بخشی از مقاله
اختلال ریاضی و آموزش ریاضی بر اساس نظریه ژان پیاژه
چکیده
ساموئل کرک برای اولین بار در دهه 1960 اصطلاح ناتوانی های یادگیری را مطرح کرد. تحقیقات بیانگر نقش عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز اختلال یادگیری می باشد.انواع اختلالات یادگیری شامل اختلال در ریاضی، اختلال در خواندن و اختلال در بیان نوشتاری می باشد.تخمین شیوع اختلالات یادگیری یکسان نیست در مطالعات انجام شده دامنه این اختلالات در1تا 30 درصد گزارش شده است.هدف از این پژوهش بررسی نظریه پیاژه در خصوص آموزش ریاضیات بصورت کتابخانه ای(سندی- تحلیلی) است. پیاژه می گوید یادگیری ریاضیات فرایندی است که کودکان باید قبل از رفتن به مرحله بعد مهارت های مربوط به مراحل پایین تر را یاد بگیرند. از نظر پیاژه پیش نیازهای اولیه یادگیری ریاضی شامل نگهداری ذهنی ، طبقه بندی، ردیف کردن، بازگشت پذیری در دوره عملیات عینی می باشد. بنا بر نظریه پیاژه برای آنکه تصورات حاصل از مفاهیم ریاضی روشن باشد دانش آموز شخصا باید به تجربه و آزمایش بپردازد. نظریه پیاژه پایه ای برای پیشرفت نظریه های ساخت و ساز گرایی بوده و بر اساس دیدگاه ساخت و ساز گرایی اگر قرار باشد دانش آموزان ریاضیات را فرا بگیرند باید این درس برای آنها معنی داشته باشد. ویگووتسکی با استدلال درونی سازی دانش دیدگاه ساخت و سازگرایی را گسترش داد.نتیجه: بنابر نظریه پیاژه برای آموزش ریاضی باید کودک مهارت های مرحله قبل را فرا گرفته و خود در آموزش دست به اکتشاف و آزمایش بزند.باید مواد درسی بر اساس سن ودرک وفهم و علاقه کودک باشد.در سنین اولیه برای آموزش باید از امور محسوس و عینی استفاده کرد و به کنش متقابل کودک با سایر کودکان که باعث از بین رفتن خودمداری آنها می شود توجه کرد.
کلمات کلیدی: اختلال ریاضی ، آموزش ریاضی، نظریه ژان پیاژه
مقدمه
در اوایل دهه ی 1960 ساموئل کرک برای اولین بار اصطلاح ناتوانی های یادگیری را پیشنهاد کرد و این بخاطر برچسب های گوناگونی بود که برای توصیف کودکی با هوش بهنجار که دچار مشکلات یادگیری بود بکار می رفت. این چنین کودکانی اغلب به عنوان آسیب دیده ی خفیف مغزی، کندآموز، نارساخوان، یا ناتوان از نظر درکی نامگذاری شده اند و هریک از این اصطلاحات با محدودیت هایی همراه بودند. اختلالات یادگیری یعنی دانش آموز: (1تنها در یک یا چند ماده درسی مشکل داشته باشد نه همه دروس (2از نظر هوشی در حد متوسط یا بالا باشد (3 از نظر عاطفی و سازگاری مشکلی نداشته باشد(احدی ،.(1393
ویژگی های رایج کودکان ناتوان یادگیری بطور مختصر می توان به مشکلات پیشرفت تحصیلی در زمینه بیان نوشتاری، خواندن و ریاضیات، اشکال در زبان گفتاری، مشکلات ادراکی، اختلال توجه و بیش فعالی ، مشکلات حافظه و شناخت و فراشناخت، مشکلات هیجانی- اجتماعی و مشکلات انگیزشی می توان اشاره کرد(کرک ،.(1377
سبب شناسی
عوامل بیولوژیکی: مطالعات نشان داده است که مدراک روشنی پیرامون علل عصب شناختی همه دانش آموزان ناتوان در یادگیری وجود ندارد.
عوامل ژنتیکی:مطالعات دو قلوها نشان داده است که وقتی یکی از دوقلوها به ناتوانی خواندن دچار است(در یک تخمکی ها) دیگری به احتمال بیشتری به ناتوانی در خواندن در مقایسه با دو قلوی غیریکسان مبتلا خواهد شد.مطالعات وراثت را به عنوان یک عامل سببی ممکن در ناتوانی های یادگیری ، بویژه در ناتوانی های خواندن شدید مطرح نمایند.
