بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر با هدف تعیین مناسبترین سطح قطعه نمونه برای بررسی تنوع گونه های درختی در جامعه راش سری 5 ماسال انجام شد. برای این مطالعه پارسل510 انتخاب شد که آمار برداری با روش تصادفی- سیستماتیک با شبکه 150×150 متر در سطح 50 هکتار، با 160 قطعه نمونه متحد المرکز لوزی شکل در جنگل مورد نظر انجام شد. در هر یک از مراکز پلات ها 8 مساحت قطعه نمونه به ترتیب با مساحت های 400 ، 800، 1000، 1200، 1600، 2000، 2500 و 5000 متر مربع برداشت شد.
قطر برابر سینه تمام درختان بیش از 7/5 سانتیمتر درهریک از این مساحت ها اندازه گیری شد. در ضمن برای اندازه گیری زمان کل آمار برداری زمان آغاز و پایان نمونه برداری در هریک از این مساحت ها و زمان حرکت در بین قطعات نمونه ثبت شد. سپس زمان کل آمار برداری و شاخص های تنوع برای هر حالت به طور جداگانه بدست آمد. برای تعیین مناسبترین مساحت قطعه نمونه از معیارحاصل ضرب مجذور درصد خطای مقدار هرشاخص در زمان کل آمار برداری E%2×T استفاده شد. نتایج نشان داد که قطعه نمونه 2500 و 5000 متر مربعی به ترتیب کمترین درصد خطای شاخصهای تنوع شانون- وینر و سیمپسون را دارند. همچنین نتایج نشان داد که قطعه نمونه 400 مترمربعی کمترین مقدار رابطه - E%2×T - درصدخطای شانون- وینر و سیمپسون - را داشت .
-1 مقدمه
توسعه وحفاظت از تنوع زیستی روی کره زمین مهم ترین موضوع در حفاظت منابع طبیعی است . - Hunter, 1999 - با افزایش جمعیت انسانی و افزایش تقاضا برای منابع و مکان زندگی، فشار تخریب انسان روی طبیعت بیشتر شده و تنوع زیستی رو به نابودی است . - Lund et al, 2004:33-51 - مساحت جنگل های دنیا به ویژه در جنگل های استوایی هر روزه سیر کاهشی را طی می کند. امروزه اکوسیستم های مناطق مختلف دنیا نیز تحت تاثیر فعالیت های مخرب بشر قرار گرفته اند. تولید چوب و ارائه خدمات عمومی جنگل زمانی مستمر خواهد بود که مهمترین عناصر تشکیل دهنده آنها یعنی درختان و درختچه ها حفظ شوند - پوربابائی، . - 264:1378 همچنین اندازه گیری تنوع گونه های چوبی به ما اجازه می دهد تا نتایج اقتصادی حاصل از تنوع را محاسبه کنیم .
- Boungiorno, 1994:83-103 - جنگل به عنوان یک اکوسیستم پایدار ارزش زیست محیطی و اقتصادی بالایی را دارا می باشد و برای دستیابی به این ارزش ها به صورت حداکثر و دایمی باید در قالب طرح های جنگلداری مدیریت شود. از طرفی یکی از گونه های مهم ایران که امروزه در صنایع مختلف مطرح است گونهء راش شرقی می باشد این گونه Lipsky. - - Fagus orientalis به عنوان تنها گونه ازجنس راش است که در شمال ایران بطور طبیعی گسترش دارد - ثابتی، . - 806:1378 برای بررسی تنوع در یک جنگل راش با استفاده از روش تصادفی- سیستماتیک نیاز به نمونه برداری با قطعات نمونه داریم مساحت قطعه نمونه یکی از عوامل مهم در آماربرداری در این روش است.
با توجه به وضعیت توپوگرافی جنگل های شمال ایران زمان لازم برای پیاده کردن این قطعات نمونه نیز افزایش یافته و موجب افزایش هزینه آمار برداری و همچنین هزینه کل طرح می شود - ترک کوهپر، . - 14:1391 ازجمله مطالعاتی که انجام گرفته نتایج یک تحقیق در جنگلهای آمریکا نشان داد که قطعه نمونه لازم برای بررسی گونه های چوبی باید دارای مساحتی بیش از 2500 متر مربع باشد . - Fabricius et al, 1936:33 - در تحقیقی که برای تعیین مناسبترین ابعاد شبکه آمار برداری و سطح قطعه نمونه برای طرحهای جنگلداری در منطقه راشستانهای شمال آماربرداری با ابعاد شبکه 100 × 100 متر و سطح قطعات نمونه 1000متر مربعی انجام شدنتایج این تحقیق نشان داد که ابعاد شبکه × 100 100 متر 100×200 متر و 100×300 متر و سطوح مختلف قطعات نمونه دارای دقت آماربرداری مناسب و قابل قبولی بود.
