بخشی از مقاله

انرژی و محیط زیست


اساسی ترین پایه توسعه، انرژی است و یكی از مهم ترین مسائل جوامع بشری امروزی، انرژی و نحوه تأمین نیازهای مربوط به آن است. هرچند در جمهوری اسلامی ایران، به واسطه وجود ذخایر عظیم سوخت های فسیلی، به تفكر حداكثر صرفه جویی و اتلاف در مصرف انرژی توجه جدی نشده است، از این رو توجه به این امر به ویژه به علت بروز اثرهای زیست محیطی ناهنجار، در مراحل مختلف تولید، تبدیل و مصرف انرژی اجتناب ناپذیر است.


عوامل مؤثر در توسعه پایدار بخش انرژی را می توان عوامل امنیت در عرضه انرژی، امنیت در تقاضای انرژی، فقر، جمعیت، اشتغال و حمل و نقل نام برد که هر یک از این عوامل نقش به سزایی در میزان مصرف انرژی دارند.
الگوی توسعه در بخش انرژی، هنگامی پذیرفتنی است كه به حفظ محیط زیست بیانجامد و كمترین تخریب را در این راه به دنبال داشته باشد.
یكی از اثرهای زیست محیطی ناشی از مصرف انرژی، ایجاد ریزش های اسیدی است. اكسیدهای نیتروژن و نیز اكسیدهای سولفور كه در فرآیند احتراق سوخت های فسیلی در بخش های تولید نیرو و یا حمل و نقل تولید می شوند، در اتمسفر منتشر و به ریزش باران های اسیدی منجر می شوند. میزان تأثیر ریزش های اسیدی، به میزان حساسیت اكوسیستم بستگی دارد. در قرن حاضر،

بسیاری از دریاچه های كوچك، در اروپا و آمریكای شمالی اسیدی شده و این امر به تغییر فون و فلوراین دریاچه ها منجر شده است. این تغییرات آنقدر چشمگیر و مهم است كه بسیاری از آب های سطحی به كلی عاری از ماهی، دوزیستان و سایر موجودات شده اند. PH خاك در مناطق وسیعی كاهش یافت و مواد معدنی گیاهان و تنوع زیستی پوشش های گیاهی را تحت تأثیر قرار داده است. اسیدی شدن، اصلی ترین عامل كاهش عظیم جنگل های مناطق وسیعی از اروپا و آمریكای شمالی است.
امروزه اكثر محافل علمی بر این باورند كه با توجه به شواهد و تحقیقات، فعالیت های بشر بر

وضعیت آب و هوایی، مؤثر بوده است. افزایش غلظت گازهای گلخانه ای در اتمسفر، توازن انرژی زمین را تغییر داده و به گرم شدن آن منجر شده است كه در قرن آینده نیز موجب تغییرات آب وهوایی مهمی خواهد شد. انتظار نمی رود كه میزان تغییرات پیش بینی شده دما، رسوبات و رطوبت خاك در سراسر جهان یكسان باشد.


اثرهای مخرب زیست محیطی، رشد سریع استفاده از سوخت های فسیلی، در كلیه سناریوها با انتقال به استفاده از گاز طبیعی كه كمترین میزان آلایندگی و بیشترین سازگاری با محیط زیست و وضعیت اقلیمی را دارد، به درجات مختلف تعدیل می شود.


اما به هرحال، وضع كردن قوانین زیست محیطی محدودكننده تر، همواره به بهبود كیفیت محیط زیست منجر نمی شود. تجربه چند دهه گذشته، نشان می دهد كه قوانین زیست محیطی به ویژه برای آن دسته از كشورهایی كه زیرساخت های وسیع توسعه نیافته داشته اند و از نظر قانون گذاری نیز ضعیف بوده اند، مسئله ساز شده اند.


موافقت نامه کیوتو یکی از راه حل های پیشنهادی بین المللی برای برطرف کردن مشکلات زیست محیطی، به ویژه محدود کردن گازهای گلخانه ای است. این موافقت نامه که به امضای همه کشورهای صنعتی به جز آمریکا و استرالیا رسیده است، محدودیت هایی در استفاده از انرژی را برای کشورهای امضا کننده آن ایجاد می کند. طبق این موافقت نامه ، کشورهای صنعتی باید تا پایان سال 2012 میزان انتشار گازهای گلخانه ای خود را در قیاس با سال 1990به طور میانگین 5 درصد کاهش دهند.


