بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین نقش پیش بینی کنندگی اعتماد به نفس و تاب آوری با رضایت از زندگی زنان شاغل بوده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان شاغل شهر آمل در سال 1397 بود که از این میان 246 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شد. داده های پژوهش به وسیله پرسشنامه اعتماد به نفس آیزنک - 1976 - ، پرسشنامه تابآوری کانر و دیویدسو - 2003 - و مقیاس رضایت از زندگی داینر - 1985 - جمعآوری شدند .
دادههای جمع آوری شده به وسیله آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه و SPSS-20 تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد متغیرهای تاب آوری و اعتماد به نفس توانستند 34/9 درصد از پراکندگی رضایت از زندگی زنان شاغل را پیش بینی نمایند . - P<0/05 - همین طور بین اعتماد به نفس و تاب آوری با رضایت از زندگی زنان شاغل رابطه مثبت و معنی داری وجود داشته است . - P<0/05 - با توجه به نتایج پژوهش می توان نتیجه گرفت که اعتماد به نفس و خوش بینی در رضایت از زندگی زنان شاغل نقش دارد.
مقدمه
امروزه همگان بر اهمیت نقش انسان ها در سازمان پیبردهاند و از آن به عنوان سرمایه های فکری یاد میکنند که بهرهوری سایر سرمایه های سازمان به میزان خبرگی و دانشگر بودن سرمایه انسانی بستگی دارد - نظری، سوری و عیدی، . - 1394 از این رو از عمدهترین عوامل در رشد و توسعه، مسأله سلامت روان1 و بهزیستی روانی2 کارکنان است - امیری، . - 1392 در این رابطه روانشناسی مثبتنگر3 که در دو دهه اخیر معرفی شده است، بر فهم و تشریح احساس ذهنی بهزیستی و همچنین پیشبینی دقیق عواملی که بر آنها مؤثرند - فیدمن و کوباتا4، - 2015 و چگونگی به حداکثر رسانی شادکامی و بهزیستی روان شناختی 5 و اینکه چگونه افراد می توانند شاد باشند، سروکار دارد - لومان6، 2016؛ نلسون و لیوبومیرسکی7، - 2012 و بالطبع آن در محیطهای سازمانی نیز به این متغیرها در رابطه با کارکنان توجه شده است.
رضایت از زندگی 1 از متغیرهایی است که در روانشناسی مثبتنگر معرفی شده است. رضایت از زندگی با سلامتی در تعامل کامل قرار دارد و از این رو بین سلامت جسم و روان با رضایت از زندگی رابطه تنگاتنگی وجود دارد. بهزیستی ذهنی فرآیندی شناختی است که شامل مقایسه ادراک افراد از موقعیت کنونی خود با انتظاراتشان را شامل می شود و با رضایت از زندگی مرتبط است. هسته بهزیستی خرسندی، رضایت و یا شادی ناشی از عملکرد بهینه است.
در این راستا افراد هنگامی سطوح بالای رضایت از زندگی را تجربه می کنند که شرایط زندگی آنها با ملاک هایی که برای خود تعیین کرده اند، مطابقت داشته باشد - حسین خانزاده، فلاح، طاهر و سیدنوری، . - 1396 همین طور رضایت از زندگی دلالت بر آن دارد که چگونهمردم واقعاً رشد می کنند و یک ارزیابی کلی از زندگی را فراهم می کند که بازتاب افکار، شرایط و تواناییهاست - وینهوون2، . - 2003 منظور از رضایت از زندگی، نگرش فرد و ارزیابی عمومی از کلیت زندگی خود یا برخی از جنبه های زندگی همچون زندگی خانوادگی و تجربه آموزشی است. همچنین رضایت از زندگی بازتاب میان آرزوهای شخص و وضعیت فعلی او است.
به بیان دیگر هرچه شکاف میان سطح آرزوهای فرد و وضعیت عینی او بیشتر شود، رضایتمندی او کاهش می یابد - مومنی و رفیعی، . - 1396 در این راستا پژوهشگران عوامل گوناگونی را در رابطه با رضایت از زندگی مطرح نموده اند. یکی از متغیرهایی که به نظر می رسد با رضایت از زندگی ارتباط داشته باشد، اعتماد به نفس3 می باشد. بزرگترین سرمایه هر کس بدون شک میزان خودباوری اوست. یکی از جنبههای »خود« که میتواند بر همه سطوح شناختی، عاطفی و رفتاری انسان تاثیر گذارد، اعتماد به نفس میباشد. اعتماد به نفس، ارزیابی و قضاوت مداومی است که فرد از خود دارد.
اعتماد به نفس یک احساس ظریف و دقیق استکه معمولاً از دوران کودکی آغاز می شود و تحت تأثیر تربیت، فرهنگ و جامعه تقویت شده و پس از گذشت سال ها به یک احساس قوی و محکم مبدل می شود که تغییر آن بسیار دشوار خواهد بود. اعتماد به نفس یک ارزیابی از خود است که میزان اعتقاد فرد به ارزش و اهمیت خویش را منعکس می کند - امیدی، اکبری و جدی آرانی، . - 1390 بنابراین اعتماد به نفس از تفاوت بین خود ادراک شده - یک تصویر عینی از خود - و خود ایده آل - آنچه که شخص با ارزش میداند یا میخواهد دوست داشته باشد - نشأت می گیرد، به طوری که تفاوت و فاصله زیاد این دو منجر به اعتماد به نفس پایین می شود و تفاوت و فاصله کم، حاکی از اعتماد به نفس بالاست.
