بخشی از مقاله
چکیده
پیشرفت های اقتصادی، قانونی و اجتماعی و همچنین افزایش استفاده کنندگان اطلاعات باعث شده که نوآوری در حسابداری به یک الزام تبدیل شود، لذا این امر منجر به حسابداری ساختگی شده است. همچنین طبق تئوری نمایندگی، مدیران به عنوان نمایندگان صاحبان اصلی شرکت ها، در قبال پذیرش مسئولیت مباشرت، از برخی مزایای مستقیم و غیرمستقیم بهره مند میشوند که اغلب آنها با ارقامی که در صورتهای مالی ارائه میشوند ارتباط مستقیم دارند. این ارتباط بدین صورت است که ممکن است منجر به ایجاد انگیزه هایی در مدیران برای اعمال دستکاری در صورتهای مالی شود که در نهایت صورتهای مالی، نشانگر آن چیزی باشند که آنها میخواهند. هر چند، ممکن است این خواسته مدیران منجر به گمراهی استفاده کنندگان صورتهای مالی شود. حسابداری ساختگی از جمله مواردی است که در سیر ادبیات مربوط به خود، به عنوان عملی منفی و گمراه کننده مطرح شده است.در این مقاله، با مرور ادبیات مربوط به حسابداری ساختگی، به جوانب گوناگون آن از جمله بیان تعاریف و دیدگاههای مختلف در رابطه با حسابداری ساختگی، شیوه های انجام آن و علل و انگیزه های پیدایش آن پرداخته شده است.
واژگان کلیدی: حسابداری ساختگی، دستکاری حسابها، رویه های حسابداری.
مقدمه
امروزه استانداردها و قوانین حسابداری سعی می کند به شیوه های مختلف از سرمایه گذاران و مالکان شرکتها حمایت کنند ولی با پیچده شدن عملیات تجاری شرکتها ،با وجود استانداردها و قوانین ،حسابداری ساختگی بوجود می آید. فقدان استانداردهای حسابداری و قوانین مربوطه ،به معنی ایجاد نوعی حسابداری مطابق با روش های تجاری می باشد که این عامل مناسبی را جهت ایجاد تقلب فراهم می کند. - گودرزی ، - 1387 وجود انواع ناپایداری های اقتصادی و حسابداری، در محیط شرکت، باعث می شود که صورت های مالی به درستی اندازه گیری نشوند. مدیریت از روشها و سیاست های حسابداری، بهترین راه حل را برای شرکت، فراهم می کند اما این راه حل همیشه تصویر درستی از شرکت ارائه نمی کند بلکه بیشتر به سمت تصویر مناسب از شرکت که مورد نظر مدیران است حرکت می کند. لذا تحریف در اطلاعات کیفی مالی، با توجه به همخوانی و قیاس پذیری اطلاعات طراحی شده برای استفاده کنندگان منجر به ناپایداری می شود که در آن ما با حسابداری عمدی مواجه هستیم، به عبارت دیگر، ما وارد محیط حسابداری ساختگی می شویم . مفهوم حسابداری ساختگی حسابداری ساختگی دارای دو شاخصه می باشد:
شاخصه اول که وجه اصلی آن می باشد بایستی درصدد مشارکت در جهت بهبود سیستم های حسابداری باشد. شاخصه دیگر آن که عموما به نام حسابداری ساختگی از آن یاد می شود دانش چگونگی ارائه صورت های مالی غلط و گمراه کننده می باشد . تعاریف حسابداری ساختگی حسابداری ساختگی پدیده نوینی نیست. ردپای آن را می توان در اوایل قرن نوزدهم جستجو کرد. حسابداری ساختگی در ادبیات آکادمیک بریتانیا با عنوان حساب آرایی مطرح میشود. این دستکاریهای گسترده جزء ناهنجاریهای شدید بازار به شمار می آیند.در ذیل تعاریف متعدی از حسابداری ساختگی آمده است.
