بخشی از مقاله
چکیده
در دهههاي گذشته، مطالعات اهمیت رفتار دراز کشیدن براي گاو را نشان دادند و امروزه دراز کشیدن یک رفتار ضروري و لازم است . - Munksgaard and Simonsen., 1996; Jensen et al., 2005 - استراحت بخشی از رفتارهاي روزانه گاو است که براي ذخیره انرژي و رمق بخشیدن دوباره گاو انجام می شود. گاوهاي پرتولید، بیشتر استراحت می کنند و بالعکس نیز صادق است. دراز کشیدن براي رفع خستگی اهمیت زیادي داشته و گاو گرایش بالایی براي این رفتار از خود بروز میدهد.
عدم دراز کشیدن و خواب بر روي تولید و رفاه گاو شیري تأثیر میگذارد. فاکتورهاي آزار دهنده مانند لنگش و... زمان استراحت را افزایش داده و نشانههاي استرس و خستگی در گاوهایی که از دراز کشیدن محروم می شوند وجود دارد. علاوه بر این، جایگاه استراحت تأثیر قابل توجهی روي رفتار دراز کشیدن، سلامت عمومی و عملکرد گاو شیري دارد. گاوهایی که در سیستم بسته - Tie Stall - نگهداري می شوند از جایگاههاي انفرادي براي استراحت استفاده می کنند. زمان و تعداد استراحت به سن، دوره فحلی، وضعیت سلامتی گاو، آب و هوا، چگونگی محل استراحت، تعداد گاوها و... بستگی دارد.
long
به وضعیتی اتلاق می شود که سر گاو رو به جلو است .
short
در این حالت سر در امتداد یکی از دو طرف بدن قرار دارد.
narrow
در این حالت حیوان بیشتر بر روي قفسه سینه قرار دارد، گردن کمی کج و به طرفین مایل بوده و پاهاي عقبی به داخل بدن جمع شده است. دستها ممکن است باز و یا جمع شده به داخل بدن باشد.
wide
گاو بیشتر بروي یکی از پهلو ها خوابیده و پاها باز هستند.
Perching
گاوي را توصیف می کند که روي پاهاي جلویی ایستاده و پاهاي عقبی بر روي کوچه خوابیده است. در این حالت نیمی از بدن در استال و نیمی بر روي کوچه قرار گرفته است. آسیب به سم در پاهاي عقبی از دلایل این رفتار است. این نوع خوابیدن موجب آلودگی پستان، سرپستانک ها، پاها و دم شده بعلاوه احتمال ابتلا به ورم پستان نیز افزایش می یابد. عمدتا اینگونه خوابیدن بدلیل عدم کنترل نظافت استال، قرار دادن میله گردنی عقب تر از مکان واقعی، وجود مانع در جلوي استال، مکان استراحت کم و یا سطح بستر نامناسب است تحقیقات نشان میدهد که گاوهاي شیري تقریبا 13-12 ساعت 20-15 مرتبه در روز دراز میکشند و استراحت می کنند - . - Munksgaard., 1993; Fregonesi et al., 2007 دراز کشیدن کمتر از 10 ساعت منجر به پاسخ فیزیولوژیک و استرس رفتاري می شود.
. - Munksgaard and Siminsen., 1996 - دراز کشیدن می تواند روي تولید و رفاه گاوهاي شیري اثر بگذارد. حرکات دراز کشیدن و ایستادن گاو تحت تأثیر محیط فیزیکی مثل سطح جایگاه استراحت و ابعاد استال می باشد . - Endres and Barberg 2007 - گاوها ترجیح میدهند روي سطوح خوب و مناسب قرار گیرند. Tucker و - 2004 - Weary نشان دادند، زمانی که گاوها در فري استال با جایگاههایی با تشکهاي خوب در مقایسه با تشکهاي بد نگهداري می شوند، مدت زمان دراز کشیدن و تعداد دفعات دراز کشیدن افزایش مییابد و مدت زمان ایستادن - Perching - کاهش مییابد - تشک خوب 7/5 کیلوگرم و تشک بد 0 یا 1 کیلوگرم کاه - . گاوها ترجیح میدهند بایستند تا درد را با دراز کشیدن روي سطوح خشن جایگاه تجربه کنند.
استالهاي نامناسب زمان استراحت را بدلیل عدم امکانپذیر بودن موقعیتهاي خاص استراحت، کاهش میدهد. این امر الگوهاي خواب را تغییر میدهدو در نتیجه تأثیر منفی روي عملکرد حیوان می- گذارد. زمانی که طراحی استال درست و صحیح باشد و جایگاه استراحت نرم و مناسب باشد، حرکات دراز کشیدن و نشستن بهبود مییابد. سطوح نرم کفپوش باعث کاهش بروز تورم زانوهاي جلو - بدلیل قرار گرفتن وزن بدن هنگام نشستن و بلند شدن روي زانوهاي جلو - می شود. سختی سطوح جایگاه استراحت باعث افزایش آسیب و لنگش می شود.اگر سیستمهاي بستر بدرستی مدیریت نشوند مشکلات مربوط به بهداشت ایجاد می شود. جایگاههاي آلوده، خطر ابتلا به ورم پستان را افزایش میدهند. بهداشت خوب براي کاهش بروز بیماريهاي عفونی ضروري است.
