچه تاثیری بر معلم و روش تدریس او دارد؟ نقش معلم چگونه تغییر می کند؟ ICTیکی از عوامل تغییر در کلاس های درس است که ویژگی مهمی دارد و آن ،این است که عاملی برای ایجاد تغییرات و هم ابزاری تغییر دهنده است. ظهور و پیدایش جامعه اطلاعاتی ،بسیاری از فرضیه ها را در زمینه آموزش و پرورش با پرسش های اساسی روبرو ساخته است .فناوری های جدید ارتباطات و اطلاعات ،دنیایی را که در آن زندگی می کنیم و روش های یادگیری چگونه زسیتن را تغییر داده اند. ICTمنبعی برای تولید دانش ،بستری برای انتقال محتوا و ابزاری برای تعامل و مباحثات یاددهی -یادگیری می باشد.
با استفاده از امکانات چند رسانه ای فناوری می توان محتواهای با کیفیتی را تولید و از طریق امکان هر مکانی و هر زمانی ،آن محتوا را در دسترس یادگیرندگان در مناطق مختلف کشور قرار داد و ار این طریق ضعف و نبود برخی از معلمان با صلاحیت و تخصصی در بعضی از مناطق را جبران نمود. تربلسی - - 2009با داشتن نگاه حد اکثری به محیط یادگیری الکترونیکی به جای اصطلاح پداگوژی یا اندراگوژی از اصطلاح وبا گوژی 1 استفاده می کند.
به اعتقاد او استفاده بهتر از امکانات فناورانه این محیط ،ما مستلزم بهره گیری از نظریه های یادگیرانه محور است که این کار جنبه های مختلف نظیر طرز تفکر از یادگیری ،نقش یاددهنده،تعامل و مشارکت یادگیرنده ،فعالیت های یادگیری و نقش یادگیرنده تاثیر می گذارد.]روش های فعال یاددهی ،یادگیری مبتنی بر 2[ IT ورود ICTبه کلاس های درس ،چه تاثیری بر معلمان دارد؟آیا بر میزان کار و فعالیت آنها می افزاید یا آن را کاهش می دهد؟آیا ICTابزاری برای کمک به تدریس برنامه ی درسی است یا محتوای برنامه درسی را افزایش می دهد؟آیا محتوای آموزشی و چگونگی و کیفیت آموزش را تغییر می دهد؟ فناوری چه تاثیری بر مدارس می گذارد؟ چگونه ICTیادگیری را غنی تر می سازد؟
نقش فناوری:
کاربردهای جدید فناوری ارتباطات و اطلاعات چون پست الکترونیکی - e-mail - ،اینترنت و شبکه جهانی - web - و ویدئو کنفرانس ،وبلاگ و...امکانات ارتباطی گوناگونی را برای مدارس فراهم آورده است؟در کلاسی که دانش آموزان به اینترنت دسترسی دارند،ارتباط با خارج از محیط و فرهنگ مدرسه می تواند امکان درک فراتر از محیط اطراف و فرهنگ را فراهم نماید.دانش اموزان در یک شهر ،استان و کشور می توانند تجربیات خود را از طریق پست الکترونیکی یا ویدئو کنفرانس با دانش آموزان شهرها،استان ها و کشورهای دیگر به اشتراک بگذارند.
آن ها هنگام کار با ICTاغلب در گروه ها با یکدیگر مشارکت می کنند.تجربه ی کار گروهی ICTبر رشد و توسعه ی مهارت های فردی -اجتماعی تاثیرات مفیدی دارد.در حل مسائل به شکل گروهی ،در عین این که همه به طور فعال در گیر انجام دادن تکلیف و فعالیت اند،هر دانش آموز نقش خاصی دارد. ICTابزاری مناسب برای برقراری ارتباط و کنترل آن در اختیار دانش آموزان قرار می دهد. دانش آموزان در مواجهه با چالش های موجود،اعتماد بع نفس خود را افزایش می دهند و احساس قدرت می کنند.این امر روابط بین معلمان و دانش آموزان را تغییر می دهد.ارتباطات on-lineبه دانش آموزان قدرت کنترل می دهد.در این حالت ،معلم یک رهبر،هدایت گر،یاری دهنده،همکار و ارزیاب است.که نقش سنتی کارشناس موضوعی وی را با مدیر برنامه تلفیق می کند.
ICTاز طریق درگیر کردن دانش اموزان در کار جمعی مشترک ،یک کلاس درس را به محیطی جامع با دایره شمول وسیع تر تبدیل می کند.ظرفیت و قابلیت ICTبه گونه ایست که برای هر دانش آموز با هر میزان توانایی مورد استفاده قرار می گیرد. ICTمجموعه ای از ابزار را برای دانش آموزان فراهم می سازد تا پس از تسلط بر نکات فنی ،تکالیف و فعالیت های آموزشی را به شکلی جالب تر و لذت بخش تر ارائه نمایند.فراموش نشود که برخی اوقات این امر موجب سرخوردگی و یاس می شود.
یکی از چالش هایی که ICTبرای معلمان تدارک می بیند تعریف نقش آنان به عنوان تسهیل کننده یادگیری ،سازمان دهنده ی کارهای گروهی ،مدیر فعالیت های کلاس درس و.. است به این ترتیب معلمان بیشتر وقت خود را صرف پشتیبانی تک تک افراد یا گروه ها خواهند کرد و کم تر به تدریس در کلاس خواهند پرداخت.نیکلاس نگروپونته می گوید:ما می توانیم جامعه ای با تعداد کمتری دانش آموز که توانایی یادگیری در آن ها کم است و محیطی که قابلیت آموزشی دارد،داشته باشیم .رایانه ا این تغییرات را ایجاد می کنند. استفاده از ICTمحیطی با قابلیت های آموزشی ویژه در کلاس درس ایجاد می کند که به طور مسلم در ظهور ظرفیت های پنهان دانش آموزان اثر گذار خواهد بود.
غنی سازی یادگیری
یادگیری های لازم برای مواجهه با آینده ،فراتر از یادگیری دانش محور در مدارس سنتی است.لذا برنامه های درسی باید دوباره مورد بررسی قرار گیرند،اگر آموزش و پرورش و مدارس به باز اندیشی در اهداف ،رسالت ها و ساختارهای خود تلاش نکنند،به تدریج نقش و اعتبار خود را در نزد جامعه و افکار عمومی از دست خواهند داد و تعبیر ایوان ایلیچ "مدرسه زدایی از جامعه"1 رخ می دهد - فولن2 ، - 2007 غنی ساختن یادگیری تنها با تغییرات سطحی فناورانه رخ نمی دهد،بلکه این تغییر و تحول نیازمند تغییر و بازاندیشی در رسالت ها ،ماموریت ها،اهداف ،محتوا تربیت معلمان ،شیوه های تدریس ،روش های ارزشیابی و نقش یادگیرنده است.محیط یادگیری آموزش الکترونیکی مبتنی بر ICT با داشتن ویژگی های هر زمانی ،هر مکانی ،چند رسانه ای ،تنوع اطلاعاتی و قابلیت های وسیع ارتباطی امکان مناسبی را برای اصلاح برنامه ای درسی در اختیار طراحان . دست اندرکارن قرار می دهد - سراجی و عطاران، - 1390
