بخشی از مقاله
چکیده
رابطه بین تغذیه و تولید از اهمیت بالایی برخوردار است، تولید مثل موفق مستلزم تامین کافی مواد مغذی است اغلب بهترین نظریه این است که میتوان یک جیره غذایی که از بهترین اطلاعات موجود در مورد نیاز گاوهای شیری به انرژی، پروتیئن، مواد معدنی و ویتامین تنظیم شده، استفاده کرد، استفاده از انرژی ناکافی در جیره گوساله های ماده و گاوهای تازه شیرده عملکرد تولید مثلی را کاهش میدهد. استفاده بیش از اندازه انرژی در طی شیردهی و دوره خشکی میتواند باعث مشکلات چاقی در گاوها شود.
تحقیقات نشان داده است که مصرف ناکافی پروتیئن به مدت طولانی باعث کاهش عملکرد تولیدمثلی میشود ودر صورتیکه پروتیئن جیره بیش از نیاز گاو باشد، ممکن است اثر مضری بر تولید مثل داشته باشد کمبود مواد معدنی و عدم تعادل آنها در بدن اغلب عواملی هستند که به عنوان تضعیف کننده عملکرد تولید مثلی بیان میشوند. به هنگام مصرف مقدار کم فسفر، عدم فعالیت تخمدان به هنگام بلوغ و احتمال پایین آبستنی گزارش شده است اثر کلسیم بر تولید مثل، تحت تاثیر نسبت کلسیم به فسفر جیره است.
نسبت مناسب فسفر به کلسیم جیره گاوهای شیری بین 1:1/5 یا 1:2/5 است،. کمبود سلنیوم - کمتر از 5 میلی گرم در 100میلی لیتر - منجر به سقط جنین، تلفات بالای جنینی، باروری کمتر، التهاب رحم، افزایش عفونتهای عمومی، مرده یا ضعیف بودن گوساله های به دنیا آمده میشود. در گاوداریهایی که کمبود ویتامین A وجود دارد، تاخیر در بلوغ جنسی، سقط جنین، تولد گوسالههای مرده یا ضعیف، جفت ماندگی و التهاب رحم گزارش شده است.
مقدمه
رابطه بین تغذیه و تولید از اهمیت بالایی برخوردار است. بین افزایش تولید شیر، دامپزشکان، دلالان خوراک و افزایش تعداد کارگران نیز رابطه وجود دارد. تحقیقات اولیه نشان دهنده نقش مهم و اساسی تغذیه در تولید مثل است. تولید مثل موفق مستلزم تامین کافی مواد مغذی است. از عوامل موثر بر عملکرد تولید مثلی ضعیف و حتی عقیمی می توان به کمبود مواد معدنی مختلف، استفاده نامناسب از ویتامین ها، عدم تعادل انرژی و پروتئین اشاره کرد.
اطلاعات کمی از تأثیر کمبود شدید مواد مغذی بر تولید مثل در دسترس است. همچنین گزارشات کمی از اثرات احتمالی بسیاری از مواد مغذی بر یکدیگر به ویژه اثر مواد معدنی و استفاده افراطی تعدادی از مواد مغذی بر تولید مثل وجود دارد. این مقاله اطلاعاتی از تحقیقات موجود در مورد تغذیه و تولید مثل گاوهای شیری ارائه میدهد و امید است این اطلاعات و پیش بینی ها به شناسایی عوامل پنهانی تغذیهای که به تناوب تولید مثلی در گله ها آسیب میزنند کمک کند. لذا به هنگام مطالعه مشکلات گلههای گاو شیری تغذیه گله باید مورد بررسی قرار گیرد. با این حال دو حقیقت باید درباره رابطه بین تغذیه و تولید مثل در ذهن باقی بماند، تغذیه فقط یک عامل احتمالی در مشکلات تولید مثلی است و از احتمالات دیگر نباید غافل شد.
قبل از جستجو در مورد نقش عوامل تغذیهای بر مشکلات تولید مثلی باید نقش عواملی چون فحلی و بهداشت ضعیف بر گوساله زایی رد گردد. درباره تاثیر کامل تغذیه و تولید مثل بر یکدیگر نمیتوان با اطمینان کامل سخن گفت. اغلب بهترین نظریه این است که میتوان یک جیره غذایی که از بهترین اطلاعات موجود در مورد نیاز گاوهای شیری به انرژی، پروتیئن، مواد معدنی و ویتامین تنظیم شده، استفاده کرد.
.1 انرژی
انرژی جیره ممکن است مهمترین عامل تغذیهای موثر بر تولید مثل در بیشتر گلههای گاو شیری باشد. استفاده از انرژی ناکافی در جیره گوساله های ماده و گاوهای تازه شیرده عملکرد تولید مثلی را کاهش میدهد. استفاده از جیرههای با انرژی بالا در طول شیردهی به جز شیردهی اولیه و دوره خشکی میتواند باعث مشکلات چاقی در گاوها شود که راندمان تولید شیر را در دورههای شیردهی بعدی پایین میآورد. درصورتیکه که گوساله های ماده با مقدار نا کافی انرژی تغذیه شوند، دیرتر به بلوغ جنسی میرسند و اگر در جیره غذایی گوساله های ماده که چرخه فحلی معمولی راشروع کردهاند انرژی کم باشد ممکن است چرخه فحلی متوقف شود. برای مثال گوساله های مادهای که علوفه با کیفیت پایین مصرف میکنند، در زمستان های آینده اغلب نمیتوانند فحلی خوبی از خود نشان دهند.
