بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه هیپنوتیزم پذیری، اضطراب با خود اثربخشی در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در سال تح صیلی 92-93 انجام گردیده ا ست. روش تحقیق این پژوهش از نوع تو صیفی- همب ستگی میبا شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز که در سال تحصیلی 92-93 مشغول به تحصیل هستند تشکیل میدهند که به تعداد 200 نفر به صورت ت صادفی انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پر س شنامههای ارزیابی سنجش میزان هیپنوتیزم پذیری آپولونین - اودی سین- دیونی سین، پر س شنامه ا ضطراب بک1 و خود اثربخ شی GSE جهت اندازه گیری متغیرها ا ستفاده شد.
جهت تجزیه تحلیل اطلاعات از روشهای آمار توصیفی - میانگین، انحراف معیار و واریانس - و آمار استنباطی - آزمون همبستگی پیرسون - استفاده شده است. اطلاعات حاصل با نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و نشان دادند که بین خود اثربخشی و ا ضطراب رابطه منفی و معنادار وجود دارد. همچنین بین خود اثربخ شی و هیپنوتیزم پذیری رابطه مثبت و معنادار م شاهده گردید. یافتههای دیگر نشان داد که متغیرمیزان خود اثر بخشی در میان دانشجویان دختر و پسر متفاوت نیست. همچنین میزان اضطراب در بین دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. همچنین در مقایسه میزان ظرفیت هیپنوتیزم پذیری در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز تفاوت معنی داری به دست نیامد.
کلمات کلیدی: هیپنوتیزم پذیری، خود اثر بخشی، اضطراب، دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد واحد اهواز.
.1 مقدمه
هیچیک از حالتهای دگرگون هشیاری1 به اندازهی هیپنوتیسم2 بحث انگیز نبوده است. هیپنوتیسم که زمانی در زمرهی سحر و جادو به حساب میآمد، اینک موضوع بررسیهای دقیق علمی قرار گرفته است و نقل سایر حوزههای پژوهشهای روانشناختی شده است. در این زمینه نیز مجهولات بسیار است، اما تا کنون به واقعیتهای زیادی هم دست یافتهایم. در هیپنوتیزم، کسی که علاقه مند و آمادهی همکاری ا ست - و تنها چنین افرادی در اکثر موقعیتها قابل هیپنوتی سم شدن ه ستند - بخ شی از کنترلی را که بر رفتار خود دارد به هیپنوتیسم کننده3 واگذار میکند و تمریناتی را در واقعیت میپذیرد. - شکوهی، - 1389 برای ایجاد این حالت، هیپنوتی سم کننده از روشهای مختلفی ا ستفاده میکند.
برای مثال، ممکن ا ست از هیپنوتی سم شونده بخواهد در حالیکه به تدریج آرامش مییابدتمام افکار خود را برشی و معینی - مثلاً پونزی روی دیوار - متمرکز کند. میتوان به هیپنوتیسم شونده تلقین کرد که دچار خواب آلودگی است، چون هیپنوتیسم هم مانند خواب حالتی از آرمیدگی است که شخص در آن تماس با بعضی الزامات عادی محیط را از دست میدهد. اما کلمهی خواب در اینجا جنبهی استعاره دارد، چون به هیپنوتیسم شونده گفته میشودکه واقعاً به خواب نخواهد رفت و همچنان به صدای هیپنوتیسم کننده گوش فرا خواهد داد - همان منبع - .اضطراب4 یکی از مشکلات جامعه بشری است و هر کس در زندگی خود به نوعی دچار اضطراب میگردد تجارب روزمره نشان میدهد که امروزه افراد زیادی در زندگی دنیوی وجود دارند که هر یک به نحوی دچار ا ضطراب ه ستند و به خاطر آن در س ستی و انزوا ب سر میبرند.
