بخشی از مقاله
چکیده:
حقوق شهروندی از مباحث مطرح و مهم جهان کنونی است که مورد توجه اندیشمندان و صاحبان مکاتب حقوقی مختلف قرار گرفته است و مجموعهای از حقوق قانونی و مدنی است که عنایتی ویژه به برابری و عدالت دارد .به عبارت بهتر حقوق شهروندی اطلاقی عام است بر مجموعه امتیازات و تکالیف مربوط به شهروندان و نیز به مجموعهقواعدیَ گفته میشود که بر موقعیت آنان در جامعه حکومت میکند. روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیلی - توصیفی و اطلاعات آن به صورت کتابخانهای و فیشبرداری بدست آمده است. همچنین از جستجوی اینترنتی بهره گیری شده است.
پژوهش حاضر به مطالعه ی مفهوم و تکایف حقوق شهروندی، اهمیت و ضرورت حقوق شهروندی، ویژگی ها و اهداف حقوق شهروندی و تاریخچه آن پرداخته است. دراین مقاله با بررسی رابطه بین حقوق شهروندی و اقتصاد، مفاهیمی همچون امنیت اقتصادی، امنیت سرمایه رگذاری، شاخص های امنیت سرمایه گذاری، گردش سرمایه و آزادیهای اقتصادی، آزادی سرمایه در گردش و بازارهای سرمایه وجذب سرمایه گذاریهای خارجی و همچنین تضمین تحقق این مفاهیم در پرتو اجرای قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
واژگان کلیدی: حقوق شهروندی - امنیت اقتصادی - امنیت سرمایه گذاری - آزادی اقتصادی و سرمایه گذاری
مقدمه:
حقوق شهروندی از واژههایی است که به تازگی وارد ادبیات اقتصادی، اجتماعی و حقوقی ایران شده و طی چند سال اخیر گامهای مهمی برای نهادینه کردن آن برداشته شده است. حقوق شهروندی درواقع بیانکننده حقوقی است که هر فرد در قالب تابعیت یک کشور از آن برخوردار است. حقوق شهروندی مصادیق زیادی را شامل میشود که از جمله میتوان به حق برخورداری از مسکن، آموزش، امنیت، سرمایهگذاری و غیره … مطابق با سرفصل های قانون اساسی اشاره کرد.
اهمیت و ضرورت حقوق شهروندی؛
این ضرورت، تا جایی است که رسیدن به یک حکومت مردم سالار و دموکراتیک مستلزم وجود جامعهای است که مردم آن علاوه بر بلوغ دموکراتیک، به حقوق و تکالیف شهروندی خود واقف باشند.در سطح مدیریت کلان هر جامعهای اهمیت ویژهای به سرمایهگذاری داده میشود، زیرا سرمایهگذاری به معنای خود میتواند سرچشمه همه تحولات اقتصادی-اجتماعی در جامعه باشد و از این رو تأمین امنیت و مدیریت آن نیز از اهمیت و حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. امروزه امنیت اقتصادی و سرمایهگذاری مهمترین شاخص توسعهیافتگی محسوب شده، به نحوی که میتوان گفت برای کشورهای درحال توسعه مهمترین گام دست یابی به امنیت اقتصادی است. در منشور حقوق شهروندی در بخش » حق اقتصاد شفاف و رقابتی« و » حق آزادی و امنیت شهروندی « به امنیت و آزادی سرمایهگذاری توجه شده است.
انگیزه و دلیل اصلی:
هدف از انتخاب این موضوع مطالعه حقوق شهروندی و رهیابی به امنیت و آزادی سرمایه گذاری و جذب سرمایهگذاریهای خارجی در پرتو قانون اساسی و مقررات منشور حقوق شهروندی است.
مفهوم حقوق شهروندی:
حقوق شهروندی ناظر به حقوق طبیعی و ذاتی یک انسان آزاد است، که غیر قابل تخلف، سلب ناپذیر، ازلی و ابدی قلمداد شده است. »اعلامیه جهانی حقوق بشر« برای این حقوق ذاتی و طبیعی بشر، اصطلاحاتی را نیز به همراه آورده که مهم ترین آن عبارت است از »حق حیات« و »آزادی« که جلوه دیگری از حقوق شهروندی است که غالبأ با حق انتخاب نظری و عملی انسان در همه شئون همراه می شود؛ البته مادامی که عمل وی منجر به سلب حقوق دیگران و اخلال در نظم عمومی نشود - دهقان و همکاران، 1387، 37و . - 38
حقوق شهروندی در واقع، مجموعه حقوقی است که افراد به اعتبار موقعیت شهروندی خود دارا میباشند و نیز مجموعه قواعدی است که بر موقعیت آنان در جامعه حکومت میکند. به عبارتی دیگر؛ »حقوق شهروندی«مفهوم نسبتاً وسیعی است که شامل حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و فردی میباشد که چگونگی روابط مردم و دولت و مؤسسات شهری و حقوق و تکالیف آنان در برابر یکدیگر را تنظیم، که منشعب از حقوق اساسی در چهارچوب قانون اساسی کشور است و بهمنظور رعایت و حفظ حقوق افراد و انسانها در بخش کلان جامعه است.
ویژگیهای حقوق شهروندی:
عمده ویژگیهای حقوق شهروندی در 5 نکته خلاصه میشود:
الف: »حقوق ذاتی و فطری انسانها« که از آنها به صفات شخصیتی تعبیر میشود و به هیچ قرارداد و وصفی وابسته نیست.
ب: »هدیهای خدادادی« که هیچ مقامی از جمله حکومت یا مقامات مذهبی یا سکودار، این حقنوق را اعطا نمیکنند.«
ج: »جهانی بون« زیرا حق مسلم هر عضو از خانواده بشری است که در هر کجا و از هر نژاد، زبان، جنس یا دین که باشد، سزاوار آن بوده وکسی مجبور به کسب این حقوق نیست.«
د: »غیرقابل انتقال بودن« یعنی این حقوق را نمیتوان از فردی سلب کرد و به دیگری منتقل نمود.«
ه: »تقسیمپذیر نیست« یعنی نمیتوان بهخاطر تشخیص در »کم اهمیت بودن« یا »عدم ضرورت« آن را از کسی سلب کرد. - دهقان و همکاران، 1388، ص - 35
مفهوم تکالیف شهروندی:
در تکلیف شهروندی انسان به مثابه »شهروند« باید به تکالیفی عمل نماید که این تکالیف در نتیجه منافع، مصالح، اخلاق و سیاستها و در یک کلام عقل و عمل و دولت به مثابه شخصیتی حقوقی نماینده مشروع مقبول آن اجتماع است که نقشی محوری در ترسیم آن تکالیف دارد؛ بنابراین، تکلیف شهروندی به تکالیفی اطلاق میشود که ناشی از قانون اساسی هر کشوری است که بر اثر رابطه شهروندی یا اقامت آن را در کشور خاصی بر آنها تحمیل شد و واجد ضمانت و جدای قانون اساسی قرار گرفته است - هاویر و همکاران، 1391، . - 93
اهداف حقوق شهروندی:
به طور کلی اهداف مهم حقوق شهروندی که تحت پوشش قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی قرار گرفته اند میتوان ذیل چند بند به شرح ذیل معرفی نمود؛
-1 بسط و گسترش توانائیهای شهروندان
-2 تقویت حس تعلق اجتماعی
-3 تقویت حس اعتماد به نظام مدیریت شهری - 4 ایجاد عدالت در برخورداری از فرصتها و امکانات
