بخشی از مقاله
چکیده
حرفه ای گری در آموزش ابزار ی موثر برای پاسخ گویی به نیازهای یادگیرندگان و بهبود کلی کیفیت آموزش است. دارای معیارهای مشخصی از قبیل: داشتن عملکرد اجتماعی، برخورداری از دانش، برخورداری از استقلال در پرداختن به حرفه، برخورداری از استقلال جمعی و کسب ارزش های حرفه است. از بین ارزش های این حرفه می توان به اولویت دادن به ارتباط بین همکاران و ارتباط با مخاطبین اشاره نمود که با ارزش های سایر حرفه ها مشترک است. .عنایت به این که تسلط به اصول حرفه ا ی معلمی از الزامات اخلاقی این حرفه است، پرداختن به مسأله ی توانمندسازی اساتید علمی دانشگاه ها در فرآیند یادده ی و یادگریی ضروری است. در این تحقیق اخلاق حرفه ای اساتید دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه بررسی شد.
روش این تحقیق از نوع آمیخته اکتشافی است، در مرحله اول، با استفاده از تحلیل محتوای قیاسی، متون، اسناد و متن مصاحبه متخصصین کد گذاری شد ومولفه های اخلاق حرفه ای در فرآیند یادده ی و یادگریی اساتید در ُمولفه ی اصلی و ٌَ مولفه ی فرعی مشخص گردید، سپس به روش پیما یشی وضعیت اخلاق حرفه ای اساتید دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با پرسشنامه ای که طبق یافته های مرحله اول طراحی شد، مشخص گرد دی. در مرحله نخست ًِ نفر از متخصصین آموزش و در مرحله دوم ًٍَ نفر از دانشجویان رشته های مختلف علوم پزشکی و ًٍ از مدیران آموزشی به عنوان نمونه آماری در دسترس انتخاب شدند. هر دو گروه اخلاق حرفه ای اساتید را با کسب میانگین ِ/ٍ امتیاز متوسط ارزیابی نمودند. در نهایت آموزش اصول اخلاق حرفه ای اساتید و همچنین نظارت مستمر و تشویق آنان پیشنهاد می گردد.
کلید واژه : اخلاق حرفه ای، یاددهی و یادگیری، اساتید، علوم پزشکی
مقدمه :
حرفه معادل پیشه و کسب و کار است. در زبان لاتین به گروهی از مشاغل که اظهارنامه علنی همراه باضمانت اجرای یک تعهد دارند، اطلاق می گردد. طبابت، وکالت، روحانیت و تعلیم و تربیت از قدیمی ترین پروفشن ها محسوب می شوند. پروفشن ها سه ویژگی اساسی دارند که عبارتند از: ٌ - احراز صلاحیت در یک تشکل تخصصی مبتنی بر سلسله مراتب معرفت و مهارت ٍ- اذعان به وظایف و مسئولیت های خاص در قبال جامعه ومشتریان َ- داشتن حق تربیت، پذیرش، تنبیه واخراج اعضاء به خاطر ناتوانی در حفظ صلاحیت یا عدم رعایت وظایف و مسئولیت. بنابراین یکی ازویژگی های پروفشن ها حقوقی است که جامعه به آنها اعطاء کرده تا اعضاء جدید را گزینش کرده، به آنها آموزش داده و در صورت احراز صلاحیت، آنان را به درون پروفشن بپذیرند. تدوین برنامه های درسی، گرفتن امتحان از دانشجویان، دادن دانش نامه به فارغ التحصیلان از جمله حقوق طبیعی پروفشن های تعلیم و تربیت بوده است - گرت ، بایلی و گرت، ًًٍِ - .
یک جامعه ی پروفشنال یا حرفه ای از سلسله مراتبی از مشاغل تخصصی تشکیل شده که به واسطه شایستگی و بر اساس تخصص و آموزش انتخاب شده اند - نیکولس، ص - . اعضاء پروفشنها همانند سایر مشاغل از طریق فعالیت مربوط به حرفه خود امرار معاش می کنند، اما یک خصوصیت مهم دیگر پروفشنال ها، را از سایر اعضاء مشاغل متمایز م یسازد. مشتریان پروفشن ها ناگزیرند به اعضاء پروفشن ها به صورت یک جانبه اعتماد کنندمتقابلاً،. پروفشنال ها نیز، همیشه و در همه حال می بایست منافع پروفشن را نسبت به منافع شخصی خود در اولویت قرار دهند و با دقت مراقب باشند تا اعتماد یک جانبه ی جامعه و مردم به پروفشن ها مخدوش نشود. انجمن کالج های پزشکی آمریکا ، حیطه هایی را که در برگیرنده ویژگی های کلی حرفه ای گری هستند برشمرده است که عبارتند از ازخودگذشتگی، افتخار و شرافت، محبت و دلسوزی، احترام، مسئولیت پذیری، پاسخگویی، تعالی، دانش پژوهی، رهبری و توجه به عدالت اجتماعی - گلیکن و مرنشتاین، 2010، ص ُِ - .