-1تروتمن1 حسابداری ساختگی را به عنوان روش ارتباطی تعریف می کند که قصد دارد اطلاعات را برای سرمایه گذاران بهبود ببخشد . - - Marilena and Corina,2012
-2 کولاس 2 بیان می کند که عبارت حسابداری ساختگی، یعنی: "روش های اطلاعاتی حسابداری در مرز مشروعیت که توسط شرکت های معینی استفاده می شود که از استانداردسازی به منظور پیراستن تصویر صورتهای مالی و عملکرد اقتصادی و مالی بهره می برند". - - Marilena and Corina,2012
-3 در حسابداری ساختگی، گزارشگر بدون زیر پا گذاشتن اصول وموازین و استانداردهای حسابداری و تنها با استفاده از نبوداستانداردها، قوانین مالیاتی و مقررات مالی در زمینه انجام یک رویداد مالی، اقدام به ارائه تصویر نادرست و دلخواه مدیران ازشرکت میکند. - دستگیر، - 1381
-4 آمات ،پروفسور دانشگاه بارسلون اسپانیا و همکاران ،به عنوان پژوهشگران حسابداری و اقتصاد،در مقاله ای اقتصادی که در سال 1999 تحت عنوان "اخلاق و حساب آرایی"منتشر کردند،این پدیده را این گونه تعریف می کنند:
"حسابداری ساختگی به فرآیندی اطلاق می شودکه حسابداران به وسیله آن از دانش خود و رویه های حرفه حسابداری جهت دستکاری ارقام مندرج در گزارشهای مالی و حسابهای واحد تجاری استفاده می کنند. " - Amat et al , 1999 - -5 کمال ناصر تعریف زیر را بیان می کند: "حسابداری ساختگی، عبارت است از تبدیل ارقام حسابداری مالی از آنچه که در واقع بوده اند به آنچه تهیه کنندگان اطلاعات میخواهند، با استفاده از مزایای موجود در قوانین و/ یا عدم رعایت برخی از قوانین یا همه آنها، به آن دست یابند". - ناصر، - 1993 لازم به ذکر است که از دیدگاه ناصر، به دلیل آزادی عملی که در سیستم حسابداری کشورهای آنگلو- ساکسون وجود دارد،این سیستم برای چنین دستکاری ها بسیار مستعد است.
-6 حسابداری ساختگی به استفاده از دانش حسابداری در جهت تأثیرگذاری بر اعداد گزارش شده اشاره دارد در حالی که در اصول و قوانین قضایی حسابداری باقی می ماند طوری که بجای نشان دادن عملکرد واقعی شرکت، آنچه را شرکت می خواهد به سهام داران خود گوید، منعکس می نماید. در واقع حسابداری را "اقدامی هدفمند در فرآیند گزارش دهی مالی خارجی با حذف کسب سود انحصاری"می توان تعریف نمود. - Yadav , 2013 -
-7 حسابداری ساختگی از بین رفتن عمدی نوسانات در مورد سطحی از درآمدهای در نظر گرفته شده برای شرکت یا موسسه اقتصادی عادی محسوب می شود. - Barnea et al , 1976 -
-8 حسابداری ساختگی، هر فعالیتی در بخشی از مدیریت است که بر درآمد گزارش شده تأثیر می گذارد و هیج مزیت اقتصادی واقعی برای سازمان ایجاد نمی کند و ممکن است در حقیقت در طولانی مدت، زیان آور باشد. - Merchant ,1994 - and Rockness
-9 حسابداری ساختگی دربرگیرنده گزینش مکرر قوانین سنجش حسابداری یا گزارش دهی در یک الگوی خاص می باشد که اثر آن، گزارش دهی یک جریان درآمد با یک تغییرات اندک براساس روند نسبت به آنچه ممکن است در غیرصورت ظاهر گردد، می باشد. - Copeland , 1968 -
-10 گریفیتس بیان می کند که »هر شرکتی سود خود را کمتر از مقدار واقعی اعلام می کند ، اعداد ارائه شده به سرمایه گذاران کاملا دستکاری می شوند تا از منافع مدیران حفاظت شود. - Griffiths , 1995 -
-11 مالب و گیوت 1معتقدند که ما مجبور به ایجاد تکامل اقتصادی، قانونی و اجتماعی نیستیم. حسابداری ساختگی اساسا سالم است: این روش، ابزاری برای ماندن در بازار در حال توسعه و ایجاد محصولات مالی ارائه می کند. - Marilena and - Corina,2012
در تعاریف فوق دو ویژگی مشترک و عمده قابل مشاهده است: - 1 نویسندگان فوق معتقدند که شیوع حسابداری ساختگی یک پدیده عادی است. - 2 حسابداری ساختگی یک عمل حیله گرانه و نا مطلوب می باشد. اغلب ادبیات تحقیق، تأثیر منفی حسابداری ساختگی و استفاده آن با هدف گمراه کردن استفاده کنندگانخارجیِ اطلاعات مالی را توضیح می دهد.
