بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه مدیریت دانش و توسعه کمی – توسعه کیفی خدمات کارکنان بیمارستانهای عمومی دانشگاه علوم پزشکی لرستان است. روش پژوهش توصیفی و همبستگی است و گردآوری داده های کمی با روش توصیفی - پیمایشی به بررسی همبستگی بین متغیرها پرداخته است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های محقق ساخته توسعه کمی – توسعه کیفی خدمات کارکنان و مدیریت دانش بوده که مولفه های شناسایی شده پس از مصاحبه ساختارمند با خبرگان در عرصه مدیریت، روایی آن به تایید نهایی رسیده است و پایایی آن از طریق ضریب کرونباخ مقدار 0/874 بدست آمده است.
جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه کارکنان شاغل و بیماران بستری شده در بیمارستان های عمومی استان لرستان می باشد روش نمونه گیری به روش تصادفی طبقه ای و حجم نمونه تعیین شده شامل 92 نفر از پرسنل و 92 نفر از بیماران محاسبه گردیده است . برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردیده نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بین توسعه کمی خدمات کارکنان و مدیریت دانش رابطه معناداری وجود ندارد، اما بین مدیریت دانش و توسعه کیفی خدمات کارکنان رابطه معناداری وجود دارد .علاوه بر این، یافته های فرعی پژوهش نشان می دهدکه توسعه کمی – توسعه کیفی خدمات کارکنان در بیمارستان کوهدشت پایین ترین سطح و در بیمارستان دورود در بالاترین سطح و بیمارستان پلدختر در سطح میانی این سه بیمارستان قرار دارد. همچنین مدیریت دانش در بیمارستان کوهدشت پایین تر از بقیه است و بیمارستان پلدختر بالاتر از کوهدشت و دورود قرار دارد.
واژه های کلیدی: مدیریت دانش، توسعه کمی، توسعه کیفی، لرستان.
مقدمه
امروزه دانش به عنوان منبعی ارزشمند و استراتژیک و نیز یک دارایی مطرح است و ارایه خدمات با کیفیت مناسب و اقتصادی، بدون مدیریت و استفاده صحیح از این منبع ارزشمند، امری سخت و بعضا نا ممکن است. در این نگرش دانش همچون منبعی ارزشمند در کنار منابع انسانی به عنوان دارایی پرمایه همواره مطرح است. از سوی دیگر، منابع انسانی و مدیریت دانش ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و تاکنون بسیاری از طرح های مدیریت دانش به علت بی توجهی به عامل انسانی با شکست روبرو شده اند. از این رو لازم است برای انجام موفقیت آمیز طرح های مدیریت دانش به نقش و جایگاه انسان توجه ویژه ای شود.
در این راستا دانشمندان اذعان دارند که اساس موفقیت سازمان ها به میزان تاکید و توجه آنان بر دانش مرتبط است. این مسئله بسیاری از سازمان های پیشرفته را بر آن داشته است تا دانش را در سازمان خود مدیریت کرده و آن را به بهترین شکل ممکن مورد استفاده قرار دهند. همچنین تاکید و توجه بیشتر بر منابع انسانی که حاملان اصلی دانش در سازمان هستند مورد توجه ویژه قرار گرفته است - لطیفی، . - 1391با توجه به آنچه گفته شد برخورد هوشمندانه با منبع دانش، عاملی موثر در موفقیت سازمانها بهشمار میرود. همچنین توجه به فرایندهای مدیریت دانش به دلایل زیر دارای اهمیت است:
-دانش موتور تولیدکننده درآمد است
-دانش یک دارایی مهم و استراتژیک سازمانی است
-نزدیک به 60درصد ارزش افزوده سازمانها از راه دانش بدست میآید - پیرایش نیا، . - 1390
یکی از چالش های هر سازمان، پاسخگویی به نیازهای روز افزون کارکنان بخصوص نیازهای سطح بالای آنان می باشد - ساریخانی، - 1392در راستای مطالب فوق، امروزه خدمات بهداشتی و درمانی در هر جامعه زمینه ساز سلامت جسمی و روانی افراد و پیش نیاز توسعه ی پایدار است. بخش بهداشت و درمان به عنوان سازمانی که نیازمند کارکنان ماهر و با دانش است تحت عنوان سازمان خدمات حرفه ای شناخته می شود این بخش بدلیل ارتباط با سلامت جامعه، نیازمند استفاده از روشهای کارا در ارائه ی خدمات جهت بهبود کیفیت، هزینه های بهداشتی پایین و رفع به موقع نیازهای مراجعین است که تنها در سایه استفاده از روش های نوین مدیریت اطلاعات و تخصیص زمان مناسب به امر مدیریت دانش امکان پذیر است. از سوی دیگر، نبود مدیریت دانش در سازمان مشکلات و زیان هایی به همراه داردکه عبارتند از:
عدم ابداع و ابتکاردر سازمان، عدم اولویت بندی و استفاده از انواع دانش و استفاده محدود از دانش های موجود، نبود مستندات در خصوص تجربیات به دست آمده از پروژه ها و کارها، در اختیار نبودن دانش های حساس و کلیدی برای تصمیم گیری، عدم توجه به دانش ارتباطات اجتماعی، عدم جذب دانشگرهای جدید، و جدا شدن کارشناسان و خبره ها از سازمان و ایجاد شکاف در سازمان، همگی از جمله مشکلاتی خواهند بود که سازمان ها و موسسات با آنها روبو خواهند شد - سیورلینگر1، - 2014یقینا هم مدیریت دانش و هم مدیریت منابع انسانی هر دو از عوامل کلیدی و اهرمی مزیت رقابتی در محیط کسب و کار پیچیده، پویا و جهانی امروز هستند. مهمتر آنکه در زمینه کار دانشی، انسان و دانش به عنوان دو مفهوم، به طور تفکیک ناپذیری به همدیگر پیوند خورده اند.
