بخشی از مقاله
چکیده
انعطاف پذیری در طراحی بناهای امروز را می توان با توجه به متغیر بودن ابعاد زندگی به عنوان راهی مناسب برای جلوگیری از،از هم پاشیدگی تعاملات بین جامعه و مردم و فضای زندگی در نظر گرفت؛ زیرا این سازه ها را باید با توجه به نیازهای درحال تغییر جوامع طراحی نمود. انعطاف پذیری به طرح انطباق در طول زمان اشاره دارد. سازه های انعطاف پذیر سازه هایی هستند که می توانند با عوض شدن نیاز های استفاده کنندگان همساز گردند و پاسخگوی نیازهای مورد انتظار آن ها باشند.
همچنین می توان گفت مهندسین این وظیفه را دارند که طراحی و ساخت این نوع سازه ها در طول زمان عمر مفید سازه توان مقابله و مقاومت آن را در اتفاقات ناگهانی از قبیل آتش سوزی، سیل، طوفان و .... در نظر داشته باشند ،تا از خسارات احتمالی عمده جانی و مالی تا میزان قابل توجه ای جلوگیری نمایند. هدف از این پژوهش که با روش کتابخانه ای و همچنین مقایسه ای انجام شده است، خواص و استفاده از مدولار و پیش ساختگی در انعطاف پذیری سازه و معماری می باشد.
مقدمه
بناها در کشور ما به دو روش سنتی و صنعتی ساخته می شوند. قطعات و اجزای مختلف بناها در روش صنعتی تحت نظام صنعتی و در کارخانه ها تولید ،و از بعد های مختلف از نظر کیفی و کمی مورد آزمایش و بررسی قرار میگیرند و سپس به محل های مورد نظر انتقال داده می شوند. بر این اساس از میزان حجم عملیات ساختمان سازی در محل کارگاه کم شده و بر افزایش تولید افزوده می شود.یکی از مهمترین عوامل برای صنعتی شدن ساختمان سازی به کاربردن اتصالات خشک، مکانیزه کردن کلیه عملیات های اجرایی در کارگاه، و ساخت قطعات بزرگتر در کارخانه و یا مکان های مناسب بر اساس قوانین و ضوابط استاندارد مشخص به منظور کنترل میزان کیفیت و بهبود مدیریت ساختمان، رابطه ای تنگاتنگ بین طرح و تولید و ایجاد تشکیلات موثر عملیاتی در سایت می باشد.
مسکن انعطاف پذیر به عنوان مسکنی است که می تواند با نیازهای در حال تغییر کاربران وفق پیدا کند، شامل امکان انتخاب طرح بندی های مختلف مسکن قبل از اسکان و همچنین توانایی برای تنظیم مسکن در یک بازه زمانی، شامل پتانسیل ترکیب فناوری های جدید برای تنظیم جمعیت در حال تغییر و یا حتی به طور کامل، تغییر استفاده ساختمان از مسکن به چیز دیگری می گردد ،مطرح می شود.
سیستم انعطاف پذیر در برابر تغییر، پاسخگو می باشد، سیستم های ساختمانی نوین در طراحی، انعطاف پذیری معینی را ممکن می سازند و امکان بهبود را بوجود می آورند، در حالیکه سیستم های ساختمانی متداول برای تغییر طراحی نشده اند و هر تغییر شکلی در بنا با تخریب بخش و یا گاه تمامی آن همراه خواهد بود. برای افزایش ظرفیت تغییر شکل ساختمان ها، ساخت بناها باید بر بهره وری ساختمان و روش های ساخت نوآورانه تمرکز بیشتری پیدا کند تا سازه های انعطاف پذیرتری حاصل آمده و اجزای این سازه ها به راحتی قابل جایگزینی، استفاده مجدد یا بازیافت باشند.
همچنین، روش های گذشته و کنونی انبوه سازی فاقد تعادل مناسب میان جنبه های عملکردی، زیبایی شناسی و ظرفیت شخصی سازی برای ساکنان بوده است و انبوه سازی مسکن با اعمال رویکردهای طراحی صنعتی می تواند ارتقا یابد، در این پژوهش به رویکرد صنعت پیش ساختگی و مدولار در مسکن انعطاف پذیر پرداخته خواهد شد
تأثیرات اجتناب ناپذیر تکنولوژی های جدید، تغییرات محیطی و اقلیمی، دگرگونی روابط اجتماعی، تغییر ساختارهای فرهنگی و... در مسکنکاملاً مشهود است، ولی در بعضی مواقع دامنه این تغییرات و دگرگونی ها وسیع شده و جامعه نمی تواند نسبت به این تغییرات بی اعتنا بماند، زیرا در غیر این صورت جوابگوی مخاطبین خود نخواهد بود .از طرفی نیز روند تغییرات و دگرگونی ها در جامعه آنچنان سریع است که خانه ها برای هماهنگی و همراهی با این تحولات و نیازهای جدید، ملزم به تغییرات متناوب و دائمی هستند
انعطاف پذیری به عوامل عملکردی، اجتماعیBروانی و اقتصادی وابسته است و در طول زمان با تغییر در نظام سکونتی خانواده، بعد خانوار و تغییر فعالیت های اعضای خانواده به اصلی مهم تبدیل می شود
سوالات تحقیق
- ایده های انعطاف پذیری چگونه می تواند به عنوان یک رویکرد طراحی سازه و معماری عمل نماید؟
- انعطاف پذیری سازه در معماری چه مزایایی دارد؟
انعطاف پذیری در سازه و معماری و صنعتی سازی ساختمان
وظیفه مهندسین در طراحی و ساخت سازه ها این است که در طی عمر مفید سازه قابلیت مقابله و مقاومت آن را در برابر پدیده های اتفاقی و ناهنجار، از قبیل زلزله، سیل، طوفان و یا آتش سوزی مدنظر قرار داده باشند تا از خسارات عمده جانی و مالی تا حد ممکن جلوگیری بعمل آید. در سالهای اخیر با توجه به انبوه سازی های غیر مقاوم و خسارات حاصله، در رابطه با مقاوم سازی و طراحی سازه ها در برابر زلزله و سایر بارهای دینامیکی حرکت هایی انجام گرفته و در حال گسترش است، ولی با توجه به اهمیت موضوع تا کنون در کشور ما از لحاظ بالابردن سطح دانش و فن ایمن سازی سازه ها گام موثر و اصولی برداشته نشده است.
