بخشی از مقاله
چکیده
عدالت اجتماعی در سه حوزه حقوقی، اقتصادی و قضائی قابل تعریف است و تحقق آن در جامعه، مستلزم عمل به دستورهای شرع و آن نیز منوط به فراهم آمدن دو سازوکار است؛ یکی تبیین احکام و برنامه های شریعت اسلامی و دیگری ارائه الگوهای عملی آن برنامهها. تا آحاد جامعه در اثر عمل به این دستورها و تأسّی به نسخه های عملی آن، به عدالت عمل کنند. همچنین تأسیس نظام تعاون و تأمین رفاه اجتماعی، ایجاد تحول در نظام وقف،گسترش فرهنگ وقف و بهرهبرداری بهینه از آن و نیز عملیاتی ساختن نظام مالیاتی اسلام و ایجاد تحول در آن، راهکارهای عملی دیگر برای تحقق عدالت اجتماعی است.
مقدمه
عدالت اجتماعی در سه حوزه حقوقی، اقتصادی و قضائی قابل تعریف است و تحقق آن در جامعه مستلزم عمل به دستورهای شرع و آن نیز منوط به فراهم آمدن دو ساز و کار است؛ یکی تبیین احکام و برنامه های شریعت اسلامی و دیگری ارائه الگوی عملی آن برنامههاست تا آحاد جامعه در اثر عمل به این دستورها و تأسّی به نسخه های عملی آن، به عدالت عمل کنند. بر این اساس و برای رسیدن به عدالت اجتماعی، راهکارهای زیر پیشنهاد میشود:
راهکار اول: رعایت اصل شایسته سالاری در تمام سطوح مدیریتی به این معنا که در تمام سطوح مدیریتی اعم از دولت، مجلس و قوه قضائیه کسانی عهدهدار امور جامعه باشند که از نظرعلی علیه السلام، اهل ورع ،علم و سیاست باشند، آن جا که فرمود:"واصطف لولایه اعمالک أهل الورع والعلم و السیاسه." - نهج البلاغه، نامه - 53 اهل ورع کسانی هستند که علاوه بر رعایت حلال ها و حرام های الهی ،از موارد شبهه ناک نیز پرهیز می کنندکه شناخت احکام دین، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
به دیگر تعبیر، مدیران باید آگاه به احکام دین و عامل به این احکام و در حیطه مدیریت خود الگوی رفتاری دین باشند. دومین ویژگی مدیر شایسته، داشتن دانش و تخصّص نسبت به امور تحت مدیریت است. پیامبراعظم صلّی االله علیه و آله در این خصوص فرمود:"من عمل علی غیر علم کان ما یفسده اکثر مما یصلح" - الحرانی، 1425ق - ]هرکس بدون علم و دانش به انجام کاری همت بگمارد فساد عمل او بیشتر از درستی آن است.[ آسیبهای موجود این ویژگی مدیریتی به اختصار عبارتند از:
-1عدم وجود برخی رشتههای علمی نظیر اقتصاد اسلامی و مدیریت اسلامی در دانشگاهها و تأثیر منفی آن در نظام مدیریتی کشور.
-2 عمل نشدن به روایت مشهور " الفقه ثم المتجر" - الحرالعاملی، - 1382 در امر تجارت و از این جهت عدالت اجتماعی به شدت مورد تهدید واقع می شود.
-2قانون گریزی در پوشش قانون
یکی دیگر از تبعات و آثار سوء عدم شایسته سالاری، قانونگریزی در پوشش قانون و اقتدا به اصحاب سبت است - خداوند به آنها که شغلشان ماهیگیری بود امر کرد که روزهای شنبه دست از کار بکشند. آنها در آن روز حوضچههائی در کنار دریا ایجاد کردند وماهیها را در آنجا حبس کردند و روزهای یکشنبه اقدام به گرفتن آن نمودند - . یکی از مصادیق بارز آن در حوزه مدیریت های اقتصادی، اجرای صوری قانون عملیات بانکی بدون رباست، در ربا چه آثار خطرناک اقتصادی و اجتماعی وجود دارد که خداوند می فرماید:"فإن لن تفعلوا فأذنوا بحرب من االله و رسوله..."؛ اگر از ربا دست بر ندارید پس با خدا و رسولش اعلان جنگ دهید کدام اثر خطرناکتر است از ممانعت از تحقق عدالت اجتماعی که از آرمانهای همه انبیای الهی است ؟ همچنین در قانونگریزی در پوشش قانون، چه آثار خطرناکی وجود دارد که خداوند اصحاب سبت را، به عنوان یکی از مصادق آن، مسخ می کند و میفرماید:»کونوا قرده خاسئین«؛ - اعراف آیه - 96 یعنی این ها قابلیت انسان بودن را ندارند؟