آثار زیست محیطی تولید و مصرف انرژی
مصرف انرژی به ویژه انرژی‎های فسیلی، در بخش‎های مختلف صنعتی و خانگی و تجاری، موجب پراكنده شدن گازهای سمی و زیان‎آور در محیط زیست می‎شود كه اثرات نامطلوبی بر موجودات زنده و طبیعت دارد. هر چه میزان مصرف انرژی به شكل بی‎رویه، بالا رود به همان نسبت میزان آلودگی محیط زیست و تأثیرات مخربی كه بر سلامتی انسان‎ها و طبیعت دارد، نیز بالا رفته و بیش از پیش زندگی در این محیط آلوده دشوار می‎شود.


انتشار آلودگی در مراحل اكتشاف، استخراج، بهره‎برداری، انتقال ، تبدیل ، توزیع و مصرف حامل‎های مختلف انرژی باعث آلودگی آب، خاك، هوا و صدا می‎شود كه هر یك دارای اثرات خاص خود بر روی انسان و محیط زیست می‎باشد.
اما مهمترین آلودگی بخش انرژی مربوط به آلودگی هوا در اثر سوخت‎های فسیلی می‎باشد، اكسیدهای گوگرد، اكسیدهای ازت، منو اكسید كربن، ذرات معلق در هوا و دی‎اكسید كربن، آلاینده‎های اصلی می‎باشند كه در اثر مصرف این سوخت‎ها در هوا منتشر می‎گردند. این تركیبات را می‎توان به دو دسته تقسیم كرد: یك دسته گازهایی كه بطور طبیعی در جو وجود دارند كه تولید

بیشتر آنها در اثر احتراق سوخت‎های فسیلی باعث ایجاد مسائل زیست محیطی نظیر تغییرات اقلیم می‎گردد. دسته دیگر گازهایی هستند كه دارای منشاء انسانی بوده و میزان آنها در هوای تنفسی به لحاظ صدمه به سلامتی انسان و سایر موجودات، حائز اهمیت می‎باشند.مصرف انرژي به ويژه انرژي هاي فسيلي ، در بخش هاي مختلف صنعتي و خانگي و تجاري ، موجب پراكنده شدن گازهاي سمي و زيان آور در محيط زيست مي شود كه اثرات نامطلوبي بر موجودات زنده و طبيعت

دارد. هر چه ميزان مصرف انرژي به شكل بي رويه ، بالا رود به همان نسبت ميزان آلودگي محيط زيست و تاثيرات مخربي كه بر سلامتي انسان ها و طبيعت دارد ، نيز بالا رفته و بيش از پيش زندگي در اين محيط آلوده دشوار مي شود. انتشار آلودگي در مراحل اكتشاف ، استخراج ، بهره برداري ، انتقال ، تبديل ، توزيع و مصرف حامل هايي مختلف انرژي باعث آلودگي آب ، خاك ، هوا و

صدا مي شود كه هر يك داراي اثرات خاص خود بر روي انسان و محيط زيست مي باشد. اما مهمترين آلودگي بخش انرژي مربوط به آلودگي هوا در اثر سوخت هاي فسيلي مي باشد ، اكسيدهاي گوگرد ، اكسيدهاي ازت ، منو اكسيد كربن ، ذرات معلق در هوا و دي اكسيد كربن ، آلاينده هاي اصلي مي باشند كه در اثر مصرف اين سوخت ها در هوا منتشر مي گردند. اين

تركيبات را مي توان به دو دسته تقسيم كرد : يك دسته گازهايي كه بطور طبيعي در جو وجود دارند كه توليد بيشتر آنها در اثر احتراق سوخت هاي فسيلي باعث ايجاد مسائل زيست محيطي نظير تغييرات اقليم مي گردد. دسته ديگر گازهايي هستند كه داراي منشاء انساني بوده و ميزان آنها در هواي تنفسي به لحاظ صدمه به سلامتي انسان و ساير موجودات ، حائز اهميت مي باشند.
بحران انرژي و محيط زيست


در پشت يكي از قفسه هاي شيشه اي اداره انرژي هاي فسيلي وزارت انرژي آمريكا ، تكه آجري نگه داشته مي شود كه 20 درصد آن را دي اكسيد كربن تشكيل مي دهد و گفته مي شود كه اين آجر مي تواند اتمسفر زمين را از يك خطر جدي برهاند.
امروزه توليد آجر از گاز CO2 عملي اقتصادي و مقرون به صرفه نيست ولي اين پروژه ، موضوع تحقيق خوبي است براي محققان و آناني كه مي خواهند دي اكسيد كربن اتمسفر زمين را از آن استخراج

