بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف »بررسی رابطه مهارت پژوهش با فرهنگ پژوهش و انگیزه پژوهش در دانشجویان کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی« در نیمسال دوم سال تحصیلی 1392-93 انجام شد. جامعه آماري تحقیق شامل تمامی دانشجویان کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی دانشگاههاي آزاد اسلامی مستقر در استان تهران که تعداد آنها 1374 نفر بوده است. بر اساس جدول مورگان حجم نمونه تعداد 302 نفر با استفاده از روش نمونهگیري طبقهاي تصادفی و از همه طبقات انتخاب شده است.
روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و ابزار گردآوري دادهها پرسشنامه محقق ساخته میباشد که روایی محتوایی آن توسط کارشناسان و پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفاي کرونباخ 0,80 به تأیید رسیده است. اطلاعات گردآوري شده به کمک آزمون کولموگروف اسمیرنوف و ضریب همبستگی پیرسون از طریق نرم- افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین مهارت پژوهش با فرهنگ و انگیزه پژوهش رابطه وجود دارد به نحوي که با افزایش مهارت پژوهش، فرهنگ پژوهش به شدت متوسط و انگیزه پژوهش به شدت ضعیف افزایش مییابد.
مقدمه
از زمانی که نیوتن گفت که علم براي تسخیر طبیعت آمده است، علم کاربردي شد - قبادي، . - 1390 تحقیق و پژوهش در اسلام و میان مسلمانان، از زمان پیامبر و ظهور اسلام و نزول قرآن رواج یافت. شکی نیست که دین مبین اسلام، به دینی که پذیرش آن بر اساس تحقیق و تفکر است در میان ادیان مشهور میباشد. آنگونه که سازمان یونسکو در آمار علمی خود، جایگاه تأکید بر تحقیق و پژوهشِ دین اسلام را ،از دیگر ادیان برتر دانسته است. قرآن نیز آدمی را به تحقیق و جستوجو تشویق میکند و او را وامی دارد که در سایه تلاش، حق و حقیقت را بیان دارد و پایه و اساس دین را حفظ کند.
انسان از زمان تولد نسبت به محیط خویش کنکاو بوده و تلاش کرده است که پدیدههاي پیچیده و بغرنج زندگی خود را حل کند؛ مثلا، از باد و باران و رعد و برق که کنجکاوي انسان اولیه را برانگیخت، گرفته تا مسائل روزمره که، تأثیر مستقیمی بر رفاه و احتمالا بقاي بشر داشته است. همهي ما، در جریان کارهاي آموزشی روزانه خود با مسائلی نظیر: چگونه بیاموزیم؟ چگونه آموزش دهیم؟ دانشآموزان را به چه شیوهاي راهنمایی کنیم؟ آموزش را چگونه سازمان دهیم؟ و دهها مسئله دیگر رو به رو هستیم که باید براي آنها پاسخ مناسب و درست ارائه دهیم و نهایتا تصمیم مقتضی اتخاذ کنیم - دلاور، . - 1389 بدیهی است که هدف اصلی هر تحقیق، همانطور که در تعریف تحقیق آمده است جستجوي حقیقت و رسیدن به واقعیت است.
در حدود سه دهه اخیر که بحث پژوهش و آموزش مهارتهاي آن، به تدریج در جامعهي ما تقویت شده است، در کم وکیف مهارتهاي پژوهشی و ویژگیها و گونههاي آن کار قابل توجهی صورت نگرفته است. اغلب به صورت کلی مهارتهایی را براي پایاننامه یا آثار پژوهشی دیگر طرح کردهاند؛ اما دربارهي تعداد این مهارتها و چگونگی آموزش آن در مقاطع مختلف هیچ فعالیت چشمگیري انجام نشده است - اسلامپور، . - 1388
هر چند که تقریبا همه مدرسان و اساتید دانشگاه بر ضرورت نقش سواد اطلاعاتی به عنوان یک عنصر اساسی در آموزش عالی تاکید دارند، اما در عین حال این نکته روشن نیست که سواد اطلاعاتی در کدام یک از برنامه هاي درسی دانشگاه مورد توجه قرار می گیرد: کلاس کامپیوتر؟ کلاس آیین نگارش؟ کلاس درس روش تحقیق؟... واقعیت آن است که سواد اطلاعاتی فراتر از متون درسی خاص است و می تواند در کلاسهاي درسی گوناگون مطرح شده و آموزش داده شود. اساتید دانشگاه در هر کلاسی می توانند به طرح تکالیفی بپردازند که موجب افزایش مهارتهاي سواد اطلاعاتی دانشجویان شود.
تمرینات و تکالیف مربوط به درس روش تحقیق معمولا شامل انتخاب یک عنوان در یک زمینه موضوعی خاص و نوشتن مقاله مربوط به آن است. در این حال، دانشجویان موظف به ارائه یک فرضیه پژوهش و اثبات آن با استفاده از اطلاعات موجود میباشند. طرح چنین تکالیفی هر چند که ساده به نظر میرسد ولی موجب بروز مشکلات و سوالات بسیار براي دانشجویانی که از سواد اطلاعاتی لازم بی بهرهاند، میشود. پژوهشگران تازه کار معمولا شناخت زیادي در مورد روشهاي مختلف پژوهش و انتخاب یک روش خاص، طرح سوال پژوهشی و گردآوري اطلاعات تخصصی مربوطه ندارند.
دایره المعارفهاي موضوعی از مهمترین ابزارها و مواد کتابخانهاي محسوب میشوند که میتوانند در جریان طرح سوالات پژوهشی و تهیه اطلاعات معتبر مورد استفاده آنان قرار گرفته و به عنوان یک نقطه شروع براي پژوهشگران و سایر افرادي که در جستجوي اطلاعات جامع و معتبر میباشند، مفید واقع شوند. دایره المعارفهاي موضوعی برخلاف دایره المعارفهاي عمومی داراي مقالات طولانیتر و تخصصیتري هستند که در آن هر مدخل به- طور جامع مورد بررسی قرار میگیرد.