در زمان ما و در قرن حا ضر که روان شنا سان از جمله »آیودیون5« آن را قرن ا ضطراب مینامند، سرعت تغییر و پیچیدگیهای جاری قرن و بی توجهی که مذهب و ارزشهای خانوادگی، طولانی شدن دوران نوجوانی، پیچیدگیهای تهاجم، عمیق شدن فاصله نسل قدیم و جدید و هم چنین تغییرات آموزشی در کشور به خصوص در دوره توسعه جامعهی امروزی را در معرض ابتلا به انواع بیماریهای روانی به خصوص اضطراب و افسردگی3 قرار داده است - همان منبع - .هر قدر جامعهی بشری از نظر تکنولوژی و صنعت پیشرفت کند انسان از طبیعت خود دور میشود و احساس تنهایی به او دست میدهد.تقریباً همه افراد آدمی احساس تنش و ناراحتی و یا انتظار وقوع رویدادهای ناگوار را تجربه کردهاند در چنین مواقعی علت تنش به تنهایی ت شخیص داده نمی شود که در این مواقع ا صطلاح ا ضطراب را در ارتباط با این گونه پدیدهها بکار میبریم.
اضطراب و ترس4 از بزرگترین د شمنانی ه ستند که ب شر مجبور ا ست با آن روبرو شود. نظام ا ضطرابی ان سان ع صر جدید، هم پا با وح شتها و هراسهای مربوط به آن، از پیشینهی اجدادی او برخاسته است. نیمی زمانی که بقا و ادامهی زندگی در یک دنیای بسیار متخاصم ایجاب کننده یک ابزار باشد تا بتواند از خطر آگاه کند شیوهی گریز عامل را به ما میآموزد و به میدان میآورد. - مالکی، - 1389 نظام اضطرابی انسان هم یک هشدار دهنده و هم وسیله ای جهت آماده شدن برای فرار از خطر بشمار میآید. بنابراین به موازات توسعه و رشد الگوی زندگی و پیچیده شدن خطرات و تهدیدهای موجود برای بقا غنیمت کمتری داشته و مانند سابق چندان جنبهی مکانیکی ندارد - همان منبع - .
توتر6 اثر بخشی را چنین تعریف میکند: اثربخشی فرایندی چرخشی و مداوم است که از طرح برنامه شروع و شامل تمام فعالیتهایی ا ست که هم در جهت د ستیابی به اهداف سازمان ا ست و هم تعیین میکند که انجام آن تا چه اندازه خوب و مطلوب صورت گرفته است - زمانی ،. - 1389اضطراب از کلمه - Anxietas - که به معنای ناآرامی میباشد گرفته شده است و به حساسیتهای جسمانی و روانی که در پاسخ، تهدید اعم از تهدید حقیقی یا خیالی به وسیلهی ارگانیزم ابزار ایجاد می شود اشاره میکند . همچنین ا ضطراب ممکن است در پاسخ به آنچه که موجب تهدید »اعتماد به نفس« میشود یا از پیدایش موقعیتی که شخص در آن وضعیت از انجام کاری خارج از حدود توانایی اوست احساس فشار میکند به وجود میآید - حجتی،. - 1391
ا ضطراب نوعی خود ا شتغالی ذهنی ا ست که با عث تردید درباره تواناییهای خود شخص می شود غالباً به ارزیابی منفی، عدم تمرکز حواس، واکنشهای جسمانی، عملکرد نامطلوب تحصیلی فرد منجر میگردد.بر ا ساس نو شته های نجاریان و همکاران، گر سینگر1 روانپز شک آلمانی عقیده دارد که اغلب اختلالات روانی2 معلول تأثیر م ستقیم یا غیر مستقیم آشفتیگهایی در کنش مغز است امیل کراپلین3 که مطالعاتش تحت تأثیر گرسینگر قرار دارد بر این باور است که رفتار غیر عادی آشفتگیهای عضوی میباشد .به نوشته اولتمز4 و همکاران - 1985 - مطالعاتی که اخیراً توسط اندیشمندانی چون کاری5، گاتزمن6، گیلفورد7، مورای8، و فولکرد9 صورت پذیرفته است نیز نشان میدهد که عوامل ژنیتیکی در بروز اختلاف وسواس- اجبار و اضطراب موثرند.