كرده و در جايي نگهداري كنند. جداسازي كربن از اتمسفر ، اساس و پايه سياست دولت ايالات متحده را در مورد مسايل تغييرات اقليمي و تاثيرات گازهاي گلخانه اي در اتمسفر ، تشكيل مي دهد. بسياري از صاحب نظران ، برنامه جداسازي كربن از اتمسفر را حالت خاصي از برنامه در حال توسعه و ارزان منابع انرژي هاي تجديدپذير ميدانند. البته اگر دولت ها قصد داشته باشند كه از

افزايش مقدار كربن در اتمسفر جلوگيري كنند ، آنگاه يافتن جاي مناسبي براي كربن امري همگاني مي شود. اين مطلب در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا كه كاستن مقدار آلاينده هاي كربني در هوا را در راس برنامه هاي خود قرار داده اند ، از اهميت خاصي برخوردار است. خوشبختانه براي دفن كربن تا كنون راه حل هاي مختلفي ارايه شده است. زمين شناسان معتقدند كه ميزان CO2 جو

نسبت به قرون گذشته افزايش چشمگيري داشته است. اندازه گيري ها نشان مي دهد كه غلظت CO2 در هوا پيش از انقلاب صنعتي ppm 280 بوده كه امروزه اين رقم به ppm 360 رسيده است.
در مطالعه اي كه در مورد مصرف انرژي توسط انجمن دولتي تغييرات اقليمي صورت گرفت ، پيش بيني شده است كه غلظت CO2 در اواسط قرن جاري به 500 و در سال 2100 به ppm 700 خواهد رسيد. البته اين رقم زماني صحيح خواهد بود كه مصرف انرژي هاي فسيلي روند رو به افزايش كنوني خود را به صورت ثابت حفظ كند و هيچ گونه تغييرات ناگهاني در آن به وجود نيايد. (همچون بحران هاي نفتي)


يكي از مشكلات اصلي ، افزايش تقاضا براي انرژي است. پيش بيني شده است كه به ازاي افزايش 1 دلار به درآمد ناخالص ملي آمريكا ، بايد بيش از 4 كيلو وات ساعت انرژي مصرف شود و

چنانچه بخواهيم ميزان درآمد متوسط را در هندوستان و يا چين به 1000 دلار برسانيم ، بايد 500 گيگاوات نيز به رقم فوق اضافه كنيم. حتي با لحاظ سياست هاي بلند مدت صرفه جويي و افزايش بهره وري انرژي ، با روند كنوني فزاينده جمعيت جهان و توسعه اقتصادي ، پيش بيني شده است كه نياز اوليه انرژي از 400 كوا در ميليون در حال حاضر به 1000 كوا در ميليون BTU در سال 2050 برسد. كه در اين ميان ايالت متحده به تنهايي نيازمند 260 كوا در ميليون BTU انرژي است. اين رقم يعني 260 درصد افزايش نسبت به مصرف كنوني.
انتظار مي رود منابع انرژي تجديد پذير چون ژئوترمال و بيوماس

قسمت عمده اي از توليد انرژي را در طي چند دهه آينده تامين كند. انرژي خورشيد و باد تاكنون طرفداران زيادي را به خود جلب كرده است چرا كه جزء منابع ارزان و غير آلاينده به شمار مي آيند. حتي در برخي موارد انرژي باد توانسته است با سوخت هاي فسيلي به رقابت بپردازد و از طرفي نيز قيمت هر وات سلول هلي خورشيدي ب شدت در حال كاهش است.


اما اخيراً بحث جديدي ، مقوله هاي 30 سال گذشته دانشمندان محيط زيست را دگرگون كرده است و آن اين كه آيا انرژي هاي تجديدپذير توانايي جانشيني سوخت هاي فسيلي را دارند؟ يكي از رهبران اين سنجش ، پرفسور كلاوس لاكنر ، استاد دانشگاه كلمبيا مي گويد : بهترين روش نگرش به اين مساله ، سنجش مقدار انرژي حاصل از جو به ازاي هر متر مربع است. وي مي گويد : فشار متوسط انرژي خورشيدي در مناطق بياباني به طور متوسط در شب و روز و شرايط جوي ، 200 وات است. حال اگر به جاي گرفتن انرژي از باد ، تمامي CO2 هوا را استحصال كند. از يك متر مكعب هوا مي توان 10000 وات برق از سوختن سوخت هاي فسيلي قبل از اين كه كربن به طور كامل وارد هوا شود به دست آورد.


