بخشی از مقاله
چکیده هدف:
پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین طرحوارههای ناسازگار اولیه با فرسودگی شغلی و سلامت عمومی بهیاران و پرستاران مرکز روانپزشکی رازی انجام گرفت. روش:به این منظور 140 نفر از 400 نفر پرستار و بهیار شاغل در این مرکز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی - با استفاده از فهرست اسامی این کارکنان - انتخاب شدند و هر یک به سئوالات سه پرسشنامه طرحواره یانگ - - SQ- SF، فرسودگی شغلی مسلش - - MBI و سلامت عمومی - GHQ - پاسخ دادند. رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه با فرسودگی شغلی و سلامت عمومی با روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغییره مورد بررسی قرار گرفت.
یافته های پژوهش: نتایج نشان داد که طرحواره های ناسازگاراولیه با فرسودگی شغلی رابطه معنی دار وجود دارد. به این معنی که بین نمرات فرسودگی شغلی با نمرات تمامی طرحواره های ناسازگار اولیه بجز طرحواره خویشتن داری همبستگی مثبت معنی دار وجود داشت. همبستگی بین طرحواره های ناسازگار اولیه با سلامت عمومی کارکنان مثبت معنی دار بود. همبستگی بین فرسودگی شغلی و سلامت عمومی کارکنان مثبت معنی دار بود. نتایج تحلیل رگرسیونهای انجام شده نشان داد که: طرحواره های ناسازگار اولیه قادر به پیش بینی فرسودگی شغلی و سلامت عمومی کارکنان هستند. نتیجه گیری: بین طرحواره های ناسازگار اولیه با فرسودگی شغلی و سلامت عمومی رابطه وجود دارد.بکارگیری راهکارهای مناسب تربیتی برای پیش گیری از شکل گیری یا رشد طرحواره های ناسازگار اولیه در کودکی، و ارائه راهکارهای مناسب برای پیش گیری از فرسودگی شغلی، که می توانند منجر به افزایش سلامت عمومی افراد شوند توصیه می شود.
واژه های کلیدی: طرحواره های ناسازگار اولیه، فرسودگی شغلی، سلامت عمومی ، بهیاران، پرستاران
مقدمه
عملکرد والدین سبب ایجاد و گسترش مدلهایی در درون سازمان شناختی فرد به نام طرحواره1 میشود. این طرحوارهها تفسیر، انتخاب و ارزیابی از تجارب وی را شکل میدهند - یانگ و کلوسکو22003 ، . - 1389 طرحوارهها نقش عمدهای در احساس تفکر رفتار، و نحوه برقراری ارتباط افراد با دیگران بازی میکنند و به گونهای اجتنابناپذیر، زندگی بزرگسالی را به شرایط دوران کودکی میکشانند - یانگ،کلوسکو، مارجوری، 2003، 1389، ص . - 34 بر اساس طرح واره ها طرز برخورد و نگرش شخص نسبت به خویشتن ، جهان و آینده تعیین می شود . اگر این طرح واره ها طبیعی و مثبت باشندگرایش فرد نسبت به همه چیز مثبت ، امیدوارانه و موفقیت آمیز خواهد بود، در غیر اینصورت چنین کسی خود را ناتوان و بی کفایت می پندارد و بنابراین خودرا بی ارزش خواهد پنداشت و احساس خواهد کرد که در برخورد با مشکلات موانع نفوذ ناپذیری بر سر راه او قرار دارد و هر کاری بکند با شکست و ناکامی روبرو خواهد شد ، از این گذر افراد نسبت به جهان پیرامون ، خویشتن و آینده ، نگرش منفی پیدا خواهند کرد - آهی ،. - 1385
یانگ - 1999 - معتقد است بعضی افراد به خاطر تجارب منفی کودکی ، طرحوارههای ناسازگار اولیهای را ایجاد میکنند که بر شیوههای تفکر، احساس و رفتار آنها در روابط صمیمانهی بعدی و سایر جنبههای زندگیشان تأثیر میگذارد. بنابراین، محرومیت اولیه در دوران کودکی موجب شکلگیری طرحوارهای میشود که در سیر زندگی بعدی تداوم یافته و منجربه روابط ناکارآمد میشود - یانگ و همکاران، 2003، . - 1389 فرسودگی شغلی سندرمی است که در پاسخ به فشار روانی مزمن به وجود میآید و شامل سه جزء خستگی یا تحلیل عاطفی؛ از خود بیگانگی یا مسخ شخصیت؛ فقدان موفقیت فردی یا پیشرفت شخص است - مسلش، - 2003 فرسودگی شغلی فشار مزمنی را ایجاد میکند که ناشی از ناهماهنگی یا عدم تجانس میان کارگر و شغل میشود.
فرسودگی شغلی تنها مسئلهای برخاسته از ضعف یا ناتوانی محض در فرد نیست، بلکه مرتبط با محیط کار و عدم هماهنگی بین خصوصیات شخصیتی افراد و ماهیت شغلشان نیز هست. به هر میزان عدم هماهنگی بیشتر باشد به همان میزان پتانسیل فرسودگی شغلی بالاتر میرود - مسلش، - 2005 و باعث کاهش اهمیت و ارزش کار، ضعیف شدن اراده فرد و انگیزه وی برای ادامه کار می شود - سوارس، . - 2004 در میان انواع مشاغل، فرسودگی شغلی بیشتر در مددرسانان و یاریدهندگان نظیر مشاوران، معلمان، مددکاران اجتماعی، پزشکان، پلیس، پرستاران و مشاغلی از این قبیل مشاهده میشود و این امر می تواند معلول نوع وظایف و مسؤلیتهای اینگونه مشاغل باشد - شیروم، . - 2004
سازمان جهانی بهداشت به عنوان سازمانی پیشگام در امر سلامت انسانها ارزیابی و سنجش سلامت عمومی افراد را در اولویت های مطالعات خود دارد. بدین وسیله ، قدرت اثرگذاری بیماریهای روانی و جسمی بر توانایی انجام فعالیت های روزانه انسان می تواند مورد سنجش قرار گیرد - آواراد و همکاران ،. - 2012 فرسودگی شغلی و طرحواره های ناسازگار اولیه می توانند بر سلامت عمومی افراد تاثیر منفی گذارند.
بیان مساله
سلامت عمومی فرد حاصل تعامل ویژگیهای شخصیتی با شرایط کاری وی و عوامل محیطی است. طرحوارهها به عنوان یکی ازابعاد مهم شخصیت هستند و می توانند تاثیر شگرفی بر سازگاری فرد درصحنههای مختلف زندگی چون خانواده، شغل، تحصیل و سطح مراودات اجتماعی بگذارند. طرح وارهها را می توان ساختارهایی برای بازیابی مفاهیم کلی ذخیره شده در حافظه یا مجموعه سازمان یافتهای از اطلاعات، باورها و فرضها دانست. محتوای هرطرح واره از طریق تجربههای زندگی فرد ساخته و پرداخته می شود و سازمان می یابد و در ادراک ارزیابی اطلاعات جدید مورد استفاده قرارمی گیرد - مارتین،. - 1990 بر اساس این طرح وارهها طرز برخورد و نگرش شخص نسبت به خویشتن، جهان و آینده تعیین میشود، اگر این طرحواره ها طبیعی و مثبت باشند گرایش فرد نسبت به همهچیز مثبت، امیدوارانه و موفقیت آمیزخواهدبود وگرنه چنین کسی خودراناتوان، بیکفایت ونابرخوردار و بنابراین بیارزش خواهد پنداشت و احساس خواهد کرد