طبق نظریه کلاسیک فروید اختلالهای روانی ناشی از اضطراب هستند که از ناتوانی کودک در از بین بردن تعارضهای مراحل مختلف رشد ایجاد میشوند - کاستلو، . - 1967در واقع، ا ضطراب واکنش ناآگاهانه فرد ن سبت به تعاملات سر کوفته و اعلام خطر برای خود ن سبت به برخی تجارب گذ شته مح سوب میگردد. راجرز10 یکی دیگر از پی شوایان نه ضت ان سانگرای، اختلال روانی را نتیجه اختلاف بین خود واقعی و خودآرمانی میداند. وی عقیده دارد که فرد اغلب رفتارهایی را اختیار میکند که با ادراک او از خوی شتن هماهنگ با شد. بر طبق نظر او زمانی که تعار ضی بین تجارب واقعی زندگی و پندار فرد از خوی شتن به وجود آید فرد م ضطرب شده و سعی میکند با مخدودش کردن تجربه ای که با خود پنداره اش در تضاد است و یا اینکه انکار آن تجربه، نسبت به آن واکنش دفاعی نشان دهد. - همان منبع -
رویکرد رفتاری نیز برای درمان اختلالات اضطرابی از روشهای غرقه سازی11 و سرمشق دهی12 نیز استفاده میکند.به نوشتهآزاد - - 1372 در روش غرقه سازی فرد مبتلا به اضطراب به سرعت در معرض محرکهای بسیار شدید قرار میگیرد. در روش سرمشق دهی که هدف ک سب مهارتهای رفتاری یا ایجاد اح ساس شای ستگی در مراجع ا ست، رفتار درمانگر سعی در انجام دادن رفتاری دارد که انتظار میرود مراجع نیز آن را تکرار نماید. مواجهه به شکل تحمیلی با عامل اضطراب نیز یک روش دیگر کاهش اضطراب به شمار میرود.با پذیرش این اصل که انسان مجموعه ای از جسم و روح، یا روان و تن است به این حقیقت میرسیم که با تقویت روان میتوان جسم بیمار را نیز نیرویی تازه بخشید یا به اصطلاح در کالبد او روح تازه ای دمید.
انسان در تمامی لحظات، آگاهانه یا ناآگاهانه در کلیه جنبههای زندگی در جستجو و تلاش برای یافتن و حفظ تعادل و توازن است. هرگاه نیرویی این توازن و تعادل را بر هم زند، نیرویی متضاد در وجود شخص ایجاد میشود که تقابل آن با نیروی بیرونی موجب بروز بیماریهای جسمی یا آشفتگی و اضطراب روحی خواهد شد. پریشانیهای روحی بر خلاف ناراحتیهای جسمی قابل رؤیت نیستند و حتی در برخی موارد یک آشفتگی روحی خود را به صورت یک بیماری ج سمی آ شکار میکند و تا زمانی که عامل روحی اولیه از بین نرفته ا ست، بیماری ج سمی نا شی از آن نیز درمان نمیپذیرد. بی شتر تجربههای زندگی در ضمیر ناخودآگاه ذهن ما ثبت می شود.
بر پایه نتایج پژوهشهای روان شنا سان، روان آگاه یک انسان سالم قادر است در هر ثانیه 126 واحد اطلاعاتی را مرور و بررسی کند، در حالی که این رقم در روان ناآگاه به بیش از یک میلیون واحد اطلاعاتی در هر ثانیه میرسد . دستگاه خون، تنفس، تنظیم حرارت بدن، و تنظیم ضربان قلب تحت تأثیر روان ناآگاه اداره و تنظیم می شوند. حتی فعالیتهای ب سیار معمولی مغز مانند بویایی، چ شایی، بینایی و شنوایی که به نظر آگاهانه میآیند نیز در ابتدا باید به وسیله روان ناآگاه13 شناسایی شوند و پس از آن در حیطه روان آگاه نفوذ کنند . با توجه به این نکات میتوان دریافت که بیشتر تجربیات زندگی ما در روان ناآگاه صورت میگیرد. نابسامانیهای محیطی همیشه اتفاق می افتند و این در حالی است که روان انسان