لانكر مي گويد : انرژي موجود در دي اكسيد كربن به مراتب داراي پتانسيل بالقوه بيشتر نسبت به انرژي جنبشي در توربين هاي بادي است و اين چيزي است كه استحصال و بهره گيري از CO2و بهره گيري از آن ، تاثيرات منفي سوخت هاي فسيلي بر اتمسفر را از ذهن ها محو مي كند. يك نيروگاه زغال سنگي كه هيچ نوع مواد آلاينده سولفور ، NO و يا CO2 را منتشر نمي كند ، بسان يك مجموعه از سلول هاي فتوولتائيك و يا يك رديف از توربين هاي بادي است كه مي تواند انرژي به مراتب بيشتري توليد كند.


اما در اين ميان هنوز دو مشكل وجود دارد : هزينه استخراج CO2 از يك جريان اگزوز و يا اتمسفر در حال حاضر رقمي بسيار گزاف است. رابرت كين دانشمند علوم محيط زيست دو وزارت انرژي آمريكا اين رقم را در هر تن كربن حدود 100 دلار مي داند ولي در ادامه مي گويد : تجربيات جديد حاكي از آن است كه اين رقم را مي توان به 20 دلار در هر تن رساند اما هدف وزارت انرژي آمريكا ، 10 دلار در هر تن است كه اين رقم كمتر از هزينه استحصال CO2 از منابع طبيعي است و ديگر مشكل آن كه بعد از به دست آوردن و جمع آوري CO2 آن را در جايي نگهداري كرد.


يكي از روش هاي متداول ، استفاده از جايگاه طبيعي كربن است . تكيه بر عمل ترميمي گياهان در گرفتن CO2 از اتمسفر . يكي از دلايل رد كردن پروتكل كيوتو از سوي ايلات متحده در مورد تغييرات اقليمي ، اصرار دولت بوش در محاسبه رشد گياهان و درختان در مقابل آلودگي هاي صنعتي CO2 بود.
اين كه اجازه دهيم گياهان عمل طبيعي جدي CO2 را از اتمسفر ادامه دهند ، ايده جالبي است . اين امر نه نيازمند جذب كربن از هوا به طور مصنوعي در قياس با كاشت دانه درختان و نه مستلزم ايجاد زير ساختار صنعتي در مقايسه با توسعه جنگل ها و مراتع است. اما توانايي گياهان در جذب كربن ، اينك شديدا در شك و ترديد است. در دسامبر سال 2004 يك تيم تحقيقاتي از دانشگاه استانفورد ، نتايج مطالعاتي را منتشر كردند كه در آن به عواقب مورد انتظار تغيير شرايط آب و هوا از

قبيل افزايش دما و ميزان ازت در خاك كه باعث توانايي گياهان در جذب كربن مي شود ، اشاره شده بود. اگر اين مطالعات و مشابه هاي آن صحيح باشد ، ديگر CO2 جو خريدار طبيعي نخواهد داشت . يكي ديگر از سناريو هاي مطرح ديگر ، پمپ كردن CO2 به كف اقيانوس هاست. جايي كه فشار عظيم آب گاز را تا دهه ها به صورت مايع نگه خواهد داشت. اقيانوس ها هر سال 2 گيگا تن كربن جذب مي كنند.


محققان معتقدند كه اعماق اقيانوس ها مي توانند بين 1000 تا 27000 گيگا تن و بيشتر CO2 در خود جاي دهند. اما افزايش اين مقدار CO2 به اقيانوس مي تواند تعادل PH اقيانوس را تغيير داده و آب را براي حيات زنده اقيانوس بيشتر اسيدي نمايد. از طرفي اتمسفر و اقيانوس از لحاظ CO2 در تعادل هستند و اين بدان معناست كه با كاهش مقدار CO2 در اتمسفر ، اقيانوس منبع خوبي براي كربن خواهد بود . اين مساله تا حدي وضعيت موجود را بهبود مي بخشد ولي هنوز بهترين راه حل نيست.