اگر علوفههای غلات و حبوبات مورد مصرف قرار گیرند یا چراگاه ها پوشیده از آنها باشد، انرژی کافی دریافت شده و فعالیت طبیعی چرخه فحلی دوباره آغاز خواهد شد. بیشتر گاوهای پر تولید به این دلیل عدم تامین کافی مواد مغذی برای تولید بالای شیر، در بالانس منفی انرژی قرار دارند. بنابراین انرژی ذخیره شده در بافتهای بدن آنها مصرف شده و وزن بدن آنها کاهش پیدا میکند. نتایج مطالعات بر روی بالانس منفی انرژی در گاوهای پر تولید نشان داد که برگشت فعالیت چرخه فحلی بعد از گوساله زایی به میزان انرژی در سه هفته اول شیر دهی بستگی دارد. عواملی مانند بالانس خیلی منفی انرژی، فاصله زمانی زیاد در آزاد سازی تخمک، کمبود انرژی در جیره غذایی منجر به کاهش بروز فحلی در گاوهای شیری میشوند.
همچنین تحقیقات دیگری نشان داده است که احتمال پایین آبستنی و فاصله زیاد گوساله زایی با کاهش شدید وزن در مراحل اولیه شیر دهی ارتباط نزدیکی دارد. در مطالعهای میزان آبستنی گاوهای با وزن بالا 67 درصد و در گاوهای با وزن پایین 44 درصد بود. در گاوهای با نمره بدنی کم فاصله زمانی رها سازی تخمک و اولین دوره فحلی بیشتر، احتمال آبستنی کم و فاصله زمانی گوساله زایی بیشتر است.
کمبود انرژی باید در گاوهای با کاهش شدید وزن در طول دوره شیردهی اولیه و چرخه غیر طبیعی بدن 30 الی 40 روز بعد از گوساله زایی به عنوان مشکل مورد برسی قرار گیرد. استفاده بیش از اندازه انرژی در طی شیردهی و دوره خشکی میتواند باعث مشکلات چاقی در گاوها شود. گاوهایی که خیلی چاق هستند به هنگام گوساله زایی دچار جفت ماندگی میشوند. عفونتهای رحمی و کیستهای تخمدانی نیز در آنها شایع است.
.2 پروتئین
پروتئینن باید به میزان کافی تامین گردد. تحقیقات نشان داده است که مصرف ناکافی پروتئینن به مدت طولانی باعث کاهش عملکرد تولیدمثلی میشود. مطالعات جدید نشان داد، در صورتیکه پروتیئن جیره بیش از نیاز گاو باشد، ممکن است اثر مضری بر تولید مثل داشته باشد. گاوهای با پروتیئن بالا در جیره به خدمات اولیه آبستنی نیاز دارند و فاصله گوساله زایی طولانی تری دارند. نتایج برخی مطالعات دیگر نیز حاکی از عدم تاثیر پروتیئن بالای جیره بر تولید مثل است.
اگر چه شواهد نشان میدهد که پروتیین بالا در بیشتر موارد ممکن است مضر باشد اما این امر در همه موارد صحیح نیست. رابطه بین پروتیئن بالا و نیازهای تولید مثلی با بررسیهای بیشتر روشن میشود. علارغم تاثیر پروتیئن بالای خوراک بر تولید مثل، پروتئین بخش گران و پرهزینه جیره خوراکی دام است و استفاده بیش از اندازه آن در جیره از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمیباشد. باکتریهای شکمبه میتوانند اوره اضافه شده به جیره گاوهای شیری را به عنوان یک منبع نیتروژن در داخل شکمبه به پروتیین تبدیل کنند. تحقیقات زیادی نشان میدهد هنگامی که اوره در جیره غذایی در مقادیرتوصیه شده استفاده نشود، میتواند بر تولید مثل تأثیر منفی داشته باشد.
.3 مواد معدنی
کمبود مواد معدنی و عدم تعادل آنها در بدن اغلب عواملی هستند که به عنوان تضعیف کننده عملکرد تولید مثلی بیان میشوند. اگرچه مواد معدنی باید به مقدار کافی تامین شوند اما نکات ریزی از تاثیرات کمبود مواد معدنی و عدم تعادل آنها وجود دارد استفاده بیش از اندازه از مواد معدنی نیز ممکن است مضر باشد و تولید کنندگان باید از جیرههای با مقادیر بالای مواد معدنی اجتناب کنند. در صورتیکه یک ماده غذایی کافی باشد، حتی دو برابرآن نیز مفید نبوده و ممکن است باعث بروز مشکلاتی گردد.
