بخشی از مقاله
چکیده
باتوسعه شهرنشینی جدا شدن فضای سکونت یا کار انسان ها از زمین و استقرار در ارتفاع، مشکل کمبود زمین در شهرهای بزرگ حل شد. اما انسان را از طبیعت و کیفیت زندگی دور کرد. با اینکه نتایج بحران های امروزی به خوبی شناسائی شده اند اما بسیاری ازراه حل های ارائه شده نسبت به مشکلات ناکارآمدبه نظرمی رسند، آن هم بدلیل رویکردگسسته آنها نسبت به طبیعت است که همچنان ارزش طبیعت احیا نشد. لذایافتن روش هائی برای به حداقل رساندن تاثیرات شهری ومعماری روی محیط زیست ضروری شد. باتوجه به مصرف بی رویه انرژی هاوآسیب های زیست محیطی و وضعیت انرژی جهان که درمرحله بحرانی قرارداشته چاره اندیشی وهماهنگی در تمامی زمینه های توسعه راهگشای بقاوحفظ محیط زیست برای نسل آینده گشت.
واز آنجائی که رشدافقی شهرها به عنوان دشمن معماری پایدارشهری می باشد. توجه به بلندمرتبه سازی درراستای انطباق پذیری بااصول معماری پایدار می تواند؛درجهت بازتولید انرژی های نهفته وکاهش آلودگی هادرفضای ساختمان بلندواثرگذاری این نوع ازساختمان های سبزبلند درسیماومنظرشهری به عنوان پدیده های انسانی گام براشت.روش تحقیق بکار گرفته شده در این پژوهش تحلیل محتوای کیفی می باشد که روش جمع آوری اطلاعات در آن بصورت کتابخانه ای یا اسنادی انجام گرفته است.
نتایج بدست آمده ازاین پژوهش باهدف اصلاح رابطه انسان و معماری وانرژی به راهکارهائی درطراحی ساختمان های پایدار و بلند باتوجه به انسان می پردازد. که متاسفانه بروز فناوری های نوین در معماری به بی توجهی نسبت به شرایط اقلیمی در طراحی معماری منجر شده که عامل تقلیل منابع انرژی، آلودگی و صدمات جبران ناپذیر سوخت های فسیلی به محیط زیست گردید که توجه بیشتر به ضوابط پایداری اقلیمی نیز استفاده از فناوری هوشمند نانویی و روش های مدرن در کنار روش های بومی در طراحی ساختمان های بلندمرتبه چندعملکردی، به عنوان راهکار طراحی ساختمان هایی براساس اصول منطبق بر توسعه پایدار پیشنهاد می شود.
-1 مقدمه
امتاسفانه امروزه با گسترش زندگی آپارتمانی، غفلت ازهماهنگی بین انسان، ساختمان، طبیعت و احساس تنهائی ساکنان، مصرف بیش ازحدانرژی، رابطه انسان باطبیعت به میزان قابل توجهی قطع شده است. وانسان همواره درتلاش است تااین خلاءراباکشاندن طبیعت به زندگی خودجبران کند. هایدگر در سیر اندیشه خود، از مشکل انسان امروز آغاز میکند. به نظر او عصر ما، عصر غفلت از حقیقت هستی است. او همین غفلت را موجب بیخانمانی وگمگشتگی آدمی میداند.
توجه به ذات و حقیقت آدمی میتواند زمینه غلبه بر این غفلت را مهیا کند. انسان امروز انسانی است که کمتر احساس در خانه بودن میکند. اوتعلق خاطرش را به وجود خویش از دست داده و به دنبال سرابی میدود که وجودش را به خودش برگرداند.دراین راستا پدیده ی بلند مرتبه سازی در طی حیات خود اگر چه همواره از سوی اندیشمندان گوناگون مسائل اجتماعی، اقتصادی و شهرسازی مورد انتقاد واقع شده و به کاربرد آن با شک و تردید نگریسته اند اما همواره بنا به ضرورت ها، نتوانسته است حضور دائمی خویش را به اثبات رساند و بر دامنه فعالیت خود بیافزاید.