در حدود سال 1996 پروژه اي در درياي شمال اجرا مي شد كه در آن CO2 به يك مخزن تقريبا دايمي تزريق مي شد. اين پروژه كه توسط غول نفتي نروژ ، شركت استات اويل صورت گرفت. CO2 را پس از رساندن به سكوهاي نفتي در دريا به سفره هاي زير زميني در عمق 3000 پايي تزريق كرد. اين پروژه روزانه تقريبا 2800 تن CO2 معادل گاز توليد شده در يك نيروگاه زغال سنگي 140 مگاواتي را به كار گرفت. سفره زير زميني داراي 800 پا ضخامت و هزاران مايل مربع مساحت است. مدير اين پروژه گفته است ؛ بدين روش مي توان كل دي اكسيد كربن توليد شده از نيرو گاه هاي

اروپا را به مدت 600 سال جمع آوري و انباشته كرد. تحت فشار عظيم خاك رس زمين ، گازهايي چون متان و CO2را مي توان ميليون ها سال در طبقات زمين حبس كرد. البته ممكن است طبقات خلل و فرج دار زمين باعث برگشت گاز به سطح زمين شود. سالي بنسون مدير بخش علوم زمين در آزمايشگاه ملي لارنس بر كلي مي گويد : اگر گاز با نرخ 1% و يا 01% درصد در سال نشست كند. من فكر مي كنم مساله استخراج و انباشت كربن توجيه پذير باشد.


توليد كنندگان نفت مي گويند تزريق CO2 به يك مخزن نفت باعث افزايش فشار مخزن و نفت در درون چاه مي شود كه اين خود سبب افزايش پتانسيل بازيافت نفت از يك چاه به ميزان 10 تا 15 درصد بيشتر مي شود. در يك پروژه مشابه ديگر ، يك شركت كانادايي ، روزانه 5000 تن CO2 حاصل از يك تاسيسات را به يك ميدان نفتي تزريق مي كند. اين كار عمر مفيد اين ميدان را 25 سال ديگر تمديد مي كند. همچنين به كمك CO2 مي توان متان را از رگه هاي زغال سنگ استخراج كرد. گاز مرگبار متان در معادن زغال سنگ هميشه به خارج از معادن پمپ مي شود ولي مولكول گاز به سطح صخره ها مي چسبند لذا چنان چه گاز CO2 بدون معدن تزريق شود. صخره ها متان را آزاد كرده و باعث به وجود آمدن دريايي از گاز قابل بازيافت مي شوند.


چاه هاي نفتي و معادن زغال سنگ داراي پتانسيل عظيمي براي تجزيه CO2 مي باشند ؛ زمين شناسان معتقدند كه در حدود 500 ميليارد تن كربن حدود 3/2 كربن موجود در اتمسفر امروزي را مي توان بدين ترتيب در اين معادن محبوس كرد.


اما متاسفانه اين هنوز كافي نيست . براي حفظ ميزان CO2 كه حدودا 30 درصد بالاتر از دوران قبل از عصر صنعتي است نياز به مخازن بيشتري داريم. سفر ه هاي زيرزميني آب شور كه تقريبا در بيش از يك مايلي سطح زمين واقع شده اند ، مي توانند جزء بهترين انتخاب ها باشند . ظرفيت اين مخازن عظيم فقط در آمريكا 500 ميليارد تن است و با احتساب كليه نقاط زمين ، بنسون مي گويد : طبقات زمين توانايي نگهداري CO2حاصل از آلودگي هاي صنعتي تا 100 سال آينده را دارند.
زمين شناسان امروزه راه حل طبيعي ديگري را براي خلاص شدن از كربن اضافي اتمسفر پيشنهاد مي كنند . CO2 و آب تشكيل اسيد كربنيك مي دهند كه اين ماده مي تواند بر مواد معدني خاصي چون منيزيم تاثير گذاشته و تشكيل موادي چون كوارتز و انواع سنگ هايي چون كربنات ها را موجب شود . البته تشكيل اين كربن ها مستلزم ميليون ها سال گذشت زمان و قرار گرفتن در معرض هواست.
اما محققان توانسته اند اندكي سرعت اين روند را بالا ببرند. ريچارد دوالترز مسوول بخش انرژي فسيلي در مركز تحقيقاتي آلباني در آرگون آمريكا مي گويد : ما در صدد آن هستيم كه عوامل مهندسي را جايگزين عوامل طبيعي براي افزايش سرعت اين فرآيند كنيم. از جمله يافته هاي اين مركز، به طور مثال مي توان به فرآيندي اشاره كرد كه در آن با گرم كردن منيزيم و تركيب آن با اسيد كربنيك ، بيو كربنات و نمك و با افزايش فشار دي اكسيد كربن ، در طي 30 دقيقه 80 درصد

