بخشی از مقاله
چکیده
در راستای تحقق آیات قرآن کریم پیرامون نماز وعملی نمودن پیامهای مقام معظم رهبری - دامت برکاته - وبا هدف ترویج، توسعه وتعمیق هرچه بیشتر فرهنگ اقامه نمازدرجامعه، مدارس می توانند نقش منحصر به فردی ایفا کنند؛ توجه صرف به علم منهای پرورش، دانش آموزان را دچار مشکلات عدیده ای خواهد نمود. در این میان اهمیت نماز جماعت برکسی پوشیده نیست ودین اسلام برآن تاکید کرده است. فرزندان انقلاب بهترین دوران زندگی خود را در مدرسه می-گذرانند و تربیت مذهبی آنها نیاز به شناخت عمیق و فراهم آوردن امکانات انسانی و فیزیکی مناسب دارد.
از طرفی خانواده در کنارتامین آسایش فرزندان با جذب آنان به سوی نماز و وصل به معبود و سخن گفتن قلبی با خدای قادر و توانا می تواند روح خسته و آشفته خود و آنان را به ساحل امن و آرامش برساند. این مقاله که در آن از روش کتابخانهای و میدانی مبتنی برابزارهای فیش برداری، مشاهده و مصاحبه استفاده شده است؛ برآنست تا در راستای اجرای راهکار شماره 1-3 سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مبنی بر توسعه فرهنگ اقامه نماز و اهتمام به برپایی نماز جماعت در مدارس، راهکارهایی دیگر ارائه نماید.
مقدمه
آموزش و پرورش سنگ زیر بنای رشد و تربیت کودک است. بدون آموزش و پرورش اثر بخش، هیچ کودکی روی سعادت و خوشبختی را نخواهد دید. ساده انگاری در این مسیر نسل ها را به قربانگاه می کشد وسرمایه های انسانی را تباه می سازد .مهم ترین عامل در تربیت نیکو در افراددرک، و کاربرد مؤثّر نماز در زندگی است.انجام فریضه ی نماز باعث تربیت صحیح فرد خواهد شد و از این رهگذر نتایج سودمندی عاید فرد و جامعه خواهد کرد.
از طرفی معلمان سهم بزرگی در این قضیه دارند ومی توانند با استفاده از روشهای ابتکاری ، جذاب و غیر مستقیم دانش آموزان را به خواندن نماز و شرکت در نماز جماعت علاقه مند سازند؛ در برههای که روزمرگیهای دنیا، انسانها را به خود مشغول ساخته، اقامه نماز فرصتی است تا برای دقایقی از دغدغههای زندگی شهری دور بود و بازسازی روحی و معنوی دوباره برای ادامه مسیر زندگی انجام داد .
اهتمام و تلاشها برای ترویج اقامه نماز باید بیش از پیش باشد، این مهم، بستری برای رشد و توسعه فکری و روحی کشور و قرارگیری در شاهراه پیشرفت و توسعه در تمامی ابعاد است .به عقیده بسیاری از صاحب نظران، جهان نیازمند ترسیم برنامه جدیدی است و آن ،گرایش و تقویت معنویت در انسانهاست .نماز برترین عبادت است که اگر درخانواده ها اصل قرار گیرد، اعضای خانواده از بسیاری از آسیب های احتمالی مصون خواهند ماند. - میرمعنایی ، - 1391 رسالت خانواده ها و مراکز آموزشی برای تعمیق فرهنگ قرآنی و دینی سنگین تر از دیگران است و مدارس وآموزشگاهها و خانواده ها باید نسبت به این فریضیه مهم توجه ویژه ای داشته باشند.
حضرت علی - ع - می فرماید » اعلموا صبیانکم الصلاه وخدوهم بها اذا بلغوا ثمانی سنین« نماز را به فرزندان خویش تعلیم دهید، و چون به هشت سالگی رسیدند، آنان را وادار به خواندن این فریضه الهی نمایند. - وسائل الشیعه، 1104 ه .ص - 12 خانواده ها ومدارس برای اینکه ازکودکان ودانش آموزان، یک جامعه مؤمن ، متدین ،مترقی و صالح بسازند، باید از همان ابتدا بذر ایمان به توحید ،یگانه پرستی وبذر بندگی واطاعت محض و خالصانه از خالق هستی را در سراسر وجود دانش آموزان بپاشند؛ وفرهنگ نماز وفرایض دینی درمدارس، ادارات و مراکز آموزشی نهادینه شود ویادگیری قرآن وفرهنگ قرآنی در مدارس رونق بیشتری داشته باشد. این نوشتار برآنست تادر اجرای راهکار شماره 1-3 سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مبنی بر توسعه فرهنگ اقامه نماز و اهتمام به برپایی نماز جماعت در مدارس ، تا راهکارهایی مفید ارائه دهد.
مواد وروشها
در این مقاله از روش کتابخانه ای مبتنی بر فیش برداری وروش میدانی مبتنی مشاهده ومصاحبه استفاده شده است.