در این راستا مراکز و سازمان های مختلفی چون مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، سازمان عمران و بهسازی شهری ایران، سازمان عمران شهرهای جدید، شرکت مدیریت پروژه های ساختمانی مپسا و موسسات خصوصی همچون انستیتو مقاوم سازی لرزه ای ایران و موسسه مقاوم سازی و بهسازی لرزه ای ایران در این زمینه فعالیت های مفیدی را انجام داده اند. مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن به عنوان متوالی اصلی تحقیقات مسکن در سالهای اخیر به تحقیق و پژوهش بر روی روش های نوین ساخت و ساز پرداخته و مصرانه بر استاندارد سازی مصالح جدید فعالیت می نماید ؟شرکت مپسا نیز به عنوان متولی صنعتی سازی سازه ها بر این مراکز افزوده شده و روند کند و نامناسب انبوه سازی را به سمت درست راهنمایی می نماید. همکاری این سازمان ها و همپوشانی آنها با یکدیگر می تواند روند ساخت و ساز کشور را بهبود نماید
انعطاف پذیری در اصطلاح عام، قابلیت خم شدن، تغییر پذیری، حساس نبودن به اصلاح یا تغییر، آماده ظرفیت داشتن برای سازگاری به مقاصد یا شرایط مختلف، آزادی از خشکی یا سفتی تعریف می گردد. یکی از اصول اساسی طراحی انعطاف پذیر، جلوگیری از عدم انعطاف است
در مورد بررسی های انعطاف پذیری در این پژوهش می توان آثار جرمی تا و تاتجانا اشنایدر با عنوان » مسکن انعطاف پذیر « - 2007 - که آخرین مطالعات در مورد انعطاف پذیری در زمینه مسکن و نشان دهنده یک تحقیق جامع در اوایل قرن بیستم است، که تعریف و بحث در مورد اصطلاح »انعطاف پذیری درمسکن انعطاف پذیر «را با ارائه نقد در وضعیت کنونی مسکن بریتانیا نشان می دهند و سودمندی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی را به عنوان منافع مسکن قابل انعطاف معرفی می کنند و دو مقاله با عنوان »مسکن انعطاف پذیر: به معنی پایان « - 2005 - و » مسکن انعطاف پذیر ْفرصت ها و محدودیت ها « - 2005 - و مقاله جان هابراکن با عنوان» طراحی برای انعطاف پذیری « - 2008 - و در ایران نیز به این مقوله پرداخته شده است، به طور مثال مقاله الگویی برای تحلیل انعطاف پذیری در مسکن سنتی ایران نوشته دکتر علیرضا عینی فر که مستخرج از طرح پژوهشی با همین نام در دانشگاه تهران نام برد که به گونه ها و عوامل انعطاف پذیری در مسکن سنتی می پردازد، پژوهش های جلیل اولیا و همکاران وی در تمام این منابع انعطاف پذیری در انطباق با تغییرات مسکن با توجه به نیازهای فعلی و آینده کاربران است ؟به عبارت دیگر، » تفکر بلند مدت « در فرآیند طراحی مد نظر است
در این قسمت باید دوجنبه مورد توجه قرار گیرد: تعداد فضاها و اماکن مناسب برای رشد فرهنگی و اجتماعی و میزان پاسخگویی آنها به نیازهای مربوطه است. از این رو ابتدا باید کمیت فضاهایی که میتوانند نیازهای مربوط به رشد معنوی و اجتماعی را برآورده کنند بررسی شود. به عبارت دیگر فضاهایی که انعطاف پذیر باشند. بناهای انعطاف پذیر در صدد پاسخ به شرایط متغیر دوره استفاده، عملکرد یا مکان هستند. ساختمان ها دوره زندگی طولانی و پیچیده ای دارند و در طی آن پارامترهای کاربردشان تغییر گسترده ای پیدا می کند. اغلب در سایت های دائمی ساخته می شوند ولی به همان صورت که سایر ساختمان ها گسترش می یابند یا جایگزین می شوند، محیط پیرامونی آنها نیز به صورت مداوم تغییر می یابد. نیاز به انعطاف پذیری و سازگاری با شرایط جدید، نه تنها از شرایط مطلوب و امکان، بلکه از اقتصاد و نیاز نیز نشأت می گیرد
