بخشی از مقاله
چکیده
پرسنل مشاغل درمانی از جمله افرادی هستند که بسیار در معرض خشونت محل کار، بهویژه در معرض خشونت بیماران و اعضای خانواده آنان قرار دارند. در این بین خشونت محل کار منجر به افزایش خطاهای پزشکی، کاهش کیفیت مراقبتهای پرستاری و همچنین نارضایتی شغلی پرستاران شده است. هدف این مطالعه بررسی مواجهه پرستاران با خشونت محلکار و عوامل مؤثر بر آن از دیدگاه همراهان بیماران بود.
این پژوهش توصیفی در مراکز آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. جامعه پژوهش تمام همراهان بیماران حاضر در زمان انجام مطالعه بودند که به روش در دسترس به عنوان نمونه مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه تعدیل شده سازمان بهداشت جهانی است که با ایجاد تغییراتی مورد استفاده قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS - ویرایش - 17 و آمار توصیفی استفاده گردید. همراهان بیماران در طول مدت همراهی خود 149 مورد خشونت محلکار را با شیوع بالا به ترتیب در انواع کلامی - %25 - ، نژادی - %5/9 - ، جنسی - %4/5 - و فیزیکی - %4/3 - گزارش نمودند. در کل، همراهان بیماران و بیماران عاملان اصلی خشونت محلکار بودند.
عمدهترین عوامل مرتبط با بروز خشونت برخورد نامناسب پرسنل، وضعیت ناراحت کننده و نگرانی مرتبط با سلامتی و انتظار طولانی مدت برای دریافت خدمات بهداشتی بود. نتایج این پژوهش تأیید کننده شیوع بالای خشونت محلکار علیه پرستاران بود. به نظر میرسد که ترکیبی از ارتقاء مهارتهای ارتباطی پرستاران، آموزش بیماران و همراهان آنها و پیگیری جدیتر موارد اعمال خشونت علیه پرستاران بتواند سبب کاهش موارد خشونت و بهبود کیفیت خدمات مراقبتی گردد.
مقدمه
خشونت پدیده ای است که در تمامی انسانها ایجاد نگرانی نموده و واژهای عمومی است که با آسیب جسمی و یا روانی همراه میباشد و به طور رایجی در تمامی محیط های زندگی اجتماعی و در تمامی نژادها و فرهنگها رخ میدهد . - Kwok et al., 2006 - باید توجه داشت که خشونت ممکن است در محیطهای کاری نیز رخ دهد که در این صورت خشونت محل کار3 نامیده میشود. خشونت محل کار به این معنی است که کارمند در محیط کارش و در ارتباط با شغلش تحت بدرفتاری، تهدید و حمله فیزیکی قرار گیرد - Warshaw & . - Messite, 1996 خشونت در محل ارائه خدمات درمانی نیز به صورت بروز رفتارهای تهدیدآمیز، تهدید کلامی، حمله فیزیکی و تجاوز جنسی که توسط بیماران، همراهان آنان یا هر فرد دیگری که خطری را برای پرسنل درمانی ایجاد نماید تعریف میشود . - Saines,
اعمال خشونت توسط بیماران و همراهان آنها مسئلهای مهم و جدی در سیستم ارائه خدمات بهداشتی-درمانی در سراسر جهان است که به ویژه متوجه پرسنل پرستاری است . - Hahn et al., 2008 - این پرستاران هستند که بیشتر با تنش و استرس خانوادهها، مرگ بیماران و غم و اندوه خانواده بیماران مواجه می شوند. همچنین، پرستاران باید با استرس ناشی از شیفتهای کاری در گردش نیز مواجه شوند. در نتیجه، اکثر اوقات پرستاران با خشونت محلکار مواجه شده و قربانی بدرفتاری و تهاجم افراد مختلف حاضر در سیستم بهداشتی-درمانی می شوند.
