بخشی از مقاله
چکیده
برنامه آموزشی "کارشناسی ارشد ناپیوسته برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی" دوره آکادمیک - دانشگاهی - جدید در حوزه تحصیلات تکمیلی است که به اعطای مدرک منجر می شود. این رشته اولین بار در ایران با توجه به رشد چشمگیر مراکز آموزش الکترونیکی در دانشگاه های علوم پزشکی توسط قطب آموزش الکترونیکی پیشرفته در علوم پزشکی طراحی شده است. گروه یادگیری الکترونیکی با توجه به اینکه ماهیت بین رشته ای دارد، ترکیبی از اساتید رشته های تخصصی آموزش از دور، آموزش پزشکی و فناوری اطلاعات وارتباطات را در برمی گیرد واحدهای پیشنهادی این دوره با توجه به نیاز کشور و برای اولین بار در ایران مطرح شده و غالبآ در هیچیک از مقاطع تحصیلی نیز آموزش داده نمی شود.
-1 مقدمه
آموزش های از دور و به طور خاص آموزشهای الکترونیکی در جهان به ویژه در عرصه ی آموزش عالی و توسعهی مداوم نیروی انسانی به سرعت در حال افزایش و غلبه بر روشهای آموزش حضوری و سنتی هستند. در واقع اثر بخشی شیوههای تحولات سریع و گسترده ی علمی و فناوری، کارآیی و سنتی آموزش را در برآورده ساختن مؤثر نیازهای آموزشی فراگیران با چالش های جدی مواجه ساخته است. کثرت، پراکندگی و تفاوت های فردی فراگیران از یک طرف و مشکلات مربوط به زندگی در عصر اطلاعات و ارتباطات، فاصله جغرافیایی و اشتغال مخاطبان ، حضور آنان در گروههای بزرگ و زمان و مکان واحد و همچنین کیفیت پیامدهای مورد انتظار را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.
به طوری که نارسایی روشهای سنتی و مبتنی بر مواد آموزشی مکتوب در به روزسازی بموقع دانش و مهارتهای مخاطبان در مناطق مختلف جغرافیایی مورد اذعان اغلب صاحب نظران میباشد. بسیاری از افراد مستعد در جامعه به دلایل مختلف شامل مشکلات اقتصادی، خانوادگی، شرایط اشتغال، فاصله جغرافیایی زیاد و.... از تحصیلات عالی و فرصتهای لازم برای شکوفایی استعدادهایشان محروم میشوند.
همچنین مراکز آموزش عالی نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص یا کمبود فضا، منابع و کادر آموزشی قادرند تنها عده محدودی از متقاضیان تحصیل دلایل متعدد دیگر، در مدارج عالی را پذیرش نمایند. واقعیت های فوق و سیاستگذاران و برنامهریزان آموزشی را به جست و جوی راهها و روشهای دیگری وا داشته است که موانع و چالش های مذکور را در برخورداری آحاد جامعه از فرصتها عادلانه و برابر، برای آموزش و تحصیلات عالی برطرف نمایند. خوشبختانه با فراهم شدن و توسعه ی فناوریهای ارتباطات و اطلاعات و سیستمهای آموزش و یادگیری الکترونیکی، حل بسیاری از مشکلات و موانع آموزش و توسعه حرفه ای مخاطبان را میسر ساخته است .
یادگیری الکترونیکی ظرفیت نظام های آموزشی را برای پاسخگویی موثر به نیازها و تقاضاهای دانشجویان و مخاطبان برنامه های توسعه مداوم حرفهای به مراتب ارتقاء میدهد. بهره گیری از اساتید مجرب و منابع غنی آموزشی، دانشگاههای مختلف را برای مخاطبان در مناطق مختلف با غلبه بر موانع زمانی و مکانی میسر میسازد و... . به طور خلاصه، مؤسسات آموزش عالی و همچنین برنامهریزان و مجریان برنامههای آموزش مداوم حرفهای - یا توسعه نیروی انسانی - در سازمانهای اجتماعی متوسط و بزرگ در چند سال اخیر به طور جدی و فزاینده ای به استفاده از ساز و کارهای یادگیری الکترونیکی روی آوردهاند.
علیرغم اهمیت این رشته، متاسفانه در داخل کشور در این رابطه تا کنون اقدامی نشده و دانش تخصصی و فنی مربوط به طراحی و مدیریت دوره ها و نظام های یادگیری الکترونیکی، در هیچیک از دوره های آموزشی تدریس نمی شود. در ایران بیشتر افراد شاغل در مراکز مربوطه را فارغ التحصیلان رشته های مختلف و غیرمرتبط تشکیل داده اند که به صورت تجربی و کاملآ محدود با مسئولیت هایشان آشنا شده اند. بنابراین همگام با پیشرفت های جهانی، ظرفیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات که همواره تحولات آن حوزه آموزش را تحت تاثیر قرار داده است باید در بستری معقول و به دور از افراط و تفریط مورد تامل قرار گیرد و متناسب با شرایط و اولویت های بومی از آن بهره گیری شود.