.1-3 فسفر
کمبود فسفر با کاهش عملکرد تولید مثلی در گاوهای شیری ارتباط نزدیکی دارد. به هنگام مصرف مقدار کم فسفر، عدم فعالیت تخمدان به هنگام بلوغ و احتمال پایین آبستنی گزارش شده است. در یک مطالعه زمانی که گوسالههای ماده تنها 70-80 درصد فسفر مورد نیاز خود را دریافت کردند، میزان فسفر خون آنها پایین آمده وقدرت باروری انها کاهش یافت. زمانی که فسفر به مقدار کافی و به عنوان یک مکمل استفاده شد، خدمات اولیه آبستنی به نسبت 1/3 کاهش پیدا کرد.
توصیه NRC برای رشد و کارکرد دستگاه تناسلی در گوسالههای ماده و گاوها کافی است. در مطالعهای فسفرجیره گوسالههای ماده و گاوهای شیری به میزان 66-85 درصد احتیاجات توصیه شده NRC با میزان 135-175 درصد توصیه NRC مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت و اختلافی در عملکرد دستگاه تناسلی مشاهده نشد. در آزمایشی دیگر، افزایش مکمل فسفر از 0/4 به 0/6 در روزهای اولیه فحلی یا در خدمات اولیه ابستنی تأثیری نداشت. به هرحال در تعدادی از مطالعات، هنگامی که مکمل فسفر به 0/5 یا0/6 افزایش یافت، واکنش گله گزارش شده است. هرچند دلیل این اختلافها بخوبی روشن نیست، اما ممکن است مربوط به تأثیر مفید فسفر اضافه شده به جیره یا مقدار واقعی فسفر مصرف شده باشد.
.2-3 کلسیم
بیشتر مطالعات آزمایشگاهی نشان میدهند، اثر کلسیم بر تولید مثل، تحت تاثیر نسبت کلسیم به فسفر جیره است. نسبت مناسب فسفر به کلسیم جیره گاوهای شیری بین 1:1/5 یا 1:2/5 است. شیر گاو باید حاوی مقدار کافی کلسیم جهت بالا بردن تولید و پایین آوردن مشکلات سلامتی باشد. یک ویژگی مهم در مورد مواد معدنی خوراک گاوها این است که سطح متعادلی از کلسیم و فسفر برای گاوها خشک تهیه شود تا از بروز بیماری تب شیر کاهش یابد. تحقیقات نشان داد که گاوهایی که سابقه ابتلا به تب شیر دارند، به هنگام گوساله زایی احتمالا 4/2 برابر گاوهای دیگر به کمک نیاز دارند، احتمالا 2 برابر گاوهای دیگر دچار جفت ماندگی میشوند و احتمالا 2 برابر بیشتر دچار التهاب رحم میشوند. پیشگیری از بیماری تب شیر در بالا بردن عملکرد تولید مثلی یک مورد مهم و حائز اهمیت است.
.3-3 سلنیوم
خاک برخی از مناطق کشور کمبود سلنیوم دارد و در نتیجه محصولات رشد کرده در این خاک ها نیز سلنیوم کمتری دارند. معمولا تولیدکنندگان شیر به محصولات دانهای و علوفه ای خود اعتماد بیشتری دارند و به خوراک خریداری شده کمتر اعتماد میکنند. نیاز به مکمل سلنیوم مورد تأیید قرار گرفته است. کمبود سلنیوم در گاوهای خشک گزارش شده است که باعث جفت ماندگی میشود. در یک مطالعه، زمانی که به گله دارای کمبود کلسیم در 20 روز اول گوساله زایی، مکمل سلنیوم 50 - میلی گرم - و ویتامین - 680 IU - E تزریق یا هر روز 1 میلی گرم سلنیوم به خوراک آنها اضافه شد، جفت ماندگی کاهش یافت. نتایج مشابهی در مطالعه میشیگان مشاهده شد.
اما تزریق سلنیوم و ویتامین E بروز عارضه جفت ماندگی را در تحقیقات ماریلند ویرجینیا کاهش نداد. در نتیجه جفت ماندگی زمانی توسط مکمل سلیوم میتواند کاهش یابد که کمبود سلنیوم وجود داشته باشد. هرچند عفونت، دو قلوزایی، تب شیر عوامل مهم دیگری هستند که سبب افزایش بروز این حالت - جفت ماندگی - میشوند. کمبود سلنیوم - کمتر از 5 میلی گرم در 100میلی لیتر - منجر به سقط جنین، تلفات بالای جنینی، باروری کمتر، التهاب رحم، افزایش عفونتهای عمومی، مرده یا ضعیف بودن گوساله های به دنیا آمده میشود. جیره غذایی باید حاوی کمتر از ppm 0/1 سلنیوم در ماده خشک پایه باشد. در بیشتر گله ها جهت حفظ سطح سلنیوم خون باید جیره های غذایی با سلنیوم به میزان توصیه شده، مکمل شوند 8-10 - میلی گرم در100میلی لیتر - .
