بخشی از مقاله
چکیده:
با توجه به اینکه مباحث موجود در ریاضیات مقطع ابتدایی شالوده ی اصلی یادگیری دانش آموزان را تشکیل می دهد، دارای اهمیت ویژه ای است. در این مقاله روش های مختلف آموزش مبحث ضرب و مساحت از ریاضیات ابتدایی مورد بررسی قرار گرفته و با مشخص شدن عیوب آن از جمله تعدد روش های محاسبه مساحت و در نتیجه رویکرد حفظی آن، روش تدریسی جدید که مشکلات روش های موجود را پیش بینی و هرکدام را حل نموده، بر مبنای آموزش تصویری و مجسم با ویژگی واگرا بودن طراحی گردیده که موجب یادگیری مفهومی، عمیق تر و در نهایت افزایش ماندگاری مطالب می شود.
-1 مقدمه و اهمیت تحقیق
از آن جا که دوره ی ابتدایی از ارکان اصلی نظام آموزش و پرورش به شمار می رود، معلمان این دوره باید از اطلاعات و مهارت های لازم و کافی برخوردار باشند. بعد از دو عمل اصلی جمع و تفریق در ریاضیات عمل ضرب و آموزش آن یکی از مهم ترین موضوعات درسی می باشد که بر اساس هوش تجسمی بنا نهاده شده است. یکی از روش های فعال و مناسب آموزش یادگیری اکتشافی است. همگی بر این اصل واقف هستند که بهترین یادگیری زمانی اتفاق می افتد که معلم با راهنمایی مختصر دانش آموزان را هدایت کند تا خودشان به درک و کشف مفاهیم رسیده و مطالب را به طور کامل فرا گیرند. این همان مفهوم یادگیری اکتشافی است که مطالب آموخته شده از این شیوه، از مانایی و انسجام کافی برخوردار هستند.
گام اول آموزش ضرب با شناخت و یادگیری مفهوم ضرب آغاز می شود. یادگیری مفهومی دروس مدرسه ای علاوه بر اینکه سبب می شود یادگیری با حداکثر میزان خود اتفاق بیفتد، در جریان یادگیری باعث ایجاد انگیزه ی قوی در دانش آموزان نیز می شود. نکته ی مهمی که باید متذکر شد پرهیز از آموزش جدول ضرب و حفظ آن به روش های سنتی است.چون مفهوم جدول ضرب بر اساس هوش تجسمی شکل گرفته است پس برای آموزش آن بهتر است از روش های آموزش مجسم استفاده کرد. بدین منظور برای بازدهی بیشتر دانش آموزان در زمینه ی یادگیری و ماندگاری مطالب آموخته شده در ذهن، می توان از تصویر سازی استفاده کرد. روش بررسی شده در این مقاله استفاده از محور های مختصات برای آموزش ضرب است. این روش آموزش، واگرا است. یعنی به غیر از هدف آموزشی مورد نظر، هدف های آموزشی دیگری را نیز به صورت موازی دنبال می کند.
-2 بخش اصلی تحقیق
این روش آموزش ضرب اعداد شامل مراحل طراحی اهداف، پیش نیاز ها و اجرای روش آموزش است. اهداف پیش بینی شده برای این روش عبارتند از آموختن و شناختن:
الف - خاصیت جا به جایی ضرب اعداد
ب - عنصر بی اثر ضرب
ج - عامل صفر کننده ی ضرب
د - روش تصویری برای به خاطر سپردن حاصل ضرب ها از 1 تا 100
ه - روش های مختلف تجزیه ی اعداد طبیعی
و - یک فرمول ثابت برای محاسبه ی مساحت اشکال هندسی
پیش نیاز های پیش بینی شده عبارتند از:
الف - مبدا مختصات، محور های مختصات و ویژگی های آن را بشناسد.
ب - حرکت در مسیر مثبت محور ها با شروع از مبدا را بداند.
ج - نحوه ی تقسیم بندی محور ها، تشکیل صفحه ی شطرنجی و شمارش را بداند.
د - قاعده و ارتفاع را بشناسد.
ه - اشکال هندسی و ویژگی های آن ها را بشناسد.
اجرای روش مذکور دارای مراحلی به شرح زیر است:
صفحه ی شطرنجی متشکل از مربع هایی به طول ضلع1 را رسم می کنیم. این تقسیم بندی را روی هر محور تا10 واحد ادامه می دهیم. از دانش آموزان می خواهیم روی قاعده2 واحد و روی ارتفاع3 واحد را مشخص، خانه های محصور شده را رنگ آمیزی کرده و تعدادشان را بشمارند. با توجه به شکل، دانش آموزان متوجه می شوند که اگر2 واحد روی قاعده و3 واحد روی ارتفاع داشته باشند،6 خانه کامل خواهند داشت.
برای آموزش نماد ضرب می توانیم به آن ها بگوییم که چون رنگ کردن کل خانه ها کاری وقت گیر است، می توانیم به صورت دیگری خانه ها را رنگ کنیم. بهترین راه برای این کار رنگ کردن خانه ها به صورت زیر است. اکنون که نماد را معرفی کردیم می توانیم بگوییم . 2×3=6 حال از دانش آموزان می خواهیم روی قاعده3 واحد و روی ارتفاع2 واحد را مشخص کرده و به طریقی که گفته شد خانه های محصور را رنگ کنند.
