بخشی از مقاله
هورمون گیاهی مایوسل
فلات و هورمون گیاهی سی سی سی (سایکوسل)
مقدمه- افزایش محصولات کشاورزی در دوران کنونی بیشتر مدیون مصرف زیاد توکود و به کار بردن روشهای بهتر جهت کنترل علف های هرز ، آفات و بیماریهاست : ولی امکان دارد در آینده با کنترل رشد در اثر بکار بردن هورمون های گیاهی سبب افزایش محصولات گردد. یک علت برای واریته های جدیدی که محصول بیشتری می دهند اینست که مقدار زیادتری از مواد خشکشان در قسمتی که مصرف اقتصادی دارد یافت می شود. ( مثلا ً دانه های خشک غلات با غده های سیب زمینی) 3
همچنین ممکن است در اثر سازش بهتر گیاه با محیط باشد، و نیز ممکن است این نتایج را از بعضی مواد تنظیم کننده رشد که در رشد دانه های گیاه مؤثرند و گیاه را برای سازش با محیط سخت آماده می کنند بدست آورد در حقیقت این مواد رشد گیاه را طوری تغییر می دهند که ممکن است آنرا به صورت نوع دیگر در آورند این راه کنترل رشد گیاهی نسبتا ً جدیدی است که در اثر آزمایش به آن پی برده و توانسته اند بعضی از مراحل اساسی رشد گیاهی را بفهمند.
در این نشریه جدیدترین اطلاعات در مورد مصرف هورمون سی سی سی (کلرورد و تری میتل آموینوم) در مورد غلات خلاصه شده است.
تأثیر بر روی گندم
گرچه تالبرت در سال 1960 برای اولین بار به خواهد سی سی سی پی برد اما هم اکنون اطلاعات زیادی در مورد تأثیر آن در رشد گیاهی و مصرف عملی آن برای رشد محصولات کشاورزی و باغبانی در دست است.
اولین اثر آن اینست که ساقه های گیاهان را کوتاه و محکم مینماید و در نتیجه از کم شدن محص
ول به علت خوابیدگی کاسته شده و اثرات سودمند دیگری را باقی می گذارد در اروپا نشریات زیادی در مورد تاثیر هورمون روی غلات انتشار یافته است.
خسارات وارده به محصول در اثر خوابیدگی در بسیاری از نقاط فوق العاده زیاد بوده و هر چند در اثر بکار بردن انواع جدید گندم که محصول آن کوتاه و ممکن است از میزان خسارات خوابیدگی کاس
ته شده است ولی هنوز هم در برخی از زمینها و پاره از از شرایط اقلیمی خسارات وارده زیاد می باشد.
بر آورد خسارات وارده به محصول در اثرخوابیدگی مختلف بوده و بشرایط و اوضاع محلی بستگی دارد مثلا ً طبق بررسیهائی که شده است موقعیکه خوابیدگی درمرحله رشد ظاهر شود. پریموست خسارات در هلند را به 50% و در شوروی بین 25 تا 30% ذکر کرده و در امریکا بعلت خوابیدگی میزان محصول بیش از 30% پائین آمده طبق گزارش هائی که از بسیاری کشورها رسیده است میزان خوابیدگی را می توان با بکار بردن سایکوسل تخفیف داده و یا از آن جلوگیری نمود.
کار در کارت ولیند لی با آزمایشهائی که خود در انگلستان نشان داد که محصول گندم تحت شرایط مساعدی برای خوابیدگی که دراثربکار بردن سی سی سی : افزایش یافته است در اطریش پریموست مشاهده کرد که سی سی سی بخصوص در سالهای بارانی مفید بوده و در یک آزمایش محصول غله 82% افزایش یافته است. در بلژیک استریکرس ووان هیم گزارش داده اند که سی سی سی استقامت گندم را در مقابل خوابیدگی ازیاد می کند . در فرانسه فوردی پدر و رویئسون مشاهده کردند که سی سی سی از خوابیدگی جلوگیری نموده و مصرف در کیلوگرم در هکتار از آن هورمون محصول گندم زمستانی 19% افزایش داده و به محصول گندم زمستانه کاسین و
سیرز 7% افزوده است.
