بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه مهارتهای زندگی، هوش هیجانی و تابآوری با رضایت از زندگی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مسجدسلیمان بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مسجدسلیمان که در نیمسال دوم 1393-94مشغول به تحصیل بودهاند را شامل میشود. نمونه این پژوهش مشتمل بر 411نفر از جامعهی مذکور میباشد که برای انتخاب آنها از روش نمونهگیری طبقهای استفاده گردید. در این پژوهش بهمنظور اندازهگیری متغیرهای موردنظر از پرسشنامه رضایت از زندگی، پرسشنامه هوش هیجانی، پرسشنامه تابآوری استفاده شد. دادههای گردآوریشده با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیری مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند.
نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که بین متغیرهای تابآوری با رضایت از زندگی و بین مؤلفههای تصمیمگیری، حل مسئله، تفکر خلاق از پرسشنامه مهارتهای زندگی با متغیر رضایت از زندگی و بین مؤلفههای خود مدیریتی از هوش هیجانی با متغیر رضایت از زندگی رابطه معنادار آماری وجود دارد. اما بین مؤلفههای خودآگاهی،آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط از متغیر هوش هیجانی با رضایت از زندگی رابطهای دیده نشد. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری مهارتهای زندگی، هوش هیجانی و تابآوری با رضایت از زندگی نشان داد که فقط مؤلفه های خود مدیریتی و آگاهی اجتماعی از متغیر هوش هیجانی و متغیر تابآوری در تبیین واریانس متغیر رضایت از زندگی نقش اساسی دارند.
کلید واژهها: مهارتهای زندگی، هوش هیجانی، تابآوری، رضایت از زندگی.
-1 مقدمه
رضایت از زندگی یکی از شاخصهای بهداشت روانی است. منظور از رضایت زندگی، نگرش فرد و ارزیابی عمومی وی نسبت به کلیت زندگی خود و یا برخی جنبههای زندگی همچون زندگی خانوادگی و تجربهآموزشی است.[1] در حقیقت، رضایت از زندگی یک ارزیابی قضاوتی-شناختی از زندگی شخصی میباشد. رضایت از زندگی عبارت است از مقایسهی بین شرایط زندگی فرد با معیارهایی که وی برای خود تعیین کرده است افراد زمانی رضایت از زندگی زیادی را تجربه میکنند که شرایط زندگیشان با معیارهایی که برای خود تعیین کردهاند، مطابقت داشته باشد.[2] عوامل متعددی در افزایش رضایت افراد از زندگی مطرح می شود. این عوامل را میتوان در دودسته عوامل زیستی - نظیر آمادگی ژنتیکی و سلامت جسمانی - و عوامل اجتماعی - روانی - نظیر روابط اجتماعی مطلوب و نیازهای روانی - طبقهبندی نمود.
تجربه شادمانی و رضایت از زندگی هدف برتر در زندگی افراد بشر به شمار می رود؛ لذا افراد در تمام طول زندگی خود در تلاش برای دستیابی به آن هستند. رضایت از زندگی، یکی از قدیمیترین و پایدارترین مسائل موردبررسی در مطالعات دوران بزرگسالی است که عموماً بهعنوان بررسی کلی شرایط موجود، از مقایسه خواستههای فرد تا دسترسی واقعی به آنها بیان گردد. داینر معتقد است رضایت فرد از زندگی، از نگرش و ارزیابی عمومی نسبت به کلیت زندگی خود و یا برخی از جنبه های زندگی همچون زندگی خانوادگی، شغلی، اوقات فراغت، درآمد و منشأ میگیرد. درواقع رضایت از زندگی بازتاب فاصله میان ایده آلهای شخص و وضعیت فعلی او میباشد و هرچه شکاف میان ایده آلهای شخص و وضعیت فعلی بیشتر گردد بالطبع رضایتمندی وی کاهش خواهد یافت.
افرادی که از رضایت زندگی بالاتری برخوردارند از شیوههای مقابلهای مؤثرتر و مناسبتری استفاده می کنند، عواطف و احساسات مثبت عمیقتری را تجربه میکنند و از سلامت عمومی بالاتری نیز برخوردارند.[3] بر اساس مطالعات مختلف بهعملآمده در رضایت از زندگی، عوامل مختلفی بر رضایت از زندگی نقش دارند .[4]بهداشت روانی ازجمله مهمترین نیازهای انسان امروزی است که برای تأمین آن لازم است فرد خود را بشناسد، دیگران را درک و روابط مؤثری با آنها ایجاد کند، هیجانهای منفی و تنیدگیهای روزمره خود را اتخاذ کند لازمه برآورده شدن این نیازها، تسلط بر مهارتهای زندگی است.
