بخشی از مقاله
چکیده
سابقه و هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه بین طرح واره های ناسازگار اولیه و آلکسی تایمیا با بهزیستی روان شناختی دانشجویان بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه رازی که در سال تحصیلی 1392-1393 مشغول به تحصیل بودند. برای انتخاب نمونه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایی چندمرحله ایی تعداد 300 نفر انتخاب شدند و به پرسشنامه های طرحواره یانگ، آلکسی تایمیا تورنتو و بهزیستی روان شناختی ریف پاسخ دادند. داده ها با استفاده از رگرسیون همزمان و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند.
یافته ها: متغیرهای پیش بین روی هم رفته می توانند تغییرات مربوط به واریانس بهزیستی روان شناختی را تبیین می کنند و خرده مقیاس های آلکسی تایمیا و خرده مقیاس های نقص/شرم، ایثار، استحقاق و خویشتن داری/ خودانطباقی از مقیاس طرح واره های ناسازگار اولیه توان پیش بینی بهزیستی روان شناختی را دارند .نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده ، طرح واره های ناسازگاراولیه و آلکسی تایمیا می توانند بهزیستی روان شناختی را در دانشجویان پیش بینی کنند. بنابراین، با کاهش طرح واره های ناسازگار اولیه و آلکسی تایمیا و تدوین برنامه هایی برای کاهش آن ها، می توان بهزیستی روان شناختی دانشجویان را بهبود بخشید .
مقدمه
داشتن یک زندگی با کیفیت مطلوب همواره آرزوی بشر بوده و هست و در طی سالیان متمادی یافتن مفهوم زندگی خوب و چگونگی دستیابی به آن، افکار و مطالعات را به خود معطوف داشته است - . - 1 بهداشت و سلامت روان یکی از نیازهای اجتماعی است چرا که عملکرد مطلوب یک جامعه مستلزم برخورداری از افرادی است که از نظر سلامت و بهداشت روان در وضعیت مطلوبی قرار دارند - . - 2 در بطن جنبش نوین روان شناسی مثبت نگر، بسیاری از پژوهشگران برجسته بر لزوم در نظرگرفتن جنبه های مثبت بشر و مفهوم بهزیستی در تعریف سلامت روان تاکید کرده اند و غالب آن ها فقدان بیماری های روانی و وجود سطوح بالای بهزیستی را به عنوان سلامت روانی تلقی می کنند.
بهزیستی روانی به عنوان یکی از مولفه های اصلی سلامت عمومی و رضایت از زندگی در خلال دو دهه گذشته توجه بسیاری از روان شناسان و محققان را به خود جلب کرده و پژوهش های گسترده ای در این باره انجام گرفته است - . - 3 یکی از مهم ترین مدل هایی که به بهزیستی روان شناختی مفهوم می بخشد مقیاس های چند بعدی بهزیستی روان شناختی ریف است. ریف بهزیستی روان شناختی را تلاش افراد برای انجام توانش های بالقوه حقیقی شان تفسیر می کند.
این مدل از طریق ترکیب تئوری های متنوع رشد شخصی و کارکردهای انطباقی بسط یافته و شکل گرفته است - . - 4 برخی از محققان افزایش ظرفیت حالت های مثبت و کاهش حالت های منفی را به عنوان بهزیستی بهینه تعریف می کنند . - 5 - از دیرباز، یکی از رویکردهایی که در خصوص بهزیستی وجود داشته است رویکرد مبتنی بر لذت گرایی است . این رویکرد معتقد است که بهزیستی به معنای به حداکثر رساندن لذت و به حداقل رساندن درد است، این رویکرد در طول تاریخ، حامیان خاص خود را داشته است که از آن جمله می توان اپیکور، هابز واستوارت میل را نام برد - - 6.
دوگاخت و همکاران - 2004 - معتقدند که آلکسی تایمیا به منزله عامل آسیب پذیری، فرد رابرای تجربه عواطف منفی - درماندگی روانشناختی - و ناتوانی در تجربه عواطف مثبت - فقدان بهزیستی روان شناختی - مستعد می سازد - . - 7 آلکسی تایمیا نوعی نقص و نارسایی خلقی است که باعث ناتوانی در پردازش شناختی اطلاعات هیجانی و تنظیم هیجان ها می شود - . - 9-8 چهار ویژگی اساسی ناگویی هیجانی عبارتند از: - 1 دشواری در شناسایی و توصیف احساسات، - 2 دشواری در تمایزگذاری بین احساسات و حواس جسمانی ناشی از برانگیختگی هیجانی، - 3 محدودیت در پردازش تصوری که توسط کمبود و نقص در خیال پردازی درک می شود و - 4 سبک شناختی با جهت گیری بیرونی - . - 10 آلکسی تایمیا افراد را در معرض خطر بالاتری برای اختلالات پزشکی و روان پزشکی قرار می دهد و منجر به کاهش کیفیت زندگی در افراد می شود.
- . - 11 بشارت - - 1387 در پژوهشی نشان دادکه بین آلکسی تایمیا و بهزیستی روان شناختی همبستگی منفی معناداری وجود دارد - . - 12 یکی دیگر ازمتغیرهایی که با بهزیستی روان شناختی مرتبط می باشد، طرح واره های ناسازگار اولیه است. طرح واره های ناسازگار اولیه الگوها یا درون مایه های عمیق و فراگیری هستند که از خاطرات، هیجان ها، شناخت واره ها و احساسات بدنی تشکیل شده اند، در دوران کودکی یا نوجوانی شکل گرفته اند، در سیر زندگی تداوم دارند، درباره ی خود و رابطه با دیگران هستند، به شدت ناکارآمدند و اثرات شدیدی روی بهزیستی و عملکرد سازگارانه دارند.
بنابراین طرح واره های اولیه باورهای هستند که افراد درباره خود، دیگران و محیط دارند و به طور معمول از ارضا نشدن نیازهای اولیه به خصوص نیازهای عاطفی در دوران کودکی سرچشمه می گیرند - . - 13 در واقع طرح واره های ناسازگار اولیه در طول زندگی ثابت و پابرجا هستند و اساس ساخت های شناختی فرد را تشکیل می دهند. این طرح واه ها به شخص کمک می کنند تا تجارب خود را راجع به جهان پیرامون سازمان دهند و اطلاعات دریافتی را پردازش کنند - . - 14
در باب رابطه ی این طرح واره های ناسازگار اولیه با بسیاری از اختلالات و حالات روان شناختی منفی از جمله نشانه های افسردگی و اضطراب - - 16-15، اختلالات شخصیت - - 18-17، نوروزگرایی - - 14، سوء مصرف مواد - - 19 و اختلالات دوقطبی - - 20 پژوهش های زیادی انجام گرفته است، اما آن چه به خوبی مورد توجه و تحقیق قرار نگرفته، رابطه ی طرح واره های ناسازگار اولیه با بهزیستی روان شناختی افراد است. پژوهش های معدود در این زمینه، رابطه ی منفی بین طرح واره های ناسازگار اولیه با کیفیت زندگی - - 22-21، رضایت از زندگی - - 23 و بهزیستی شخصی - - 27-26-25-24که از جمله شاخص های سلامت روان هستند را نشان داده است.
