بخشی از مقاله
چکیده
حقوق و عوارض گمرکی یکی از ابزار های مهم در کنترل واردات کالا در راستای سیاست های حمایت از تولید داخل میباشد ، نقش صنعت خودروسازی درشکوفایی اقتصاد ملی موجب شده تا دولت ها به شیوههای گوناگون از صنایع خودروسازی خودشان حمایت کنند که یکی از راههای آن در قالب اخذ حقوق و عوارض گمرکی از واردات خودرو و قطعات صورت می گیرد. خودروها به دو صورت خودروی کامل و قطعات منفصله - سی.کی.دی - وارد میشوند و بر این اساس دو نوع تعرفه بر واردات خودرو تعریف میگردد. در این تحقیق ضمن مقایسه حقوق و عوارض گمرکی واردات خودرو در ایران با همسایگان و چند کشور در حال توسعه به تحلیل موضوع حمایت تعرفه ای از خودروسازان داخلی پرداخته شده است .
موضوع عدم بهره وری مناسب و عدم ارتقاء کیفیت متناسب با حمایت های صورت گرفته در قالب بیش از 30 سال انحصار موجب شده نه تنها در کسب رضایت مصرف کننده داخلی بلکه در کسب جایگاه جهانی نیز ناموفق عمل کرده اند که البته تاثیر تحریم ها در چند سال اخیر نیز باید مورد توجه قرار گیرد. از طرف دیگر تعیین تعرفه حداقلی واردات خودرو در برخی از کشورهای دارای سایت خودروسازی موجب پیشرفت کیفی صنعت خودروسازی در این کشورها شده و در خصوص کشورهای فقط واردکننده نیز رشد ایمنی خودروهاو مصرف سوخت کمتررا به همراه داشته است. تعرفه بالا برای افزایش رقابت پذیری و بهره وری صنعت خودروسازی ، دیگر در ایران جوابگو نیست و صنایع خودروسازی باید ضمن ارتقاء زیرساختها و شرایط توسعه ، ارتقاء بهره وری و کیفیت را در برنامه ریزی ها مد نظر قرار دهند.
واژگان کلیدی: حقوق و عوارض گمرکی، سی.کی.دی ، تعرفه
مقدمه
گمرک سازمانی است دولتی که مسئول اجرای قانون گمرک و وصول حقوق و عوارض ورودی و صدوری و همچنین واردات، ترانزیت و صادرات کالا می باشد ، این اصطلاح به همراه هریک از قسمتهای سازمان گمرک و یا ادارات اصلی یا تابعه آن نیز همراه میشود مثلا در مورد مامورین گمرک ، حقوق و عوارض ورودی و صدوری و کنترل واردات یا صادرات یا هر امر دیگری که در حدود عملیات گمرکی باشد نیز به کار میرود مانند مامور گمرک ، حقوق گمرکی ، اداره گمرک و اظهارنامه گمرکی. گمرک به طور قانونی نقش تطبیق واردات و صادرات را با مقررات وضع شده برای واردات و صادرات دارد . بنابراین در ورود یا صدور کالا نقش گمرک عبارت است از - گمرک ج.ا.ا ، : - 1379
- الزامات قانونی در ورود و صدور کالا توسط واردکنندگان یا صادرکنندگان رعایت شود.
- محدودیت ها و ممنوعیت های وضع شده مراعات شود.
- معافیت ها و تخفیف های توصیه شده به موجب قانون در صورت تطبیق مشخصات کالا ، به وارد یا صادر کننده داده شود
- حقوق و عوارضی را که وضع شده است ، به طور صحیح وصول نماید .
تعرفه گمرکی نیز به دو معنی به کار گرفته می شود. در معنی اول تعرفه به جدول طبقه بندی کالائی یا سیستم طبقه بندی کالا اطلاق می شود که اصطلاح خارجی آن E است. اما تعرفه به معنی دیگر آن، همان مآخذ دریافت حقوق و عوارض گمرکی است که در زبان تجاری بین المللی Tariff یا گفته می شود. در این مقاله به بررسی حقوق و عوارض گمرکی بر واردات خودرو در ایران وچند کشور مختلف می پردازیم. تعرفه گمرکی واردات خودرو نقش صنعت خودروسازی در اقتصاد ملی و رشد رفاه عمومی، دولت ها را بر آن داشته تا به شیوههای گوناگون از صنایع خودروسازی خودشان حمایت کنند که یکی از راههای آن در قالب بستن مالیات و تعرفه به واردات خودرو و قطعات صورت می گیرد. خودروها به دو صورت خودروی کامل و قطعات منفصله وارد میشود و دولت ها بر این اساس دو نوع تعرفه بر واردات خودرو میبندند که از خودروی کامل به قطعات منفصله تفاوت میکند.