ویکسون و کولن افزایش تا میزان 20% بدست آورده چون از کود ازته هم استفاده کرده اند لوست و وزش افزایش گندم زمستانی را بر اثر مصرف سی سی سی گزارش داده اند.
موکلارات آل در فنلاند مشاهده کرد که برای جلوگیری از خوابیدگی گندم زمستانی ده گیلوگرم سی سی سی در هکتار لازم است و لی برای گندم بهاره 2 الی 5 کیلوگرم در هکتار کافی است و همچنین محصول 5% افزایش می یابد . اما حک کولا مشاهده کرد همه از محصول گند م بهاره 13% کاسته شده است . با ختالر مشاهده کرد که سی سی سی استقامت گیاه را در مقابل خوابیدگی افزایش می دهد ودر نوا حی مرطوبی محصول افزایش یافته است.
شرودر و رو گزارش دادند که محصول غلات در شمال باختری آلمان یاینکه سی سی سی تا چه اندازه و چه میزان ازخوابیدگی می کاهد بستگی دارد . اشنورم و یونگ مشاهده کردند که هر وقت گیاهان مورد کنترل واقع گردند با آنهائی که سی سی سی زده باشند محصولشان 120 الی 450 در هکتار افزوده شده است.
بوک من طی آزمایشهائی در سال 66-1963 گزارش داد که سی سی سی در عین کاستن میزان خوابیدگی محصول را بطور متوسط 1100 کیلوگرم در هکتار افزایش داده است. در هلند نولد اتن با مصرف سی سی سی برای جلوگیری از خوابیدگی توانست محصول را بمیزان چند صد کیلوگرم در هکتار افزایش داد و دوورس با بکار بردن مقدار کافی کود از تکه باعث خوابیدگی می شود مشاهده کرد که سی سی سی گندم زمستانی را بیش از 300 کیلوگرم در هکتار افزایش داده است. در مجارستان آدلر گزارش داد که سی سی سی محصول گندم را با توجه به واریته تا 60% افزایش
داده است و گزارشهای دیگری نیز نشان دهنده سودمند بودن این هورمون روی گندم است. در آلیتالیالوواتو سی سی سی را برای پوشش بذر یا بصورت مایع پاشید نی به کار برد و مشاهده کرد که هر دو عمل استقامت محصول را در مقابل خوابیدگی افزایش داده و محصولات را تا 23% بالا برده است. در سوئد فابرگی مشاهده کرد که سی سی سی بمقدار قابل توجهی محصول گندم را افزایش داده و خوابیدگی را تخفیف داده است . در سوئیس آزمایش بهمین صورت انجام گرفته و برای محصول نافع بوده و از لحاظ خوابیدگی بسیار سودمند بوده است. اما وز و اسپورنبرگ در سویس مشاهده کردن که سی سی سی تأثیری در خوابیدن گندم زمستانی ندارد.
ام سوزون که مخلوطی است از سی سی سی و اوره که به صورت گرد پاشی در قسمت فوقانی گیاه بکار برده شده و محصول گندم را بدون خطر خوابیدگی افزایش داد . سوکدان با بهکار بردن سی سی سی محصول غله را در رومانی افزایش داد و نیز جی ترمل هانری در اسرائیل همین نتیجه را گرفتند. در روسیه شوروی روساکونا مشاهده کرد که گندمهای دو رگه آگرویرون X با مصرف بروموراوبروموگولین B.C.B کمتر خوابیده و هر چه مقدار ازت مصرفی زیاد تر باشد
تأثیر سی سی سی در کاهش بلندی ساقه کمتر خواهد بود.