ویژگی عصرما شهرنشین شدن جمعیت، افزایش جمعیت شهرهاوبه تبع آن توسعه شهرهای کوچک وبزرگ است. شهرنشینی بیش ازپنج هزارسال قدمت دارد.به سال1900میلادی ازهرهشت نفر فقط یک نفردر مناطق شهری زندگی می کردند.[15] درسال1950جمعیت شهری جهان737میلیون نفریا29درصد کل جهان بود.تاسال1995این میزان به2603 میلیون یا45درصد از کل جهان افزایش یافت. بنابر برآوردها نواحی شهری درسال2000،نزدیک به50درصد جمعیت جهان رامسکن داد. و طی دوران1990 تا2030 جمعیت نواحی شهری تاحدود3/3میلیارد نفر رشد خواهد داشت. که ازاین میزان90درصد در نقاط شهری کشورهای در حال توسعه خواهد بود.
[18]همچنان که مهاجران به دنبال شغل وسرپناه - زندگی بهتر - مهاجرت به شهر را ادامه می دهند، ظرفیت زیرساخت های شهری اغلب در فشار قرار می گیرد وحتی کاهش می یابد، وضع مسکن بدتر ومتراکم تر خواهندشد، فضاهای باز مورد تهاجم قرار می گیرد، خیابان ها متراکم تر می شوند، کیفیت هوا تنزل پیدامیکند، از ظرفیت تصفیه طبیعی زباله توسط رود کاسته شده و منابع آب سطحی وزیرزمینی روبه کاهش میگذاردوآب ها آلوده می شوند.[17]بابروز ضایعات زیست محیطی وکاهش سطح عمومی زندگی مردم به ویژه درجوامع شهری طی یکی دو دهه گذشته، رهیافت توسعه پایدار به عنوان موضوع روز دهه آخر قرن بیستم ازسوی سازمان ملل مطرح شد و به عنوان دستورکارقرن بیست یک درسطوح بین المللی،منطقه ای و محلی تعیین گردید.[21]اولین ساختمان بلند ایران در شهر تهران و در10طبقه درخیابان جمهوری، در سالهای1328- 30 احداث گردید.
سپس در سالهای1329-41ساختمانهای پلاسکو و دو سال بعد در سال 1343ساختمان تجاری 13طبقه آلومینیوم احداث شد. با وقوع انقلاب اسلامی بلندمرتبهسازی تقرباًی به مدت بیش از10سال متوقف شد. در این سالها ساختوساز این نوع ساختمانها به تکمیل مجموعههای مسکونی نیمهتمام محدود ماند. در سالهای اخیر روند بلندمرتبهسازی در ایران رشد چشمگیری داشته است. در واقع رشد شتابان و بی رویه جمعیت در شهرهای بزرگ و به دنبال آن نیاز به مسکن در گستره ای وسیع، از یک طرف و نیز جلوگیری از گسترش افقی شهرها از طرف دیگر، احداث ساختمان های بلند را به عنوان راه حلی در مقابل مسئله زمین ضروری ساخته است.
لذا اصلاح نگاه به طبیعت و تغییررفتارانسان نسبت به آن که منجر به تغییرفرهنگ مصرف خواهدشد، نه شرایط طبیعی ونه اجتماعی نمی توانند وضعیت های برتری نسبت به هم داشته باشندو یک فرایند هم ساختی می بایست تشخیص داده شودوجستجوگردد. دراین مسیربه جای اینکه طبیعت رایک موجودمستقل وبیرونی به حساب آوردکه باید ذخیره شودو یا مورد بهره برداری قرارگیرد، می بایست ازراه های مختلف طبیعت رادرک نمودوبا آن ارتباط برقرارکرد.