هربرت سویک 2008 - - ، یک تعریف جامع از حرفهایگری ارائه داده است که شامل: ٌ - اولویت دادن به منافع دیگران در برابر منافع فردی ٍ - پایبندی به استانداردهای اخلاقی بالا َ - ابراز ارزش های والای انسانی ُ - تأمل در باره کارها و اقدامات خود ِ - رعایت پاسخگویی ّ - توانایی برخورد با سطوح بالای پیچیدگی و عدم اطمینان ْ - تعهد به دانش پژوهی َ - نشان دادن تعهد به تعالی ُ - پاسخ به نیازهای جامعه ًٌ - و تعهد به قرارداد اجتماعی با جوامعی که به آن خدمت می کند - سویک، 2008 ص ٌ - .در فرهنگ لغت معین اخلاق را از مشتقات کلمه خلق و به معنی خویها معنی کرده است. در فرهنگ لغت اکسفورد اخلاق تحت عنوان Ethics مشتق از کلمهاثُس و مترادف با مورال به معنی علم وظایف بشر و در مفهوم وسیع آن شامل قوانین داخلی، سیاسی یا بین المللی معنی کرده است.
همچنین علم اخلاق به عنوان یک سری اصول و رفتارهای درست مانند آنچه بریک شخص یا گروهی حرفه ای حاکم است یا فلسفه ای که متضمن آن اصول باشد، تعریف شده است و اخلاق در تعلیم و تربیت، اصول اخلاقی حاکم بر رفتار حرفه ای درآموزش دانسته شده است و در واقع شاخه ای از اخلاق عمومی است که جامعه انتظار دارد، صاحبان این حرف رعایت نمایند. اخلاق در واقع اساسی است برای تمایز بین درست و غلط و ابزاری است که افراد برای تصمیم گیری بر اساس ارزش های فردی و حرفه ای از آن استفاده می کنند. - جکسون، 2011، ص ُ - . علامه محمد حسین طباطبایی - ره - در تعریف علم اخلاق میفرماید: » علم اخلاق عبارت است از فنی که پیرامون ملکات انسانی بحث می کند و هدف آن تعیین فضایل اخلاقی از رذایل اخلاقی است تا آدمی بعد از شناسایی آنها، خود را با فضایل بیاراید و از رذایل دوری کند - گل محمدی ، مطهری پور؛ چراغی ومیراسماعیلی .
مطالعه ای که توسط وزارت آموزش آمریکا در سال 1992انجام گردید نشان دهنده اهمیت اساسی حرفه ای گری در آموزش بود .تئوری زیربنای حرفه ای گری در آموزش اشاره به این نکته دارد که حرفه ای گری ابزار موثر برای پاسخ گویی به نیازهای یادگیرندگان و بهبود کلی کیفیت آموزش است.حرفه ای گری در آموزش دارای معیارهای مشخصی از قبیل: داشتن عملکرد اجتماعی، برخورداری از دانش، برخورداری از استقلال در پرداختن به حرفه ، برخورداری از استقلال جمعی و کسب ارزش های حرفه است. از بین ارزش های این حرفه می توان به اولویت دادن به ارتباط بین همکاران و ارتباط با مخاطبین اشاره نمود که با ارزش های سایر حرفه ها مشترک است - هوسن و پوست لت وایت . ساش - - 2003 به عنوان تعریف قدیم از حرفه ای گری در معلمان، سه حیطه را در حرفه ای گری معرفی می کند که عبارتند از دانش، استقلال و مسئولیت .از دید وی حرفه ای گری دارای دو جنبه فنی و اخلاقی است .
منظور از جنبه فنی ، برخورداری از عملکرد شایسته و مهارت در کار است که لازمه آن داشتن دانش وسیع و پیچیده است که در تحصیلات دانشگاهی بدست می آید .از نظر اخلاقی، عملکرد معلمی با هدف خدمت به جامعه و پاسخ به نیازهای آن هدایت می شود - ساش، 2003 ص . - 10گلیکن برای تعیین ویژگی ها ییا حرفه ای گری در آموزش ، در یک کارگاه آموزشی از ٍِنفر هیأت علمی که از
از ٌّکشور مختلف بودند نظرخواهی کرد . این ٍِ نفر از محیط هایی بازمینه های قومی وفرهنگی متفاوت بودند. آنان مواردی از جمله : اشتیاق برای کار؛ اهمیت دادن به دانشجویان؛ تمایل به پذیرش اشتباه خود؛ پاسخگو بودن به دانشجویان، مؤسسه آموزشی و جامعه؛ و تعهد به یادگیری مادام العمر را به عنوان خصوصیات حرفهای گری برشمردند - گلیکن و مرنشتاین، ًًٌٍ -
. حجت و همکاران - ًًٍُ - به منظور بررسی تغییرات در محبت و همدلی دانشجویان پزشکی در طول دوره تح صیل ، یک مطالعه آینده نگر طولی را طراحی نمودند. آنان با استفاده از مقیاس جفرسون ، ٌٍِ دانشجو را در ابتدا ابتدا و در آخر َ سال در طول تحصیل در دانشکده پزشکی مورد بررسی قرار دادند. نتایج مطالعه آنان نشان داد که کاهش معنی داری در نمرات همدلی و محبت دانشجویان در طول د وره دارد.به طور کلی، اگر چه اصول اخلاق حرفه ای مربوط به شغل معلمی در موسسات آموزش عالی کشورهای مختلف، خاص و تابع قوانین هر کشور است اماغالباً در همه ی آن ها اصول نه گانه ذیل دیده می شود - موسسه آموزش بین المللی ، ًٌٌٍ - :
1.رشد و توسعه دانشجویان : استاد باید در تکامل شناختی دانشجویان مشارکت فعال داشته باشد و از اعمالی که همراه با تبعیض یا استثمار دانشجو هستند بپرهیزد.
2.ارتباط بی طرفانه با دانشجویان: استاد باید از ورود به یک ارتباط عاطفی دوطرفه با دانشجویان خود که منجر به مساعدت نسبت به یک نفر می شود، اجتناب کند.