هنگام استفاده از سی سی سی
برای پیدا کردن بهترین وقت استفاده از سی سی سی مطالعات زیادی بعمل آمده است. دووس سی سی سی را در ده روز اول خرداد ما بکار برد و مشاهده کرد که ساقه گیاهان کوتاه تر شد. همچنین مشاهده کرد که سی سی سی در مراحل رشد گیاه مؤثر تر است برخی از آزمایش کنندگان ترجیح می دهند که سی سی سی را در مرحله برگی و شروع پنجه زدن بکار برند و احتمالا ً این مرحله بهترین وقت به کار بردن سی سی سی خواهد بود چون در این موقع مخلوطی از علف کش ها و سی سی سی را یک جا بکار رد علاوه بر این در این موقع خسارات ناشی از بکار بردن ماشین های کشاورزی کمتر خواهد بود.
سی سی سی را معمولا ً برای گندم بهاره و زمستانه بکار میبرند ولی ضمن چند آزمایش برای گندم زمستانی را پائیز بکار برده اند و باعث گردید که گندم در بهار زود تر رشد نمود و کمتر درمعرض کوتاه شدن ساقه قرار گیرند . درصورتیکه در بهار نتیجه ای این چنین نداشته است لیندسه و کهن مشاهده کرده اند گندم زمستانی را که در پائیز به آن سی سی سی زده باشند ساقه هایشان در بهار بلند تر می گردد ولی بعدا ً این تأثیر به صورت معکوس در آمد.
بکار بردن کود شیمیایی
استفاده از کود ازته زیاد اغلب باعث خوابیدگی گندم می شود و بسیاری از آزمایش کنندگان گمان کرده اند که سی سی سی در حالی که از خوابیدن جلوگیری می کند مانعی برای مصرف بیشتر کود ازت نخواهد بود و در نتیجه محصول افزایش خواهد یافت . این امر ظاهرا ً فقط در مورد شرایط اقلیمی مرطوب که مصرف کود به مقدار زیاد جائز نیست صادق است بنابراین بالا بردن مصرف کود ازته در محصولاتی که سی سی سی بآنها زده اند همیشه باعث افزایش محصولات نخواهد شد.
مثلا ً آدلر مشاهده کرد که مصرف کود ازته همراه سی سی سی اثر کمی روی محصوف 10 واریته گندم که در زمین های آلو ویال کاشته شده بود داشت و مقدار زیاد کود ازت زیان آور بود.
بارید و مایر ضمن آزمایشهائی در داخل گلدان و دووس ضمن آزمایشات صحرائی به این سئوال رسیدند که آیا سی سی سی معمولا ً باعث می شود که بتوان مقدار بیشتری از کود ازته استفاده کرد؟
و این مسئله ایست که نیازمند بررسی بیشتر می باشد.
دو س مشاهده کرد که حتی با مصرف زیاد کود ازته با هم سی س سی استقامت گیاه را در مقابل خوابیدن بالا می برد و ضمن چند آزمایش با بکار بردن سی سی سی و کود ازته تواماً توانست محصول بیشتری بدست بیاورد تا از مصرف کود ازته به تنهائی . ویلز گزارش داد که سی . سی .سی به میزان قابل ملاحظه ای محصول غله در هلند را افزایش داده و باعث گردیده است که مقدار بیشتری ازت در مزارع بکار برده شود.
افزایش محصول با مقایسه آن با مزارع معمولی در حدود 400 الی 1200 کیلوگرم در هکتار بوده است.
گیرنیگ نیز مشاهده کرد که سی. سی.سی باعث می شود که بتوان مقدار بیشتری ازت و میزان زیادتری از بذر را بدون ترس خوابیدن بکار برد و میزان محصول هم 15% بالا می رود. ریکسون و کهن گزارش دادند که سی.سی.سی و مقدار زیادتری از ازت محصول گندم زمستانی را 20% و گندم بهاره را 5/7% و جو زمستانی را 30% و جو بهاره و جو دوسره 10% بالا برده است.