در چشم انداز بیست ساله، مساله جهانی شدن، توسعه، توجه به آموزش، فناوری و تعامل سازنده جهانی ضمن حفظ هویت ملی، اسلامی و انقلابی مورد تاکید زیادی قرار گرفته است. با تاکید بر این نکته که شناخت مزیت های نسبی فناوری تنها در سایه شناخت شرایط تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور به دست می آید و با عنایت به چشم انداز بیست ساله کشور و تحقق نقشه جامع علمی کشور، توسعه کیفی همراه با توسعه کمی اهمیت زیادی دارد. واحدهای پیشنهادی این دوره با توجه به نیاز کشور و برای اولین بار در ایران مطرح شده و غالبآ در هیچیک از مقاطع تحصیلی نیز آموزش داده نمی شود.
کارشناسی ارشد ناپیوسته برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی دوره آکادمیک - دانشگاهی - جدید در حوزه ی تحصیلات تکمیلی است که به اعطای مدرک منجر می شود. دانش آموختگان این رشته - مقطع عالی پس از کسب دانش، مهارت ها و سایر صلاحیت های اساسی به ارائه خدمات کارشناسی و فنی در زمینه برنامه ریزی و طراحی برنامه های یادگیری الکترونیکی در حوزه سلامت و علوم پزشکی در جهت ارتقا سیستم های بهداشت درمان می پردازند.
1,1 دلایل توجیهی بر اساس سند چشم انداز
در جهان امروز شاخص های بهره وری از فناوری و اندیشه انسانی نماد اصلی رشد یا عقب ماندگی یک ملت یا کشور محسوب می شود. بنابراین ضروری است برای دستیابی به توسعه متوازن اطلاعاتی، برنامه ای متناسب با امکانات و تمهیدات بالقوه کشور و مبتنی بر تجارب بومی شده سایر کشورها برگزیند که خوشبختانه مسیر این برنامه با توجه به سند چشم انداز 20 ساله کشور و فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر پیشبرد نهضت فناوری در تمامی ارکان جامعه نسبتا هموار است.
در چشم انداز بیست ساله، مساله جهانی شدن، توسعه، توجه به آموزش، فناوری و تعامل سازنده جهانی ضمن حفظ هویت ملی، اسلامی و انقلابی مورد تاکید زیادی قرار گرفته است. با تاکید بر این نکته که شناخت مزیت های نسبی فناوری تنها در سایه شناخت شرایط تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور به دست می آید و با عنایت به چشم انداز بیست ساله کشور و تحقق نقشه جامع علمی کشور، توسعه کیفی همراه با توسعه کمی اهمیت زیادی دارد.
از جمله مهمترین الزامات توسعه کیفی یادگیری الکترونیکی در دانشگاهها تدوین برنامه آموزشی مناسب در این زمینه است. در این مسیر، با توجه به کمبودهای موجود در سطح کشور و گسترش چشمگیر یادگیری الکترونیکی در سطح دانشگاه ها، سازمان ها و موسسات آموزش عمومی و عالی اعم از دولتی و خصوصی، نیاز مبرمی به حضور متخصصین این رشته احساس می شود. از این رو دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی به منظور رفع کمبودها و تامین نیروی انسانی متخصص و مجرب برای طراحی و برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در دانشگاه های علوم پزشکی و مراکز آموزشی ارایه گردیده است. واحدهای پیشنهادی این دوره با توجه به نیاز کشور و برای اولین بار در ایران مطرح شده و غالبآ در هیچیک از مقاطع تحصیلی نیز آموزش داده نمی شود.
1,2 دلایل توجیهی بر اساس سند نقشه جامع علمی کشور:
بر اساس این سند، چشم انداز علم و فناو ری در افق 1404 هجری شمسی، جمهوری اسلامی ایران را با اتکال به قدرت لایزال الهی و با احیای فرهنگ و برپایی تمدن نوین اسلامی -ایرانی را کشوری میداند برخوردار از انسانهای صالح، فرهیخته، سالم و تربیت شد ه در مکتب اسلام و انقلاب و با دانشمندانی در طراز برترینهای جهان؛ توانا در تولید و توسعه علم و فناوری و نوآوری و به کارگیری دستاوردهای آن؛پیشتاز در مرزهای دانش و فناوری با مرجعیت علمی در جهان. دلایل توجیهی بر اساس این سند رامی توان در راهبردهای کلان این سند مورد بررسی قرار دارداز جمله:
-1 راهبرد کلان -4 نهادینه کردن مدیریت دانش و ابتنای مدیریت جامعه بر اخلاق و دانش بر اساس الگوهای ایرانی -اسلامی در نهادهای علمی، اقتصادی، سیاسی ، اجتماعی، فرهنگی و دفاعی - امنیتی. راهبرد کلان -6 تحول و نوسازی نظام تعلیم و تربیت اعم از آموزش و پرورش وآموزش عالی، به منظور انطباق با مبانی تعلیم و تربیت اسلامی وتحقق اهداف کلان نقشه. که از راهبردهای ملی آن - افزایش دسترسی همگانی به آموزش؛ ارتقای بهره وری و تقویت بنیه مالی نظام آموزش و پرورش - و از اقدامات ملی آن - حمایت از به کارگیری فناوریها و روشهای جدید آموزشی در آموزش عالی و توسعه نظام آموزش الکترونیک و زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه آموزش عالی و آموزش و پرورش - ، بیشترین تناسب را با آموزش و یادگیری الکترونیکی و بالطبع نیاز متخصصین دراین زمینه جهت دسترسی به این اهداف را دارد.