همچنین از آن جا که قطعات منفصله در کشور مقصد مونتاژ و به خودروی کامل تبدیل میشود و این امر اشتغال نیروی کار و در آمد ملی را به دنبال دارد، تعرفه ای که به واردات قطعات منفصله بسته می شود، کمتر از تعرفه ای است که به خودروی کامل بسته می شود و هدف دولتها از این کار حمایت از صنعت خودروی داخلی و اقتصاد ملی کشورشان است. از این رو هر اندازه تفاوت میان تعرفه واردات خودروی کامل با تعرفه واردات قطعات منفصله بیشتر باشد، میتواند نشان دهنده حمایت بیشتر از صنایع خودروسازی مونتاژی داخلیشان باشد. امروز تجارت جهانی به گونه ای حرکت می کند که محصولات در بازارهایی به غیر از مکان تولید و بسیار دورتر از آن نیز به فروش می رسند.
از سوی دیگر شرایط و مناسبات تولید، فضای کسب و کار و درجه حمایت از صنعت داخلی در کشورهای مختلف با هم تفاوت دارد. لذا دولت ها به بستن تعرفه روی واردات مبادرت می کنند تا صنایع خودروی خود را حمایت کرده و در مسیر رشد بیشتر به پیش ببرند. میانگین هزینه های مالی شرکت های خودروساز حداکثر چهار درصد است. به عنوان مثال هزینه های مالی شرکت تویوتا 1/5 درصد، هیوندای 3 درصد و شرکت های غربی بین 2 تا 4 درصد و این عدد در صنعت خودروسازی ایران به صورت میانگین حدود 13 تا 15 درصد است. با وجود هزینه های مالی سنگین، این صنعت پس از پیروزی انقلاب اسلامی در شرایط انحصار پیشرفت نسبی داشته و هر چند با شرکتهایی همچون جنرال موتورز، فورد، تویوتا، رنو، نیسان، فولکس و قابل مقایسه نیست، اما نسبت به سایر صنایع داخلی تقریبا از سطح مطلوبی برخوردار است. در عین حال خودروسازی ظرفیت اشتغال زایی بالایی دارد و میتواند در کاهش آمار بی کاری موثر باشد - ایسنا ، . - 1393
اما نکتهای که در خصوص تعرفه واردات خودرو، خودنمایی میکند، پایین بودن تعرفه واردات در کشورهای اطراف ایران است، به طوریکه براساس آمار اعلام شده از سایت وزارت بازرگانی آمریکا تعرفه واردات خودرو در اغلب کشورهای اطراف ایران کمتر از 20 درصد است. بر اساس آمار مذکور تعرفه واردات خودرو در کشور بحرین، آذربایجان و عمان 20 درصد در نظر گرفته شده، اما رقم مذکور درکشور پاکستان به 15 درصد میرسد. رقم در نظر گرفته شده در کشورهای مذکور در حالی است که با نگاهی به آمار واردات خودرو در کشورهای قطر، عربستان و امارات میتوان گفت که واردات خودرو به این کشورها با توجه به تعرفه 5 درصدی به راحتی انجام میگیرد.
علاوه بر کشورهای اطراف ایران که بعضا مسئولین نبود صنعت خودروسازی در این کشورها را عمده دلیل پایین بودن تعرفه واردات خودرو اعلام میکنند، با مشاهده آمار واردات خودرو در کشورهای آسیایی تولیدکننده خودرو نیز مشخص میشود که این کشورها نیز از تعرفه پایین بهره میبرند، بهطوریکه بر اساس آمار مذکور تعرفه واردات خودرو در کشور کره جنوبی 10 درصد است و ژاپن دیگر تولیدکننده جهانی خودرو تعرفهای برای واردات خودرو در نظر نگرفته و واردکنندگان تنها ملزم به پرداخت 8 درصدی مالیات بر ارزش افزوده هستند، علاوه بر کره و ژاپن دیگر خودروساز اطراف ایران یعنی ترکیه نیز برای واردات خودرو تعرفه 10 درصدی در نظر گرفته تا به این طریق شرایط برای ورود خودرو در این کشور به راحتی فراهم شود به طوریکه خودروسازان برای ورود به بازار این کشور تنها ملزم به رعایت استانداردهای کیفیتی در نظر گرفته شده هستند - دنیای اقتصاد ، . - 1389