اشتون ویونگ و کهن در اثر مصرف سی.سی.سی توانستند میزان مصرف ازت را بدون این که باعث خوابیدگی گردد بالا ببرند و غله بیشتری و بهتری بدست آورند.
کلیه انواع گندمی که تا کنون مورد آزمایش قرار گرفته در اثر مصرف سی. سی .سی کوتاه شده اند ولی عده ای از ازمایش کنندگان ثأثیرات دیگری در انواع مشاهده کرده اند. ور واشیورنبرگ تأثیر را در 6 واریته گندم که بآنها دو کیلوگرم سی.سی.سی در هکتار داده بودند تأثیرات متفاوتی مشاهده نکردند.
مقدار و طریقه استفاده هورمون گیاهی سی سی سی
هنگامی که سی سی سی را برای اولین بار در آزمایشات صحرائی بکار بردند اغلب بمقدار زیادی از آن مصرف می نمودند مثلا ً آرنولد بیست کیلو گرم در هکتار مصرف می کرد و پرموست 12 کیلوگرم و مایوشک نزده کیلوگرم در هکتار.
عملیات بعدی ثابت کرد که مقادیر خیلی کمتر هم از خوابیدن جلوگیری
خواهد نمود. مثلا ً 8% کیلوگرم در هکتاربرای گندم بهاره و 7/1 کیلوگرم در هکتار برای گندم زمستانه ظاهراً کافی است که کاه گندم را مستحکم سازد.
مقدار 4% کیلوکرم تا 3/1 کیلوگرم در هکتار برای شرایط اقلیمی کشور آلمان توصیه می شود و استعمال مقادیر زیاد سی .سی. سی ممکن است زیان آور باشد.
همفریز تفاوتی در مصرف 8/2 کیلوگرم و یا 6/0 کیلوگرم سی. سی
.سی در هکتار مشاهده نکرد. گندم زمستانی بیشتر به سی.سی.سی نیازمند می باشد تا گندم بهاره اگر منظور این باشد که ساقه های هر دو نوعبیک اندازه کوتاه شود.
یونگ واشتورن مشاهده کردند که مقدار لازم هورمون نه تنها نبوغ گیاه ، لکها با وضعیت جوی قبل از مصرف و بعد از مصرف نیز بستگی دارد و باین نتیجه رسیدند که سی سی سی در فصول مرطوبی و مناطق مرطوب مؤثر است تا شرایط اقلیمی خشک.
استعمال سی سی سی در مورد بذر و خاک
سی.سی.سی عامل موثری از جهت مرطوب نمودن بذر بوده و ه
ر وقت آنرا به بذر نزنند از سوراخ شدن بذر جلوگیری مینماید و ممکن است ساقه گیاه نازکتر شود. بهر حال استعمال سی.سی.سی (هورمون گیاهی) در مورد بذر یک روش جدید و قابل توجهی است زیرا دیگر احتیاجی بمصرف هورمون در موقعی که محصول سبز است و جود نخواهد داشت .
خشک کردن بذر نیز پس از زدن سی.سی.سی بصورت محلول یا گرد بآن عملی می باشد . یک طریقه برای مصرف آن بشکل گرد توسط کشف گردیده است . وی مدعی است که سی.سی.سی محصول بعضی انواع گندم را افزایش می دهد.
لاوواتو مشاهده کرد که استعمال 14 گرم سی.سی.سی برای هر کیلوگرم بذر موجب تاخیر در جوانه زدن آن خواهد شد(بمدت یک روز) ولی از خوابیدن جلوگیری خواهد کرد در آزمایشات قبلی سی.سی.سی را بخاک زده و بودند ولی پاشیدن آن به گیاه برای بدست آوردن همین نتیجه کمتر مورد استعمال قرار گرفته بود. خاکها سنگین بیشتر به سی. سی.سی نیازمندند تا خاکهای سبک.