مزایا و معایب دراز کشیدن
مزایاي بسیاري براي استراحت وجود دارد، برخی از آنها عبارتند از سنتز بیشتر شیر با توجه به افزایش جریان خون به پستانها و افزایش جریان خون به رحم در اواخر دوران شیردهی . - Nishida et al., 2004 - گاوي که دراز کشیده در حال نشخوار است و نسبت به گاو ایستاده میزان بزاق بیشتري تولید میکند، در نتیجه کمتر دچار اسیدوز می شود. دراز کشیدن همچنین باعث افزایش جریان خون به سمت پستانها - حدود - 5 L/mدر مقایسه با یک حیوان ایستاده - حدود - 3 L/mمی شود.
این عمر باعث افزایش عملکرد پستانها و تولید شیر می شود. زمانی که یک گاو مدت زمان زیادي میایستد، فشار داخل سم - پنجه - افزایش مییابد و باعث هیپوکسی - محدودیت اکسیژن - ، کم خونی - محدود شدن جریان خون - و افزایش خطر لنگش می شود. علاوه بر این رقابت براي جایگاه استراحت می تواند محرکی براي کشمکش میان گاوها باشد که باعث افزایش واکنش استرس زا می شود که گلهها را به بیماريها و مشکلات تولیدمثلی دچار میکند. محققان نشان دادند که افزایش مدت زمان ایستادن در گاوها پس از شیردوشی همراه است با کاهش سلولهاي سوماتیک - Peeler et al., . - 2000; Barnouin et al., 2004 گاوها را بعد از شیردوشی ایستاده نگه میدارند تا تیتها قبل از قرار گرفتن در استال آلوده که خطر ابتلا به عفونت ورم پستان بالا است، به آرامی بسته شوند .
نتایج و بحث
مدت زمان دراز کشیدن گاو در طول روز شاخصی براي رفاه آنها است . - Norring et al., 2008 - گاوها نیاز زیادي به رفتار دراز کشیدن دارند به همین دلیل مداخله در این زمان براي آنها بسیار نامطلوب است . - Steensets et al., 2012 - در تابستان زمان دراز کشیدن کاهش پیدا میکند . - Tucker et al., 2003 - گاوها در تابستان رفتار خود را بسته به شرایط محیطی غالب، تغییر میدهند. مشاهدات نشان داده است هنگامی که زمان دراز کشیدن تا 10 ساعت کاهش یابد، میزان تولید شیر نیز کاهش پیدا میکند.
همانطور که گفته شد بستر جایگاه بر روي رفتار دراز کشیدن تأثیر میگذارد. تردید گاوها براي دراز کشیدن روي بسترهاي بتونی بدلیل دردي است که در ناحیه زانوي خود احساس خواهند کرد. وقتی که گاوها روي سطوح بتونی نگهداري می شوند، شیوع زانوان ورم کرده وخیمتر می شود. گاوهایی که بیشترین تورم زانو را دارند، همان گاوهایی هستند که حداقل زمان دراز کشیدن را دارند. خوابیدن اولویت بیشتري نسبت به خوردن و سایر فعالیتهاي اجتماعی هم در گاوهاي تازهزا و هم در گاوهاي دیگر دارد و گاو زمان از دست رفته براي استراحت را با تخصیص زمان کمتر به خوردن و آزاد کردن زمان براي بدست آوردن استراحت به اندازه کافی، بدست میآورد.
استراحت براي دام بسیار ضروري بوده زیرا رفاه دام را تأمین میکند. گاوها نیمی از زمان خود را در حالت دراز کشیده هستند در صورت عدم رفاه کافی افت عملکرد خواهند داشت. زیرا دراز کشیدن باعث افزایش تولید بزاق می شود که در نتیجه آن اسیدوز کاهش مییابد، همچنین باعث افزایش جریان خون به سمت پستانها و افزایش تولید شیر می شود. دراز کشیدن همچنین باعث کاهش فشار وارد شده به سم می شود که این امر می تواند از لنگش گاو جلوگیري کند. بنابراین براي جلوگیري از افت عملکرد باید به رفتار دراز کشیدن دام بیشتر توجه کرد و شرایط را براي این رفتار فراهم کرد. ازجمله، سطوح دراز کشیدن دام را مناسب انتخاب کرد - از لحاظ حرارتی، نرمی و کاهش خطر خراشیده شدن پوست سم - و فضاي کافی براي دراز کشیدن را در محل نگهداري دام به خصوص جایگاههاي بسته 3 - متر فضاي طولی و 109 سانتی متر فضاي جانبی - را فراهم کرد.