- Ahmed, 2012 - بر اساس مطالعاتی %70 پرستاران انگلیسی و %59 پرستاران سوئدی در عرض یک سال یکی از انواع خشونت محل کار را تجربه می نمایند . - Nolana et al., 2001 - همچنین، این میزان در چند کشور در آسیا و خاورمیانه مانند تایوان برابر - Lin & Liu, 2005 - %62، هنگ کنگ برابر Kwok, - %76 - et al., 2006، مصر برابر - Samir et al., 2012 - %86 و ترکیه برابر Gunaydin & Kutlu, - %64 - 2012 بوده است. عواملی که خشونت محل کار را در سیستم بهداشتی-درمانی افزایش میدهند شامل عوامل مرتبط با پرستاران و بیماران، عوامل مرتبط با محل کار و مدیریت و عوامل اجتماعی و فرهنگی هستند که عوامل مرتبط با بیماران و اعضای خانواده آنان از مهمترین عوامل هستند . - Bakker, 2012 -
قربانیان خشونت محل کار پیامدهای مخربی نظیر صدمات جسمی و استرس روانی یا هر دو را تجربه مینمایند. عوارض روانشاختی مانند خشم، عصبانیت، ناامیدی، درماندگی، اضطراب، نگرانی، تحریکپذیری، احساس ناامنی، تنش و ترس بسیار شایع بوده و اثرات مخرب زیادی بر قربانیان خشونت محل کار دارند. البته خشونت محل کار میتواند عوارض جسمی مانند شکستگی استخوان، تکان مغزی و یا لاسراسیون را نیز به دنبال داشته باشد. - Cashmore et al., 2012 - اکثر پرستارانی که با خشونت محل کار مواجه میشوند اعتقاد دارند که این خشونت منجر به افزایش خطاهای پزشکی، کاهش کیفیت مراقبتهای پرستاری و همچنین، نارضایتی شغلی آنان شده است . - ; Samir et al., 2012Kisa, 2008 -
نتایج مطالعات متعددی در ایران نشان دادهاند که بسیاری از پرستاران و حتی دانشجویان پرستاری در معرض انواع مختلفی از خشونت محل کار و به ویژه نوع کلامی و روانی آن قرار دارند - نکته مهمی که در زمینه خشونت محل کار علیه پرستاران وجود دارد این است که تقریباً در اکثر مطالعات انجام شده در سایر کشورها ; Erkol et al., 2007; Ahmed, 2012 - page12 - Lin, et al., 2005; Nolana, et al., 2001 ; Samir, et al., 2012; Tang et al., 2007 و همچنین، مطالعات انجام شده در کشور ایران ; Rahimzadeh, et al., Aghajanloo, et al., 2010 - page12 - 2011; Teimurzadeh, et al., 2010; Zamanzadeh, et al., 2007 پرستاران همراهان بیماران را مهمترین عاملان اعمال کننده خشونت محل کار علیه خود معرفی نمودهاند.
به علاوه، آنچه در زمینه خشونت محل کار علیه پرستاران جالب به نظر میرسد این است که شیوع انواع مختلف خشونت محل کار و عوامل مؤثر در بروز این خشونتها تنها از دید پرستاران که معمولاً قربانیان اصلی خشونت محل کار هستند مورد بررسی قرار گرفته است و دیدگاه عاملان اصلی خشونت یعنی اعضای خانواده و همراهان بیماران در این زمینه بررسی نشده است. در مرور وسیع متون داخلی و خارجی مطالعهای یافت نشد که خشونت محل کار علیه پرسنل درمانی و عوامل مؤثر بر آن را از دیدگاه همراهان بیماران و بستگان آنها بررسی نموده باشد - Aghajanloo, بنابراین، هیچ اطﻻعاتی در این زمینه ارائه نشده و مشخص نیست که دیدگاه همراهان بیماران در مورد ماهیت خشونت محل کار چیست. به این دلیل، هدف این مطالعه تعیین درک همراهان بیماران از ماهیت خشونت محل کار علیه پرستاران در مراکز آموزشی - درمانی تبریز بود.
روش پژوهش
این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که از خرداد تا شهریور سال 1392 در مراکز آموزشی- درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. استان آذربایجانشرقی، استانی در شمالغرب ایران با وسعتی حدود 46 هزار کیلومترمربع و جمعیتی تقریباً 6/3 میلیون نفر است . - Iran., 2007 - دانشگاه علوم پزشکی تبریز دارای 11 بیمارستان آموزشی- درمانی است که در این مطالعه 9 بیمارستان که دارای بخشهای داخلی-جراحی، مراقبتهای ویژه و اورژانس بودند جهت انجام مطالعه انتخاب شدند.