[14]ازطرفی چون زمین برای ایجادفضای سبز درشهرهاکمیاب و بسیارگران می باشد، لذابایدبرای این کار از ارتفاع استفاده شود . کشور مانیزهمچون دیگرنقاط جهان با انگیزه صرفه جوئی، زمین گران قیمت مراکزشهرهای بزرگ به بلند مرتبه سازی روی آورده است. این گروه ازبناهاجزء پدیده های انسانی محسوب می گردند. بهمین دلیل نیازبه توجه زیادی درتناسبات، فرم، هندسه، زیبائی، پایداری،انرژی و ایفای نقش درایجادارتباط بین ناظروساختمان الزام می باشند.
.2 شهر پایدار
شهرپایدار شهری است که بدلیل استفاده اقتصادی از منابع، اجتناب از تولیدبیش از حد ضایعات، وبازیافت آنها تاحد امکان وپذیرش سیاست های مفید در درازمدت قادر به ادامه حیات خود باشد. شهرپایدار درمقابل شهرهای نوگرا بامشخصات، وجود حجم زیاد ورودی در مقابل حجم زیاد خروجی است.برنامه ریزان شهرپایدار باید هدفشان رابرایجاد شهرهایی باورودی کمتر انرژی ومصالح،وخروجی کمتر ضایعات وآلودگی متمرکز کنند.[6]
بنظربحرینی شهرپایدار جانشینی موجه ومعقول برای شهرسازی مخرب قرن بیستم است. ودر آن به موازات توجه به مسائل زیست محیطی، به مسائل اجتماعی وانسانی نظیرمسکن مناسب وزندگی حداقل نیز توجه می شود.[5] شهرپایدار فقط شهرتمیز نیست، بلکه شهری است که انسان می تواند در آن درآمدی عادلانه بدست آورد،سرپناه مناسب تهیه کند،احساس راحتی کند وتلاش و وقت خود را وقف حفاظت از تصویر شهرنماید. ساخت یک اقتصاد شهری قوی، وشهری قابل زندگی ازنظر زیست محیطی، باید باتلاش هایی باهدف حفظ گروه های اجتماعی موجود و ارائه اشکال نوین اداره شهر وکنترل آن، همگام شودتاهمبستگی وانسجام اجتماعی محفوظ بماند.[19]
.2,1ابعادشهرپایدار
اقتصاد شهری:درآمد، کسب کار
جامعه شهری:همبستگی ویکپارجه گی اجتماعی
سرپناه شهری:خانه سازی شایسته ودراستطاعت همه
محیط زیست شهری:اکوسیستم باثبات
دسته بندی شهری:تحرک با حفاظت ازمنابع
زندگی شهری:ایجادشهرزیست
مردم سالاری شهری:قدرتمند سازی شهروندان برای سنجش هرکدام ازابعادمی توان شاخص هاراتعریف نمودوبه طورمرتب آنها راسنجید. شهرداری ها می توانند با سنجش منظم این ابعادبروضعیت شهراز منظرپایدارتوسعه نظارت کنند وبهبود ببخشند.
.3 ساختمان پایدار
ساختمانی که کمترین تاثیرات ناسازگار برمحیط طبیعی رادرطول عمرساختمان واستقرارمنطقه ای و جهانی دارد. ساختمان هایکی ازبزرگترین بخش های اقتصادی واجتماعی می باشندوبه همراه محیط ساخته شده به طور معنی داری درتغییر روی محیط طبیعی تاثیرگذاراست.ساختمان هادرمقایسه باسایرمصنوعات عمرنسبتاطولانی تری دارندودرطول تمام مراحل نقشه کشی،ساختمان سازی،تجهیزکردن وتخریب بااستفاده دوباره ازآن،درتوسعه پایدارتاثیرگذارخواهدبود.به علاوه ساختمان اثرقابل توجهی برسلامت انسان دارد.[22]