در اعتماد به نفس پایین فرد خود را انسانی نالایق، بی ارزش و غیر قابل قبول تصور مینماید؛ هرچند که در واقع چنین نباشد - بهروزی، . - 1396 آلبرت بندورا عتماد به نفس را مترادف خودکارآمدی قرار می دهد و اذعان می دارد افرادی که مسئولیتهای خود را انجام می دهند در حالی که احساس می کنند توانا هستند و از وظایفی که خارج از توانایی آنهاست اجتناب می ورزند، دارای اعتمادبه نفس هستند - غفرانی، صدوقی، ایزدی، محمدخانی، جهانی و نصیری، . - 1396 در راستای نقش اعتماد به نفس در رضایت از زندگی، سهیلی زاد، یاحقی و غلامعلیئی - - 1395 در پژوهشی نشان دادند که بین عزت نفس، تاب آوری با کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو رابطه وجود دارد.
از طرفی تاب آوری4 نیز یکی از سازه هایی می باشد که در روان شناسی مثبت گرا بر آن به عنوان عاملی که می تواند به عنوان یک سپر دفاعی و محافظ در برابر فشارهای روانی عمل نموده، تاکید شده است که تابآوری به فرا ابعاد توانش ذاتی و پویایی افراد در پیشامدهای نامطلوب و منفی اشاره دارد - نیکلاس و رابرت5، . - 2014 تاب آوری ویژگی شخصیتی است که فرد را قادر می سازد تا جهش وار از سختی ها بگذرد، متعادل شود و در برخورد با شرایط نامطلوب به شکوفایی و نمویافتگی برسد. از منظر شخصیتی افراد تاب آورمعمولاً با ویژگیهایی مانند مسند مهارگری درونی، خودتصوری مثبت، خوشبینی، مقابله فعال، سرسختی و خودکارآمدی مشخص می شود - مرادی، باقرپور، حسنوند، رضاپور و شهاب زاده، . - 1395 در راستای نقش تاب آوری در رضایت از زندگی، بخشایش - 1395 - در پژوهشی نشان داد تاب آوری و کیفیت دوستی با رضایت از زندگی در دانش آموزان رابطه دارد.
رودوان و الهشیمیا - 2018 - 1 در پژوهشی نشان دادند بین تاب آوری با سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد. گائو، دینگ، چایی، ژانگ، ژانگ و همکاران - 2018 - 2 در پژوهشی دریافتند که بین تاب آوری در سلامت روانی و بهزیستی کلی پرستاران رابطه دارد. نظر به اهمیت رضایت از زندگی در کارکنان و با توجه به اینکه نقش تاب آوری و اعتماد به نفس در رضایت از زندگی زنان شاغل کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در این پژوهش به این موضوع پاسخ داده می شود که آیا بین اعتماد به نفس و تاب آوری با رضایت از زندگی زنان شاغل شهر آمل رابطه وجود دارد؟
روش پژوهش
پژوهش حاضر با توجه به هدف از نوع مطالعات بنیادی و از لحاظ ماهیت موضوع، در زمره ی مطالعات توصیفی- گذشته نگر با طرح همبستگی است که در آن روابط زمانی و پیش بین میان متغیرها مورد بررسی قرار میگیرد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان شاغل شهر آمل در سال 1397 بود. نمونههای پژوهش بر اساس جدول مورگان و با توجه به حجم جامعه، تعداد 246 نفر محاسبه شده که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشه ای گزینش شدند. بدین صورت که ابتدا از بین ادارات دولتی شهر آمل تعداد 2 اداره انتخاب شدند. سپس با مراجعه به این دو اداره، از بین زنان شاغل در این اداره ها، نمونه های پژوهش انتخاب شدند. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از سه پرسش نامه استفاده شده است.
آزمون اعتماد به نفس آیزنک:
آزمون اعتماد به نفس آیزنک دارای 30 سوال از پرسشهای سنخ استواری سازگاری و نا استواری هیجانی مربوط به عزت نفس است که در مقابل احساس حقارت قرار گرفته است آزمودنی در مقابل هر سوال باید بکوشد تا با جواب آری یا خیر پاسخ دهد. در صورتی که واقعا برایش امکان نداشته باشد، گزینه ی میانبر را بر میگزیند و علامت سوال - ؟ - را انتخاب میکند. نمره گذاری آزمون به این شکل است که به پاسخهایی که سنجش اعتماد به نفس را در مقابل احساس حقارت در بر دارند یک امتیاز تعلق میگیرد در حالی که به پاسخ های مقابل آن هیچ نمره ای تعلق نمی گیرد به گزینههایی که علامت سوال را در بر میگیرد نصف نمره تعلق میگیرد بدین سان مشخص است که بالا ترین نمره آزمودنی 30 است. اعتبار آزمون توسط یزدان مقدم - 1377 - از طریق آلفای کرونباخ 0/84 تایید شده است و این پرسشنامه به کرات در پژوهشهای دانشگاهی مورد استفاده قرار گرفته است.
