بخشی از مقاله
چکیده
در سازمانها، سازماندهی ساختار بهصورت عملکردی از دیرباز مرسوم بوده است. هرچند این نوع از ساختارها توانسته است جوابگوی بسیاری از نیازهای سازمان باشد ولی در برابر خواستههای جدید و تغییرات آنگونه که باید پاسخگویی مناسبی نداشته است. یکی از دلایل آن ایجاد جزایر و سیلوهای عملکردی که منجر به جزایر و سیلوهای دانشی در سازمان شده است. عدم ارتباط صحیح و کارا در بین این سیلوها باعث از دست دادن مزیت رقابتی و حتی موجب نابودی سازمانها شده است.
چراکه دانش در سیلوها باقی مانده و در کل سازمان در دسترس نیست. در این پژوهش برای مقابله با این مشکل، به نقش فرایندهای مدیریت دانش یکپارچه و چتری در بین واحدهای سازمانی پرداخته میشود. این فرایندها در هریک از انواع دانش سازمانی مورد بررسی قرار میگیرد. نتیجه آنکه مدیریت دانش یکپارچه و چتری باعث از بین رفتن یا حداقل کاهش مشکل جزایر و سیلوهای دانشی در سازمان میگردد و موجب افزایش مزیت رقابتی سازمان در بازار پرتلاطم عصر حاضر میشود.
.1 مقدمه و بیان مسئله
چندین دهه است که سازمانها برای انجام فرآیندهای خود از ساختارهای عملکردی استفاده میکنند. هرچند این نوع ساختارها توانسته پاسخگوی حجم زیادی از نیازها باشد، ولی بهکارگیری آنها همزمان با طرح خواستههای جدید، چالشهای جدی را پیش روی مدیران فناوری اطلاعات یک سازمان قرار میدهد. در چنین حالتی، افراد در گروههای مجزا و سیلوهای جدا از هم کار میکنند. همچنین اجرای فرآیندها در یک فضای ایزوله شده توسط واحد عملیاتی دنبال میشود و سرنوشت فرآیندهایی که لازم است طول چندین ساختار عملکردی را طی کرده و به سرانجام برسند در هالهای از ابهام باقی میماند. دستاورد تفکر فوق، تولید سیستمهای اطلاعاتی متعدد و بیگانه باهم در سازمانها است که تصویری از سیلوهای اطلاعاتی و دانشی متعدد را در ذهن تداعی میکند.
امروزه تفکر سیلویی داشتن به فرآیندها و داده در یک سازمان پاسخگوی بسیاری از خواستهها نمیباشد و در عمل مدیران ارشد یک سازمان را با مشکلات عدیدهای مواجه مینماید. چراکه با دیدن بخشی از واقعیتهای یک موجودیت، نمیتوان تصمیمات استراتژیک درسطح یک سازمان را اتخاذ نمود. نتایج تحقیقات نشان میدهد که فناوری اطلاعات یک ابزار بسیار خوب برای تسهیل ارتباطات و حل مشکلات است.
اما استفاده نادرست از سیستمهای فناوری اطلاعات ممکن است منجر به ساخت یک سیستم سیلوی1 اطلاعاتی و دانشی بزرگ در بین رهبران و کارکنان در سازمانها شود - ابدالا2، . - 2014 با نگرش محدود و سیلویی به بخشهای اصلی یک سازمان و با فرض صحت اطلاعات مرتبط با آنها، نمیتوان انتظار تعالی و رشد سازمان را داشت. سیلوها باعث میشود که بین کارکنان و بخشهای مختلف سازمان ارتباط وجود نداشته باشد و یا اگر هم وجود داشته باشد این ارتباط ناکارامد و غیر سازنده خواهد بود. این عدم ارتباط صحیح بین واحدهای3 سازمان سبب عدم همکاری آنان میگردد. نتیجه این شرایط، کاهش بهره وری در کل سازمان و از دست دادن مزیت رقابتی خواهد بود.
یک سازمان نیازمند اطلاعات یکدست و یکپارچه است. یکپارچه سازی سیلوهای متعدد سازمانی یک بینش جدید در خصوص مشتریان، محصولات، کانالهای بازاریابی و ... را ایجاد مینماید و در عمل بستر مناسب جهت نگرش همه جانبه به موجودیتهای اصلی را در یک سازمان فراهم میکند. از طرفی در اقتصاد دانشمحور جهانی، با توجه بهسرعت تغییرات و پیچیدگی محیط کسبوکار، دانش نهتنها بهعنوان دارایی حیاتی بلکه بهعنوان کالایی است که بهتنهایی مزیت رقابتی پایدار ایجاد میکند - لی، اگبو، بوید، شیائو، و چینیو4، . - 2005 بنابراین با توجه به این مطلب و همچنین در نظر گرفتن وجود سیلوهای اطلاعاتی و دانشی در بسیاری از سازمانها میتوان نتیجه گرفت که فرآیند مدیریت دانش موضوعی است که سازمانها برای غلبه بر سیلوهای اطلاعاتی و دانشی جهت داشتن مزیت رقابتی پایدار بدان نیازمند هستند.
بنابراین سؤال اصلی پژوهش حاضر را اینگونه میتوان مطرح نمود که چگونه مدیریت دانش میتواند بر سیلوی اطلاعاتی و دانشی موجود در سازمانها غلبه کند و سبب افزایش بهره وری و مزیت رقابتی سازمان شود؟ به همین منظور بخش بعدی به مبانی نظری و پیشینه پژوهش خواهد پرداخت که شامل مفهوم سیلو و مباحث مرتبط با آن خواهد بود. در ادامه دانش و مدیریت آن و فرآیند مدیریت دانش به همراه پژوهشهای پیشین مورد بررسی قرار میگیرد و در انتها یک جمعبندی صورت خواهد گرفت. سپس روش پژوهش بیان میشود. با توجه به ادبیات موضوع بیان شده، در بخش چهارم بررسی این موضوع پرداخته میشود که مدیریت دانش چگونه خواهد توانست سیلوی اطلاعاتی در سازمان را از بین برد.
.2 مبانی نظری و پیشینه پژوهش
مفهوم سیلو. اصطلاح سیلو نخستین بار در سال 1988 توسط لفی اس. اِنسور1 ابداع شد - انسور2، . - 1988 واژه »سیلو« به یک ساختمان استوانهای شکل در مزارع اشاره دارد که پر از دانه و یا محصول میباشد. اثر سیلو در سازمان اشاره به عدم ارتباط میان کارکنان در محیط کاری دارد بگونه که گروههای مختلف به جای آنکه با همدیگر همکاری کنند اهداف مختلف خود را دنبال میکنند. این استعاره برگرفته از یک کمپین موفق بازاریابی کسب و کار است - گرین استریت3، . - 2007 به عبارتی سیلو اشاره به عدم جریان اطلاعات بین دو یا چند گروه یا بخش از یک سازمان دارد.
یک سیلو اطلاعاتی یک سیستم مدیریت جزیرهای است که قادر به عملیات دوطرفه با سایر سیستمهای اطلاعاتی مرتبط نیست. سیلو اطلاعاتی زمانی رخ میدهد که سیستم داده با سایر سیستمهای داده ناهماهنگ یا غیر یکپارچه میباشد. این ناهماهنگی ممکن است در معماری فنی، در معماری برنامه کاربردی یا در معماری دادههای هر سیستم دادهای اتفاق بیفتد - ویلت5، . - 2012 همچنین در سیلوهای دانش، افراد و برنامهها به مخزن دانش محلی دسترسی دارند و بین خود اشتراک گذاری اطلاعات محدودی دارند.