عوامل محیطی: مدراکی مبنی بر اینکه کودکان زیان دیده ی محیطی برای نشان دادن مشکلات یادگیری بیشتر آمادگی دارند(احدی و کاکاوند،.(1393
انواع اختلالات یادگیری
• اختلال در ریاضی: عبارتست از ناتوانی در انجام مهارتهای مربوط به حساب که با توجه به ظرفیت هوشی و سطح آموزش از کسی انتظار می رود.واژه دیس کلکولیا توصیف کننده این اختلال است. ویژگی کودکانی که مشکلات ریاضی دارند آشفتگی در روابط فضائی، حس ضعیف در مورد تصویر بدنی ، مشکل در توانایی ادراکی- بینایی و حرکتی بینایی، ضعف در مفاهیمی چون زمان و جهت گیری ، مشکل در حافظه و اضطراب ریاضی می باشد.
• اختلال خواندن: حداقل %80 از کودکان ناتوان در یادگیری با مشکلاتی در حوزه خواندن مواجه اند. واژه دیس لکسیا یا خوانش پریشی توصیف کننده این اختلال است.
• اختلال در بیان نوشتاری: برای کودکانی که علی رغم هوش طبیعی بسیار بد می نویسند. واژه دیس گرافیا یا نوشتار پریشی برای این اختلال بکار می رود(سیف نراقی ،.(1393
شیوع اختلالات یادگیری
تخمین شیوع ناتوانی های یادگیری یکسان نیست.دامنه 1 تا 30 درصد در پژوهش های مختلف گزارش شده است.میزان شیوع این اختلال از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت گزارش شده است (احدی و کاکاوند،.(1393
توجیهات نظریه رشدی در مورد ناتوانی های یادگیری
• عدم رسش یک عامل اصلی در به وجود آمدن مشکل تحصیلی است.پژوهش های مختلف نشان داده اند که کودکان کوچک به خصوص در پایه های اولیه بیشتر به مشکلات یادگیری نسبت به کودکان بزرگتر در همان پایه تحصیلی مبتلا می شوند.
• محیط آموزشی عامل دیگری است. محیط آموزشی ممکن است بجای کمک واقعی به یادگیری کودک، مانع او شود.
• آمادگی، اشاره دارد به رسش و تجربه های قبلی که پیش نیاز رسیدن به یک هدف خاص هستند (احدی و کاکاوند،.(1393
یکی از بحث هایی که در زمینه ناتوانی های یادگیری مطرح است اختلال ریاضی است که به آن دیس کلکولیا نیز گفته شده است.توانمندی در ریاضیات یک جهات ضروری برای کسب موفقیت در مدرسه و زندگی قلمداد می شود.با وجود این بسیاری از کودکان در فهم ریاضیات مشکل دارند و این یافته ای است که بسیاری از گزارش آموزشی به آن اشاره دارد.
آموزش و یادگیری ریاضی
منظور از آموزش ریاضی عبارتست از : توسعه قدرت درک و فهم و استدلال، ایجاد طرز فکر صحیح ، به وجود آوردن روش استدلال و تفکر منطقی و ایجاد آفرینش های فکری در متعلم است(والاس ،.(1373
پیاژه می گوید یادگیری ریاضیات فرایندی است که کودکان باید قبل از رفتن به مرحله بعد مهارتهای مربوط به مراحل پایین تر یاد بگیرند. از نظر پیاژه پیش نیاز اولیه ی ریاضیات شامل تناظر یک به یک طبقه بندی- ردیف کردن- نگهداری ذهنی است(کرک ،.(1377
هدف آموزش ریاضی از دیدگاه جورج پولیا و افلاطون
از دیدگاه جورج پولیا: مهم ترین هدف آموزش ریاضی اندیشیدن است و به معلمان توصیه می کند که باید سطح توانایی و اندیشیدن را در شاگردان خود بالا ببرند.
از دیدگاه افلاطون هدف از آموزش ریاضی : فرهنگ عمومی، قانون مندی فکر، عادل فکر کردن ، رشد فکری و احساس ، بدست آوردن شخصیت متعادل و احساس می باشد
در قرن21 هدف اصلی آموزش ریاضی، ایجاد استدلال ، حس مسئله ارتباطات و همچنین تلفیق مقوله های ریاضی و ارتباط آنها با سایر مقولات است(هاوسون ،.(1986
دیدگاه پیاژه
از دیدگاه پیاژه رشد شناختی شامل: دوره حسی حرکتی(2سال اول)، دوره پیش عملیاتی 2)تا7 سالگی) ، دوره عملیات عینی 7) تا 11سالگی) ، دوره عملیات صوری(شروع از 11 سالگی) می باشد. در هر دوره فرد از جنبه ذهنی توانایی هایی بدست می آورد که بر میزان شناخت او از محیط و توانایی برقراری تعامل با آن اثر می گذارد. در این میان در دوره عملیات عینی کودک توانایی منطقی اندیشیدن را