بهر حال باربیدرمایر ضمن رسیدگی به تأثیر سی.سی.سی روی گندمهای کاشته شده در خاکهای متفاوت رابطه نزدیکی بین تأثیر سی.سی.سی و جنس پیدا نکرد.
یونگ مشاهده کرد که زدن سی.سی.سی بخاک در مورد خاکهای سبک موثر است ولی در مورد خاکهای رس فقط پاشیدن آن باعث کوتاه شدن می گردد.
آرنولد مشاهده کرد که پاشیدن محلول غلیظ سی.سی.سی ( سی لیتر در هکتار) از هواپیما همان اثری را دارد که محلول رقیق تر آن (400 لیتر در هکتار) از زمین دارد.
شکل شناسی و تشریح
ساقه ها:
قدرت گندمی که به آن سی.سی.سی زده باشند برای مقاومت در مقابل خوابیدگی قسمتی مربوط به کاهش ارتفاع آن بوده وبطوری که وزن خوشه فشار کمتری به پائین ساقه وارد می آورد و قسمت دیگر مربوط به تغییرات داخلی بند ها ی پائین ساقه می باشد مثلا ٌ یونگ وریل مشاهده کردن که چنانچه سی. سی. سی را بمقدار (3کیلوگرم در هکتار) بکار برند ساقه گندم کوتاه و ضخامت آن افزایش می یابد و سهوسهای بافت پارشیم کوچکتر می گردند ورابطه ای بین محتویات سلولز بالین ئین در سلول و در جه کوتاه شدن آن موجود نیست.
مایر باین نتیجه رسید که افزایش استقامت در مقابل خوابیدن گند م با احتمال قوی بایجاد جدار های ضخیم تر سلولی در ساقه بوده و مربوط به تغییرات در مقدار مواد محکم کننده که در آن رسوب مینماید نیست.
پریموست همچنین مشاهده نمود که سی.سی.سی ضخامت جدار سلولی بند های قسمت پائین را افزایش می دهد مواد ازته در آن تأثیر نمود و به مدت زمان مصرف و مقدار مصرفی بستگی داشت.
پروساکوفا مشاهده کرد که بی سی بی نیز ضخامت ساقه ها وجدارهای سلول را افزایش میدهد و اندازه سلولهای بافت اصلی و تعداد رشته های آوندی در پائین ترین بند را نیز افزایش داد .
دومانسکا ثابت نمود که سی. سی .سی سلولهای پوست بیرونی را کوتاه و عرض نموده و تعداد روزنه های را در واحد سطح افزایش می دهد.
ریشه ها:
گزارشات بسیاری واصل شده مبنی بر اینکه سی.سی.سی دستگاه ریشه را بزرگ می نماید و مقدار آن بستگی به نوع ریشه دارد.
بیکا مشاهده کرد که سی.سی.سی نه فقط رشد ریشه را افزایش می
دهد بلکه در حرکت مواد غذایی قابل جذب بطرف ریشه مؤثر است. پریموست مشاهده کرد که سی.سی.سی فقط بمیزان کمی طول ریشه گندم های جوان را تحت تأثیر قرار داد ولی وزن ریشه را افزایش داد . از طرف دیگر سی.سی.سی از رشد ریشه جوانه های 6 روزه جلوگیری کرد ولی پس از 13 روز رویش آنرا تسریع و وزن ریشه و وسعت سطح جذب کننده را افزایش داد.
کهن سی.سی.سی را به خاک و برگهای زرد و محصول غله بیشتری بدست آورد زیار ریشه کردن و رطوبتی که بگیاه می رسید اصلاح گردید بود.
هانوس ضمن رسیدگی حاصل ب تأثیرات سی.سی.سی روی سلسله های ریشه گندم مشاهده کرد که سی.سی.سی معمولا ً ریشه گندم را در تمام عمق خاک افزایش می دهد.