بحث ورهیافت
- 1 رعایت اصول جذب
اصل اول: خیرخواهی است و مهم است نیت ما برای هدایت مخاطب به سوی نماز از روی خیرخواهی باشد نه قصد تخریب و ضایع کردن. وقتی نیت ما خیر باشد قطعا ً گفتار ما نیز گویای نیت قلبی ما خواهد بود. اصل دوم: احترام به مخاطب و حفظ کرامت و شخصیت و انسانیت مخاطب است. چه بسا به کسی که میخواهیم تذکر بدهیم و او را به اقامه نماز ورفتن به مسجد دعوت کنیم یا از کار زشت و ناپسندی باز داریم، در بسیاری موارد دیگر او از ما بیشتر بداند و بفهمد و فقط در این مورد مرتکب خطا شده است. اصل سوم: شناخت و آگاهی است، بدین معنا که خود ما به عنوان دلسوز و ناصح امین، نسبت به موردی که میخواهیم به مخاطب تذکر دهیم، باید از لحاظ شرعی و قانونی و عرفی اطلاعات کافی داشته باشیم. اصل چهارم:کنجکاوی بیمورد و افراطی درمورد مخاطب است که ممنوع است ؛ زیرا سدبزرگی برای برقراری ارتباط با او میشود. اصل پنجم: صبر است که کلید کامیابی است.
در مقابل ناملایمات و سختیهای احتمالی تبلیغ احکام دین، باید صبور بوده و استوار باقی بمانیم و عجله و شتابزده و احساساتی اقدام نکنیم. اصل ششم: عدم اصرار به مخاطب است زیرا وظیفه ما در مقابل افرادی بینماز و سهلانگار در نماز، فقط تذکر دادن دوستانه است. تذکر بدهیم و عبور کنیم و اصلا ً با مخاطب دهن به دهن نشویم، حال اگر در مقابل یک منکر چندین نفر به مخاطب تذکر دهند، فرد ناخودآگاه خود را ملزم به رعایت معروف و ترک منکر میبیند.
اصل هفتم :که آخرین اصل از جذب مخاطب به نماز است، برخورد ساده اما هنرمندانه است به گونهای که در جذب مخاطب به نماز و امر بهمعروف و نهی از منکر باید مانند هر اثر هنری، تلاش کرد تا محتوایی خوب در شکلی اثرگذار به مخاطب ارائه شود و نباید برای یک موضوع همیشه از یک روش ثابت استفاده کرد، بلکه لازم است گاهی با نگاهی به مخاطب وشرایط حاکم بر زمان، ارتباط، روش مناسب وشایستهای را انتخاب کنیم - میرمعنایی، - 1392
- 2استفاده از روحانیون خوش ذوق
روحانیون بهویژه طلبههای جوان باید ارتباط عاطفی و صمیمی بیشتری با جوانان ایجاد کرده و از هنر و فنآوری رایانه استفاده کنند، ضمن آنکه آنان اول خودشان به این دو پدیده مجهز شوند تا بتوانند با آگاهی کافی به جذب جوانان بپردازند .رعایت موارد ذیل روشنگر راه خواهد بود:
-1 برای ترویج و توسعه نماز در میان جوانان و نوجوانان از روحانیون جوان، خوشذوق، مجرب و با نشاط و صبور استفاده شود .
-2 انتظار میرود امام جماعتی که انتخاب می شود حرف و عملش با هم یکی باشد
-3. امام جماعت مردمگرا و مرد عمل باشد و در انجام کارهای خیر و نیکو پیشتازتر از دیگران باشد .
-4 برای تشویق نمازگزاران جوان و نوجوان از طریق امامان جماعت مساجد اقدام شود .
5 -حضور روحانیت در مدارس و مراکز تجمع جوانان بیشتر و پررنگتر شود .
-6 برای توسعه وترویج نماز ازروحانیون جوان و با مطالعه استفاده شود تا بیشتر با زبان جوانان ونوجوانان همخوانی داشته باشند.
-7 از توصیههای حجتالاسلاموالمسلمین »قرائتی« رئیس ستاد اقامه نماز در زمینه چگونگی رفتار کردن با جوانان و ترویج و توسعه نماز در میان آنان استفاده شود
-8. از امام جماعتهایی که نماز را با لحن خوش می خوانند و نماز را طولانی نمیکنند، استفاده شود .
-9 همانگونه که حضور امام جماعتهای ثابت در مساجد رونق دهنده نماز است، در مدارس نیز امام جماعتها ثابت باشند
-10. نقش روحانیون در بین جوانان در مسجد خوب است و بهتر است که این نقش توسط امام جماعتها در مدارس نیز بیشتر شود
-11. روحانیون و بهویژه ائمه جماعات اهمیت و جایگاه نماز را در زندگی روزمره جوانان و نوجوانان تشریح کنند - یادداشت وبلاگ ، - 1389
- 3 نقش معلم و مدرسه در توسعه فرهنگ نماز
در این زمینه نقش معلمان و محققان و مدیران آموزش و پرورش و عالمان فرهنگی به عنوان سکانداران یک نهاد فرهنگ ساز - مدرسه - حائز اهمیت است ؛ وجود معلم و مربی علاقه مند و دلسوز ، برنامه های مناسب وآموزنده ، آموزش های سازنده وجذاب ، مدیریت آگاه و دقیق وفضای دلپذیر وشاداب بسیار کمک کننده است .از آنجا که کودکان و نوجوانان بیشترین و مناسب ترین اوقات عمر خویش را در مدرسه می گذرانند ، لذا مانوس نمودن آنان با این فریضه ی الهی و ترغیب آنان به نماز نیازمند فراهم آوردن شرایط و امکانات متناسب در مدرسه است . مدارسی که اقامه نماز را جدی گرفته اند اضطراب و ناهنجاری ها ، ضد ارزش ها و مشکلات اخلاقی کمتری را شاهد بوده اند .توجه به منزلت معلم راه را برای جذب انسان های عالم و عامل به اموزش و پرورش می گشاید و چنین معلمینی می توانند چراغی فرا راه انسان های گم گشته باشند و نور ایمان و معرفت را در دل ها روشن نمایند.