مهارتهای زندگی عبارت اند از مجموعهای از توانائیها که زمینه سازگاری و رفتار مثبت و مفید را فراهم میآورند این توانائیها فرد را قادر میسازد مسئولیتهای نقش اجتماعی خود را بپذیرد و بدون لطمه زدن به خود و دیگران با خواستها و انتظارات و مشکلات روزانه بهویژه در روابط بین فردی به شکل مؤثری روبرو شود با این توصیف مهارت هائی که به مهارتهای زندگی معروفاند بیشمار هستند و ماهیت و تعریف آنها به نسبت فرهنگها و موقعیتها تغییر مییابد تحلیل بنیادی این مهارتها نشان می دهد که میتوان تعدادی از آنها را پایه ارتقاء بهداشت روانی جوانان قرارداد، تأثیر مثبت مهارتهای زندگی در کاهش سوءمصرف مواد، استفاده از ظرفیتهای و کنشهای هوش، پیشگیری از رفتارهای خشونتآمیز، تقویت اتکای به نفس، تقویت خودباوری و ... مورد تائید قرارگرفتهاند.[5]
یکی از مفاهیم هوش که بهعنوان جدیدترین تحول در زمینه فهم رابطه تعقل و هیجان است و از آن بهعنوان ماشه چکان یک انقلاب بزرگ در زمینهی ارتقای بهداشت روانی یاد میشود مفهوم هوش هیجانی است. سالووی و مایر - 1999 - 1 در پاسخ به این سئوال که چرا دو فرد با هوشبهر مساوی میتوانند به سطوح کاملاً متفاوتی از پیشرفت و خوشبختی برسند، برای اولین بار اصطلاح هوش هیجانی را مطرح نمودند. منظور از هوش هیجانی آن دسته از جنبههای زیربنایی و رفتار فردی است که بهطور کامل با تواناییهای عقلانی و تفکری او متفاوت است .[6] راتر - 1993 - 2 تعریفی از تابآوری که بهطور گسترده موردقبول باشد وجود ندارد، اگرچه میتوان بهطورکلی آن را بهعنوان توانایی رهایی از شرایط مشکل یا مخرب و پشت سر گذاشتن آنها نگریست.[7]
برای اصطلاح تابآوری تعاریف زیادی ارائهشده است. ریچاردسون - 2002 - 1 تابآوری را بهعنوان فرایند مقابله با رویدادهای مختل کننده استرس یا چالشبرانگیز زندگی تعریف میکند. تابآوری همچنین صورتهای دیگری نیز توصیف میشود: فرایند رشد خود سازگارانه یا » خود اصلاح گر « توانایی رها شدن - بازگشت به حالت اولیه - از شرایط ناگوار. سلیگمن - 1996 - 2 خوشبینی را بهعنوان روشی جهت توصیف توانایی استقامت در مواجهه با شرایط ناگوار و فائق آمدن بر مشکلات برای مفهوم تابآوری و بازگشت به حالت اولیه توصیف کرد. ماندی3 - 1996 - تابآوری را بهعنوان سازگاری موفقیتآمیز در نظر میگیرد که پس از مواجهه شخص با رویداد پر از استرس زندگی رخ مینماید.
فالن - 1993 - 4 ابراز میدارد که تابآوری یک فرآیند درونی-بیرونی است که با اعتقاد شخصی آغاز میشود و بهصورت بیرونی تجلی مییابد تا تمام خانواده، مدارس و اجتماعات را دستخوش تغییر نماید.[8] گارمزی و ماستن - 1991 - 5 تابآوری را فرآیند سازگاری موفقیتآمیز علیرغم شرایط چالشبرانگیز و تهدیدکننده تعریف کردهاند.[9]با توجه به آنچه پیشتر گفته شد، پژوهش حاضر در صدد پاسخگویی به این سوال است که آیا بین مهارت های زندگی، هوش هیجانی و تاب آوری با رضایت از زندگی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مسجدسلیمان رابطه وجوددارد؟
-2روش پژوهش
روش تحقیق از نوع پژوهش توصیفی - همبستگی میباشد و روش گردآوری از نوع میدانی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مسجدسلیمان که در سال 1394 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مسجدسلیمان مشغول به تحصیل بودند را شامل میشود. نمونه این تحقیق مشتمل بر 411 نفر از جامعهی مذکور میباشد که برای انتخاب آنها از روش نمونهگیری طبقهای به متناسب طبقه نمونهی موردپژوهش استفاده شد.
-3ابزار پژوهش
1-3پرسشنامه رضایت از زندگی6
برای اندازهگیری رضایت از زندگی، مقیاس رضایت از زندگی که توسط داینر و دیگران - 1985 - 7 طراحیشده است استفاده شد. رضایت از زندگی برای اندازهگیری قضاوت کلی فرد از رضایت از زندگی که بهطور نظری بر اساس مقیاس شرایط زندگی با استاندارهای از بیش تعیین شده، پیشبینی میشود طراحیشده است. مقیاس رضایت از زندگی جنبه مثبت تجارت افراد را بهجای تمرکز بر هیجانات منفی اندازه میگیرد. این مقیاس در ابتدا شامل 48 سؤال بود که بعد از تحلیل عاملی به 10 سؤال کاهش یافت. به خاطر شباهت معنایی بین 10 سؤال