همفریز مشاهده کرد که سی.سی.سی. تعداد ریشه ها را افزایش داده و پس از آنکه آنرا با دست بیرون آوردند معلوم شد افزایش در حدود 20% بوده است. مایر و بارید تأثیری در رشد ریشه مشاهده نکردند.
برگها
در گندم مانند اغلب گیاهان سی.سی.سی در رشد ساقه تأثیر بیشتری داشته تا در سایر اعضای گیاه و در صورتیکه سی سی سی باندازه کافی پاشیده شود . قسمت برگی گیاه کمتر تحت تأثیر قرار می گیرد و با حد اقل تأثیر خود را در برگها دارد . گاهی اوقات برگها کوتاهتر و پهن تر و بطور عمودی قرار می گیرند.
بیکا گزارش داد که سی سی سی پیر شدن برگهای قسمت تحتانی را بتأخیر میاندازد ظاهرا ً برای اینکه چگونه سی سی سی در قند سنتز ( ساختن قند توسط سلولهای گیاهی از اکسید دو کربن یا بودن کلروفیل و نور) تأثیر دارد وسایل مستقیمی موجود نیست اما مطالعات با c-co6 14 نشان داد که سی سی سی جذب مواد غذایی را در برگ فوقانی و بند بالایی تخفیف می دهد و این موضوع در اثر افزایش نقل مکان مواد قابل جذب به طرف خوشه گندم که خود مربوط به کم شدن مواد ذخیره ای در ساقه کوتاه شده است جبران گردیده است.
سی سی سی روئیدن خوشه را حتی تا هفت روز ممکن است به تأخیر بیندازد و رسید انها را هم تقریبا ً در همین حدود بتأخیر خواهد انداخت.
اجزاء ترکیبی محصول – محصول حبوبات بستگی به عوملی چند از جمله تعداد دانه ها در هر
خوشه و ابعاد دانه ها ( وزن هر دانه ) تعداد خوشه ا در واحد سطح دارد. اکنون تحقق یافته است که سی سی سی کلیه اجزا تحت تأثیرقرار میدهد و به این جهت حتی در محصولاتیکه خوابیدگی اتفاق افتاده باشد در میزان محصول تأثیر می کند . همفریز مشاهده کرد که اگر سی سی سی را ازقرار 8/2 یا 6/5 کیلو گرم در هکتار به گندم بزنند تعداد جوانه های مقیم ان در هر خوشه کمتر و دانه های گندم زیاد تر می شود و این نتیجه را دیگران هم تأییده نموده اند.
بینتوس و هالوی ادعا کرده اند وزن غله در هر خوشه به مقدار 30% افزایش یافته است . و پریموست محصول بهتری را در یک خشکسالی بیشتر مربوط به افزایش تعداد دانه در هر خوشه داشته است. امکان دارد که تأخیر در جوانه زدن خوشه رشد آن باعث می شود که دانه های غله بیشتری تشکیل شود. کالی کرت لندیلی مشاهده کردند که تعداد جوانه های بارور در هر خوشه بارور تحت تأثیر سی سی سی واقع نمی شدند .
مصرف سی سی سی گاهی اوقات ابعاد غلات مخصوصا ً در گندم بهاره کاهش می دهد و این مطلب بمنزله موازنه افزایش تعداد دانه در هر خوشه بوده است و در گندم زمستانی وزن هر دانه تحت تأثیر قرار می گیرد. وزن مزبور ممکن است حتی موقعیکه خوابیدن در گیاهان سمپاش نشده سخت باشد افزایش یابد گاهی اوقات سی سی سی جوانه های اصلی بارور در واحد سطح را افزایش می دهد و این مطلب احتمالا ً دلیل عمده ایست برای اینکه چرا سی سی سی محصولاتی راکه نخوابیده اند افزایش می دهند.