بخشی از مقاله
درباره تعيين اندازه موتور خانه تأسیسات
دیشب داشتم فیلم کلاسیک "باراباس" محصول سال ۱۹۹۰ با بازی آنتونی کویین را می دیدم. می دانید وقتی من فیلمی را تماشا می کنم سعی می کنم خودم را جای قهرمان فیلم بگذارم و انگیزه دمای او برای کارهایی که انجام می دهد را درک کنم: اینطور بیشتر لذت می برم. مثلا در فیلم آخرین قطار گانهیل خودم را جای کرک داگلاس گذاشتم و به این نتیجه رسیدم اگر آن واقعه برای من اتفاق می افتاد و کسی همسرم را به آن وضع می گشت، دقیقا همان کاری را می کردم که مارشال مت مورگان (کرک داگلاس) کرد و انتقام او را به هر قیمت می گرفتم البته من تا کنون ازدواج نکرده ام، ولی می توانم حال و روز او را درک کنم .
اما در فیلم باراباس وقتی آنتونی کویین دستگیر و به اعمال شاقه در معادن زیرزمینی گمارده می شود، با دیدن آن فضای تنگ و تاریک معدن زیر زمینی وضعیت باراباس بیش از هر فیلم دیگری برایم قابل درک بود چون در کارم بارها به موتور خانه هایی بر خورد می کنم که از نظر تنگی و تاریکی بی شباهت به همان معادن زیر زمینی فیلم باراباس نیستند و فکر می کنم اگر روزی تهیه کنندگان بالیوود بخواهند باراباس ۲را بسازند می توانم یکی از این موتورخانه ها را به عنوان لوکیشن سیاهچال به آنها معرفی کنم
من از اینجور موتور خانه ها متنفرم و همینطور از صاحبان ساختمانهایی که بدترین فضای ساختمانشان را به موتور خانه تأسیسات اختصاص می دهند و متوجه نیستند با این کار در دراز مدت چه هزینه های سنگینی را به خودشان تحمیل می کنند. حالا اگر باراباس محکوم به اعمال شاقه در معادن زیر زمینی بود، خب من که نیستم! به همین دلیل معمولا این جور کارها را نمی پذیرم چون می ترسم جذام بگیرم!
اما فکر کردم به جای بد و بیراه گفتن به بعضی از همکاران و کارفرمایان بهتر است، طی مقاله ای ف ضای لازم برای موتور خانه را توضیح دهم تا بلکه در آینده شاهد موتورخانه های سیاهچال گونه نباشيم :
وقتی ساختمان جدیدی طراحی می شود به ندرت پیش می آید که طراح تأسیسات برای طراحی و ترسیم نقشه های موتورخانه اطلاعات کافی در اختیار داشته باشد. بنابراین اغلب برای تخمین فضای موردنیاز موتورخانه ور چیدمان دستگاه های مختلف در این فضا از برآوردهای سرانگشتی استفاده می شود. نوع سیستم تأسيسانی مورد استفاده، شکل و ترکیب ساختمان، و چندین پارامتر دیگر در برآورد فضایی لازم برای موتورخانه دخالت دارند. طرح نهایی معمولا با میان گیری بین آنچه مهندس تأسیسات لازم دارد و آنچه مهندس معمار به تأمین آن رضایت دارد، حاصل می شود. گرچه ساختمانها از نظر طرح متفاوتند اما تبين مساحت لازم برای تأسیسات مرکزی بر پایه أصول صورت می گیرد که برای بیشتر ساختمانها قابل اجراست. این مساحت را اغلب می توان بر حسب درصدی از مساعیت کل کت ساختمان بیان کرد. فضاهای مورد نیاز برای تأسیسات مرکزی ساختمان پر چند دسته اند:
ا- فضای لازم برای تجهیزات مکانیکی و الکتریکی (موتورخانه)
۲ - فضای لازم برای اتاق هواساز و پادزن
3 - شفتهای داخلی
که حالا به شرح هریک می پردازم:
1- فضای لازم برای دستگاههای مکانیکی و الکتریکی (موتورخانه)
فضای کل موردنیاز برای موتورخانه تأسیان که در آن دستگاههای مکانیکی و الکتریکی ساختمان نصب می شوند بین ، تا ۹ درصد مساحت زیربنای ساختمان است که در عمل برای بیشتر ساختمانها بین 6 تا ۹ درصد منظور می شود.
از دیدگاه مهندسی مطلوب این است که فضاهای اختصاص یافته برای موتور خانه یا اتاقهای هواساز نسبت به ساختمان موقعیت مرکزی داشته باشند که این سبب کاهش طول و اندازه کانالها و لوله ها. ساده تر شدن طرح شفتها و تمرکز ونتجتا تسهیل کار سرويس و نگهداری تأسیات خواهد شد. این امر همچنین موجب کاهش قدرت مورد نیاز برای موتور بادزنها و پمپها شده و هزینه عملکرد سیستم را پایین می آورد. اما به دلایل بسیار. اغلب امكان تخصيص فضای مرکزی ساختمان به موتورخانه تاسبات یا اتاق هواساز و غیره وجود ندارد. در این حال دست کم باید سعی شود که تا حد امکان موتورخانه های تأسیسات مکانیکی، تجهیزات الکتریکی و سیستم آب و فاضلاب ساختمان در جنب یکدیگر قرار گیرند.
محل موتور خانه تأسیسات معمولا در زیر زمین یا طبقات پایینی ساختمان است. ارتفاع سقف این فضاها بر حسب چگونگی کانال ک شی، لوله کشی و اندازه دستگاهها و تجهیزات، باید بین ۱۲ تا ۲۰ فوت (4 تا 6 متر) باشد : و وسایل سیستم تهویه مطبوع و گرمایش شامل دیگ و تجهیزات جانبی مربوطه ، چیلر و تجهیزات جانبی از قبیل پمپها و برخی از تجهیزات س یستم HVAC گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع) از نظر محل نصب بسیار انعطاف پذیرند به طوري که مثلا گاهی بلحاظ اقتصادی چیلر را روی پشت بام نصب می کنند. گرچه به این ترتیب هزینه های مربوط به مستحکم کردن سازه پشت بام و کار های الکتریکی افزایش می یابند. اما این م خارج با صرفه جویی حاصله در لوله ک شی و انرژی م صرفی و همچنین کاهش هزینه های مربوط به کار دستگاه در فشار پايين تر ران می شود.