افراد سازمان آفرینندگان نهایی دانش هستند، چرا که سازمان با وجود سیستم حافظه و زمینه های توانمندی دانش توانایی تفکر بدون انسان را ندارد. از این رو بایستی توجه زیادی به وی شود تا بتواند توانمندی خود را افزایش دهد ودانش سازمان را ارتقاء دهد. در نتیجه، مدیریت استراتژیک و موشکافانه افراد، می تواند اقدامی بزرگ در اثر بخشی فرایند های اهرمی اثر گذار بر دانش باشد. در حقیقت، هم انسان و هم دانش را می توان به عنوان منابع کمیاب و حیاتی در نظر گرفت. بعلاوه مدیریت منابع انسانی استراتژیک سزاوار ملا حظات صریح در خصوص بحث مدیریت دانش مبتنی بر انسان است.در سال ,2002 از نظر اشتغال زایی 80 درصد شاغلان در پست های مرتبط با دانش در کارهای خدماتی سازمان های پیشرفته مشغول به کار بوده اند. و از لحاظ اقتصادی نزدیک به 60 درصد ارزش افزوده در سازمان ها از راه دانش به دست آمده است.
زیرا دانش موتور تولید کننده در آمد, و یک دارایی مهم و استراتژیکی در سازمان ها است. در این راستا اگر کشورهای در حال توسعه، همچون کشورهای توسعه یافته، به دانش توجه نکنند، فاصله علمی – اقتصادی بین کشورهای ثروتمند و فقیر افزایش می یابد - لطیفی، . - 1389بسیاری از اندیشمندان دانش مدیریت، عصر حاضر را عصردانایی و عصر تغییر و تحول سریع دانش میدانند. بدون تردید، دانایی سرمایه مهمی برای ملت ها به شمار میآید، به طوریکه هرملت و جامعهای که ازاین موهبت بیشتربرخوردارباشد، درمواجهه با چالش های جهانی موفقترخواهدبود. در بازار رقابت کنونی، دانش یک سرمایهتلقی میشود تا جایی که در کشورهای پیشرفته اقتصادی بهعنوان مهمترین عامل تعیینکننده استانداردهای زندگی و راهی برای کاهش فاصله بین کشورهای در حال توسعه و توسعهیافته بهشمار میرود - حسنزاده، . - 1386
امروزه این سرمایه، برهمه جنبه های سازمانی تاثیر گذار بوده و به منبع کلیدی اقتصاد و عامل اصلی مزیت رقابتی تبدیل شده است این دارایی ناملموس، در مقایسه با انواع دیگر دارایی ها، دارای این طبیعت منحصر به فرد است که هر چه بیشتر استفاده گردد، به ارزش آن افزوده می شود.مدیریت دانش در طول دهه گذشته، توجه زیادی را به خود جلب نموده است. شرکتها و سازمان های بسیاری، ابزارهای مدیریت دانش نظیر یادگیری الکترونیکی، گروههای متمرکز، سیستم های مدیریت مستندات، و سایر سیاست ها جهت انگیزش کارکنان و به اشتراک گذاری دانش آنها بکار گرفته اند. بطوریکه اجرای یک راهبرد موثر مدیریت دانش و تبدیل شدن به یک سازمان دانش محور، شرط الزامی موفقیت سازمان ها در دوره ای است که به دوره اقتصاد دانش محور معروف است - افرازه، - 1393