-2 راهبرد کلان - 8 تربیت و توانمندسازی سرمایه انسانی با تأکید بر پرورش انسانهای متقی و کارآفرین و خودباور و خلاق و نوآور و توانا در تولید علم و فناور ی و نوآور ی متناسب با ارزشهای اسلامی و نیازهای جامعه. -3 راهبرد کلان -9 تعامل فعال و اثرگذار در حوز ه علم و فناور ی با کشورهای دیگر به ویژه کشورهای منطقه و جهان اسلام. در این رابطه به توسعه و تقویت شبکه های مناسبات ملی و فراملی دانشمندان و پژوهشگران و همکاری بین المللی با اولویت کشورهای اسلامی و کشورهای فارسی زبان ؛ و برنامه ریزی به منظور کسب رتبه اول علم و فناوری در منطقه و جهان اسلام. تاکید شده است . -4 راهبرد کلان -11 جهت دهی به چرخه علم و فناوری و نوآوری برای ایفای نقش مؤثرتر در حوزه علوم پزشکی و سلامت. متخصصین این رشته قادر به طراحی شیوه های نوین و فعال تدریس در حوزه علوم پزشکی و سلامت هستند.
1,3 دلایل توجیهی بر اساس سند نقشه جامع علمی
راه اندازی این دوره در کشور می تواند زمینه و بستر اساسی و زایایی را برای موارد ذیل در سطح مؤسسات آموزشی به طور عام و دانشگاه های علوم پزشکی به طور خاص به وجود آورد و دانش آموختگان این دوره عالی با کسب توانمندی ها و شایستگی های لازم در تحقق این امور و ایفای نقش ها و وظایف در سطح کشور و بلکه سایر کشورهای نیازمند به این تخصص درخشیده و جایگاه مرجعیت علمی و پژوهشی خود را در سطح منطقه محرز نماید:
.1 فراهم شدن آموزشهای اثربخش الکترونیکی در سطوح حرفهای و عالی دانشگاهی، قابل رقابت در سطح بین المللی، و مبتنی بر بالاترین استانداردهای علمی و اخلاقی روز جهان، برای کاربست مؤثر فناوری های اطلاعات و ارتباطات در عرصه های مختلف آموزش، مدیریت و خدمات نظامهای سلامت و آموزش عالی
.2 ارتقای کیفیت آموزش عالی و تحقق تربیت کل نگر در فراگیران رشتههای مختلف از طریق تسهیل، روانسازی و افزایش توانمندی نظامهای آموزشی در استفاده مؤثر و کارآمد از ظرفیتهای حداکثری فناوریهای اطلاعات و ارتباطات
.3 استفاده اثربخش و کارآمد از ظرفیتهای بالای فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، به طور کلی، و فنّاوری های یادگیری الکترونیکی ، به طور خاص، به منظور توانمندسازی اجتماع در زمینه آموزش و ارتقای سلامت.
4.1 دالیل توجیهی بر اساس آخرین برنامه توسعه
فارغ التحصیلان رشته کارشناسی ارشد برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی می توانند با استفاده بهینه از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی به تحقق اهداف فرهنگی نظام کمک شایانی نمایند. و کشور را به جایگاه شایسته خود در منطقه برسانند. همچنین متخصصان این رشته با پیاده سازی شیوه های نوین و فعال تدریس با کمک تکنولوژی قادر به ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش با هدف ارتقاء کیفی آن، بر اساس نیازها و اولویتهای کشور در سه حوزه دانش، مهارت و تربیت و نیز افزایش سلامت روحی و جسمی دانش آموزان، همچینین اصلاح و بازنگری در متون و برنامهها و روشهای آموزشی، ارتقاء کمی و کیفی مراکز و فعالیتهای پژوهشی و ترویج نظریه پردازی، نقد و آزاداندیشی بر اساس برنامه توسعه باشند.
1,5 دلایل توجیهی بر اساس سند تحول و نوسازی آموزش پزشکی کشور
از مواردی که در این چشم انداز به منظور تحول ونوسازی آموزش پزشکی کشور به آن تاکید شده است، عدالت آموزشی، آموزش مداوم حرفه ای، دانشجو محوری، آموزش مبتنی بر مسأله، ادغام یافته، جامع نگر،مترقی، تعاملی، مرجعیت علمی انعطاف پذیر و نظام مند است که تمام این موارد از جمله اهدافی است که آموزش مبتنی بر یادگیری الکترونیکی در پی رسیدن به آن است و بالطبع دانش آموختگان این رشته مهارت کافی در رسیدن به این اهداف را خواهند داشت.