سيليكات منيزيم به كربنات تبديل مي شود. اما هنوز آزمايش هاي ديگري بايد انجام گيرد به خصوص در جستجوي واكنش هاي جديدي كه در آن ها نيازي به دادن گرما به سيستم نباشد و در نهايت سوالي كه باقي مي ماند اين كه با اين مقدار كربنات كه روزانه در مقياس تن توليد خواهد شد چه بايد كرد ؟ شايد بتوان مقداري از اين كربنات را از همان جايي كه منيزيم به دست آمده است دفن كرد ولي مقدار كربنات توليد شده بيشتر از گنجايش اين معادن است. يكي از راه حل هاي اين

مشكل ، توليد همان تكه آجري است كه در اداره انرژي فسيلي وزارت انرژي آمريكا نگهداري مي شود. اما هنوز توليد آن در مقياس تجاري عملي نيست چرا كه اين آجر از ذرات منيزيم كه توسط چسب چوب معمولي به هم چسبيده اند درست شده است.
مطمئنا روزي خواهد رسيد كه پاسخ اين معما كه چگونه مي توان از اين عظيم كربنات بهره گرفت . روشن خواهد شد . اگر توليد آجرها مقرون به صرف نباشد شايد بتوان كود هاي شيميايي و يا مواد ضد آتش را مورد مطالعه قرار داد و آن زمان اين سوال كه چرا استخراج CO2 از هوا به عنوان يك

زباله ارزشمند از عناوين طراز اول تحقيقاتي است پاسخ داده خواهد شد ، آن هم به صورت عملي.
انرژي محيط زيست
توسعه ی پایدار محیط زیست و بهره وری انرژی برای توسعه ی انسانی از اهمیتی اساسی برخوردار است. همان طور که چالش های ملی برای مقابله با تخریب محیط زیست و مقابله با عدم دسترسی به خدمات انرژی مقرون به صرفه بعدی جهان شمول دارند هر یک از کشورها نیز به تنهایی نمی توانند با تغییرات جوی نابودی تنوع زیستی ونابودی لایه ی اوزون مقابله کنند. UNDP به کشورها کمک می کند تا توانایی های خود را به منظور رویارویی با چالش ها در سطوح جهانی ملی و محلی قوی تر کنند و به جستجوی بهترین نمونه های عملی بپردازند و آنها را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. UNDPهمچنین به این کشورها کمک می کند تا سیاست گزاری های نوین به کار گیرند و به یکدیگر متصل شوند تا از طریق پروژه های پایلوت به مردم فقیر کمک کنند تا مکانی برای زندگی پایدار بسازند.
در ایران به علت توسعه ی ناپایدار و الگوهای مصرفی غلط ازدیاد جمعیت شکافهای نهادین اجرای قوانین نادرست و شمار دیگری از دلایل ریشه ای اجتماعی- اقتصادی محیط زیست و منابع طبیعی به صورت قابل توجهی در دهه های گذشته تخریب شده اند. تعهد ملی به حفظ محیط زیست و معکوس کردن رویه ی تخریب محیط زیست از طریق انعقاد بخش عمده ای از عهدنامه ها و کنوانسیون های مربوط به محیط زیست بازتاب یافته است. همچنین گنجاندن مسائل مطرح محیط زیست در چارچوب برنامه ریزی ملی و به کارگیری فعال جامعه ی مدنی برای شرکت در مدیریت محیط زیست نشانه ی بازتاب تعهد ملی در حفظ محیط زیست می باشد.


مداخله ی UNDP در برنامه های محیط زیست در ایران شامل زمینه های مختلف زیر می شود: ظرفیت سازی و انتقال فناوری تحت عهدنامه های جهانی محیط زیست مشاوره در امور سیاست گزاری مطالعات فنی نوآوریها برای همکاری منطقه ای و پایلوت های مختلف در سطوح میدانی با خصوصیاتی همچون حکومت محلی رویکردهای مبتنی بر جوامع محلی و ساز و کارهای عادلانه برای مدیریت منابع طبیعی و برقراری توازن بین مسائل توسعه‌ای و مسائلی که پایداری زیست محیطی را دربر می گیرد.
بخش اعظم بودجه بر

ای نوآوری های مربوط به محیط زیست توسط 2 پشتوانه ی مالی ثابت تامین می شوند: صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست و صندوق چندجانبه برای نهادینه کردن قطع نامه مونترال درباره ی مواد مخرب لایه ی اوزون. UNDP همچنین از پشتوانه های مالی اصلی خود برای دخالت استراتژیک در شاخه های مختلف برنامه ی انرژی و محیط زیست استفاده می کند. این راه کارها برای بررسی سیاست ها و مسائل غیر معمول تنظیم شده اند.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید