بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از این پژوهش بررسی رابطه عزت نفس و سازگاری اجتماعی با سلامت روان دانش آموزان دبیرستان دخترانه نمونه دولتی خلیج فارس شهرستان گتوند در سال تحصیلی 92-93 بود،نمونه این پژوهش شامل 150 نفر از دانش آموزان دبیرستان دخترانه نمونه دولتی بود که به صورت تصادفی ساده از بین تمامی دانش آموزان دبیرستان انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های سازگاری اجتماعی - کالیفرنیا - ،عزت نفس و سلامت روان استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود و تحلیل داده ها، با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و نرم افزار spss بدست آمد.اما نتایج تحلیل رگرسیون چند گانه در سطح معناداری p<0.0005 نشان داد که بین عزت نفس و سازگاری اجتماعی با سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد.
کلید واژگان: عزت نفس،سازگاری اجتماعی،سلامت روان
مقدمه:
سلامت روان برداشت های درون شخصی درمورد سازگاری فرد با دیدگاهش نسبت به زندگی را منعکس می کند که در بر گیرنده ی چهار عامل علائم بدنی، اضطرابی ، اختلال در کارکردهای اجتماعی و افسردگی می باشد توانایی هایی مانند پیش بینی موثر مهم است زیرا بیماران روان درمانی با زمینه های گوناگون در جستجوی کمک با امید به دست آوردن بینشی در مورد احساسات و انگیزه های خود هستند. - ایوانس،اکوستا و یاماموتو1،1986؛نابل،داگلاس و نیومن2، - 1999سازگاری اجتماعی نیز که به عنوان گزارش خود فرد درمورد کیفیت روابطش با افراد دیگر،محله ای که درآن زندگی می کنندوجامعه اش تعریف می شود - کیزوپیرو3، - 2004، شامل سه مقیاس سازگاری آموزشی ، سازگاری اجتماعی و سازگاری فردی هیجان خانوادگی و فردی است - به نقل از فیروزشاد،. - 1392
به عقیده اریکسون - 1968 - 4 سلامت روانی هر فرد ،به همان اندازه است که توانسته است توانایی متناسب با هر کدام از مراحل زندگی را کسب کرده باشد. اریکسون صفات متمایزکننده سلامت روانی را چنین ارائه کرده است:فردی که در جامعه زندگی می کند بایستی از تعارض عاری باشد،بایستی از استعداد و توانایی بارزی استفاده کند،در کارش ماهر و استاد باشد،ابتکار نامحدود داشته باشد،از انجام لحظه به لحظه حرفه اش پسخوراند5 بگیرد و در نهایت در مورد فرایند زندگی نظریه روشن و قابل درکی داشته باشد - غلامی،. - 1387 برقراری ارتباط سازنده و سالم اجتماعی،ایجاد فضای مناسب و شاد در خانواده و تربیت فرزندانی سالم و موفق نیازمند آگاهی،دانش تجربه و مهارت است و کسب دانش و مهارت نیز جز از طریق مطالعه،آموزش و بهره گیری از توصیه های ارزشمند صاحبان تجربه و مشاوره با کارشناسان متخصص ممکن نخواهد بود - تقی پور،. - 1381
توجه به عوامل اجتماعی و فرهنگی سازگاری امری نسبی است. در یک تعریف نه چندان دقیق میتوان گفت که: رفتار بهنجار رفتاری است که در یک فرهنگ معین و در زمان خاص با معیارهای پذیرفته شده اجتماعی هماهنگ باشد. سازگاری را می توان به معنی انطباق متوالی با تغییرات و ایجاد ارتباط بین خود و محیط به نحوی که حداکثر خویشتن سازی را به دنبال داشته باشد، تعریف کرد. بنابراین، سازگاری به مفهوم همرنگ شدن نیست، بلکه شناخت این حقیقت است که فرد باید هدفهای خود را با توجه به چهارچوبهای اجتماعی - فرهنگی تعقیب کند. به طور معمول، صفات بهنجار و نابهنجار معرف سازگاری و عدم سازگاری است، اما باید دانست که واژه سازگاری بر امری نسبی دلالت دارد - کرمی،. - 1390
سازگاری در فرهنگ روان شناسی عبارتست از رابطهای که هر ارگانیزم با محیط خود برقرار میکند این اصطلاح معمولا به سازگاری روان شناختی یا اجتماعی با توجه به معنی ضمنی مثبت آن اشاره دارد. یعنی فرد خوب سازگار یافته و این اصطلاح وقتی به کار برده می شود که فرد در یک فرایند جاری و غنی از رشد بالقوه خودش درگیر است و به تغییرات محیطی به طرز موثری واکنش نشان میدهد این واژه از طرفی اشاره به یک حالت تعادل کامل بین ارگانیزم و محیط دارد حالتی که در آن هم نیازها ارضاء شدهاند و عملکرد ارگانیزیم به آسانی تحقق بخشیده میشوند - عیدیان، . - 1385 اجتماعی شدن6 فرآیندی است در طول زندگی که طی آن الگوهای رفتاری، ارزش ها، استانداردها، مهارتها، نگرشها و انگیزههای فرد به منظور همنوایی با آنچه مطلوب جامعه است شکل می گیرد - کرمی، - 1390
یکی از ویژگی هایی که میتواند به انسان در فرایند اجتماعی شدن کمک کند عزت نفس می باشد. مسأله عزت نفس از اساسی ترین عوامل در رشد مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان است. برخورداری از اراده و اعتماد به نفس قوی، قدرت تصمیم گیری و ابتکار،خلاقیت و نوآوری،سلامت فکر و بهداشت روانی رابطه مستقیمی با میزان و چگونگی عزت نفس فرد دارد.بدون تردید نوجوانانی که دارای احساس خودارزشمندی و عزت نفس قابل توجهی هستند،نسبت به همسالان خود در شرایط مشابه پیشرفت تحصیلی و کارآمدی بیشتری از خود نشان می دهند. و نیز از برجسته ترین ویژگی های صاحبان تفکر واگرا و افراد خلاق داشتن اعتماد به نفس بسیار بالاست.پرورش احساس عزت نفس در کودکان و نوجوانان از مهمترین وظایف و رسالت های اولیا و مربیان می باشد که در این ارتباط بیشترین نقش بر عهده ی الگوهای رفتاری است - غلامی،. - 1387
ازجمله موقعیت هایی که اهمیت حضور سازگاری فردی ،اجتماعی در آن دو چندان می شود،محیط مدرسه است زیرا فضای مدرسه به نحوی است که باید دانش آموزان در آن جهت دستیابی به اهداف خود یعنی تبادل ایده هاوافکار از طریق ارتباط مؤثر تلاش کنند ودرنتیجه تجربه موفقیت های پی درپی ،سرزندگی،شادکامی وپویایی بیشتری را برای خود فراهم سازند. درهمین راستا پژوهش حاضردر پی آن بوده است که با توجه به سلامت روان دانش آموزان به پیش بینی عزت نفس و مهارت های سازگاری فردی واجتماعی در آنان بپردازد.
قاسم زاده،خانلو و یونسی - 1389 - در یک تحقیق به رابطه عزت نفس و سلامت روان دانشجویان جدید الورود و سال آخر دانشگاه آزاد پارس آباد به روش توصیفی - تحلیلی پرداختند. در این تحقیق که از پرسشنامه عزت نفس آیزنک و سلامت عمومی گلدبرگ استفاده شد نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بین خرده مقیاس های سلامت روان دانشجویان تفاوت معناداری وجود داشت.همچنین نتایج تحلیل واریانس عاملی،گویای آن بود که بین عزن نفس دانشجویان برحسب سال ورود به دانشگاه و و جنسیت تفاوت معناداری وجود نداشت.
غلامی - 1387 - به بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و عزت نفس با سلامت روان افراد دارای نقص بدنی شهرستان باغملک پرداخت.نمونه مورد مطالعه وی شامل 100 نفر از افراد دارای نقص بدنی بود که از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده و از ابزارهای ویژگی های شخصیتی نئو،عزت نفس کوپراسمیت و سلامت روان - - scl 90 استفاده شد.نتایج نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی ،عزت نفس با سلامت روان افراد رابطه معناداری وجود دارد و همچنین بین اکثر ویژگیهای شخصیتی و اختلال در سلامت روان افراد رابطه معناداری مشاهده نگردید.
مهدوی،احمدی و ادهم - 2013 - به بررسی رابطه بین سلامت روان و عزت نفس دانشجویان علوم پزشکی اردبیل پرداختند. در این تحقیق از مجموع 383 نفر از پذیرفته شدگان آزمونهای عزت نفس روزنبرگ و سلامت روان - GHQ - گرفته شد. نتایج نشان داد که وضعیت سلامت روان در حد متوسط بوده و عزت نفس نیز در حد ایده آل نمی باشد .ولی بین نمرات سلامت روان دانشجویات دختر و پسر ارتباط معناداری وجود دارد. احدی - - 1388در پزوهش خود به بررسی رابطه احساس تنهایی و عزت نفس پرداخته است نتایج نشان داد بین عزت نفس و احساس تنهایی همبستگی وجود دارد. ویلیام لی،جویس چونگ،مورین چوبی،پولی جان - 2010 - در مطالعه ای به بررسی رابطه بین سلامت روان، عزت نفس و سلامت جسمی در نوجوانان چینی هنگ کنگ پرداختند. دانشجویان چینی - 1945 = N - بین سنین 12 و 19 سال را از چهار مدارس متوسطه مناطق مختلف برای شرکت در مطالعه دعوت شدند. این مطالعه نشان داد که تعداد قابل توجهی از نوجوانان در هنگ کنگ در حال تجربه علائم افسردگی است. نتایج کلی نشان داد که عزت نفس نوجوانان با یک پیش بین از سلامت جسمی و روانی خود در ارتباط بود.