پس از بررسی نتایج در ابعاد شبکه 100×300 متر و سطح قطعه نمونه 1000متر مربعی حاصلضرب مربع دقت آماربرداری و زمان کل آماربرداری - E%2×T - دارای مقدار حداقل بود. ولی با بررسی و مطالعه بیشتر این نتیجه حاصل شد که ابعاد شبکه آماربرداری 100×280 متر با سطح قطعات نمونه 800مترمربعی در وضعیت مناسبتری قرار دارد. البته اختلاف زمان کل آماربرداری برای ابعاد شبکه آماربرداری 100×300 متر با سطح قطعات نمونه 1000و900 مترمربع و ابعاد شبکه 100× 280 متر با سطح قطعه نمونه 800متر مربعی - با دقت آماربرداری یکسان - اختلاف قابل ملاحظه ای نداشت.
برای تعیین مناسبترین ابعاد شبکه آماربرداری و سطح قطعه نمونه در جنگلهای دست کاشت کاج تدا در شمال ایران از بین قطعات نمونه 100،300،200،400،500 متر مربع قطعه نمونه 400 متر مربعی به عنوان مناسبترین مساحت قطعه نمونه معرفی شد در تعیین مناسبترین مساحت قطعه نمونه در بررسی زاد آوری راش در جنگل شصت کلاته گرگان با ابعاد شبکه 200×150 متر و قطعات نمونه 5، 25، 75 ، 100، 200 و 300 مترمربعی سطح 300 متر مربعی به عنوان شاهد در نظر گرفته شد و نتایج نشان داد که قطعه نمونه200 متر مربعی اختلاف معنی داری با قطعه نمونه شاهد ندارد دربررسی ساختار و غنای راش در جنگل شصت کلاته گرگان از قطعات نمونه 625، 1250، 2500، 5000، 7000 و 10000متر مربعی استفاده شد که قطعه نمونه 5000 متر مربعی به عنوان بهترین مساحت قطعه نمونه برای مطالعه همزمان ساختار قطری، حجمی و ارتفاعی و غنا انتخاب شد هدف از این تحقیق، تعیین مناسبترین مساحت قطعه نمونه در بر آورد تنوع گونه های درختی در جامعه راش شمال ایران، از نظر دقت و هزینه و معرفی مناسبترین آنها در شرایط جنگل های راش در شمال ایران است.
-2 مواد وروش ها
-1 - 2 منطقه مورد مطالعه
جنگل های طرح جنگلداری شهر گاه - سری 5 ماسال - ، در غرب استان گیلان به مساحت 1880 هکتار است. از نظر مختصات جغرافیایی بین عرض جغرافیایی37 14 00̋ و37 19 20̋ و طول جغرافیایی48 55 19 ̋ تا ا 49 02 0 واقع شده است. ارتفاع منطقه حداقل 300 متر و حداکثر 2000 متر از سطح دریا، شیب اکثریت سطوح متوسط % 65 و جهت عمومی آن شرقی است. بر اساس آمار ایستگاه هواشناسی بندر انزلی اقلیم شبه مدیترانه ای، متوسط بارندگی سالانه 153/59 و متوسط دمای سالانه 16/5 درجه سانتی گراد است.
نوع سنگ مادری، آهکی، شیل و ماسه سنگ اسیدی و pH در حدود 5/5-6/5 است. جنگل مورد نظر یک جنگل ناهمسال از درختان پهن برگ خزان کننده، با تیپ آمیخته و گاهی خالص راش است. این جنگل ها تحت تاثیر عواملی مثل چرای شدید دام، کت زدن درختان، قطع غیر مجاز برای تامین چوب و هیزم از درختان و درختچه ها هستند، که بر کمیت و کیفیت جنگل تاثیر داشته است. منطقه مورد مطالعه از سال 1385 تحت حفاظت قرار دارد .
