بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به رشد سریع اقتصاد دانشی، کسب و کارها به طور فزایندهای در حقوق مالکیت معنوی به سرمایه گذاری می پردازند و در کسب و کارهای امروز، ارزش حقوق مالکیت معنوی مانند حقالامتیاز اختراع، علائم تجاری، کپی رایت و غیره دارای اهمیت بیشتر و بیشتر شده است. به عنوان یک نتیجه، ارزیابی این داراییها، به ویژه پتنت - حقالامتیاز اختراع - ، هم برای دست اندرکاران و هم برای دانشگاهیان تبدیل به یکی از مسائل اساسی سرمایه گذاری شده است. روشهای ارزیابی سنتی، ویژگیهای متمایز پتنت مثل عدم اطمینان و مدیریت انعطاف پذیری را در نظر نمی گیرد. پتنت ها دارایی های شبیه اختیار هستند و برای صاحبانشان، دسته ای از اختیارات مانند تجاری سازی محصول، اعمال تقاضا در کشورهای خارجی، اخذ مجوز برای کشف و غیره، ارائه میده ند . اختیارات طبیعی، کاربرد متدولوژی اختیارات را در تصمیمگیریهای استراتژیک کسب و کار توضیح میدهد و مدل اختیارات طبیعی، برای تجزیه و تحلیل عناصر در ارزیابی پتنت یک چارچوب غنیتر فراهم میکند. در این مطالعه، مدل اختیارات طبیعی را به عنوان چارچوب در ارزیابی دقیق حقوق ثبت اختراع استفاده کرده و شامل کاربرد مدل اختیارات طبیعی در ارزیابی پتنت است.
واژههای کلیدی: ارزیابی پتنت، مالکیت فکری، اختیارات طبیعی
مقدمه
اقتصاد امروز، از اقتصاد صنعتی به اقتصاد دانشی گذار کرده است. اقتصاد دانشی تا حد زیادی، اقتصاد مبتنی بر تولید دانش، انتشار و استفاده موثر از آن است. در این راستا، موفقیت اقتصاد هر کشور، موسسات و کسب و کارهای تشکیل دهنده هر اقتصاد، به تولید دانش، به دست گرفتن اطلاعات تولید شده و استفاده موثر از آنها بستگی دارد. بنابراین، در سال های اخیر ترکیب داراییهای کسب و کارها به نفع داراییهای نامشهود تغییر کرده است، شرکتها برای اطمینان از رشد پایدار و حفظ مزیت رقابتی مقدار قابل توجهی سرمایهگذاری در داراییهای نامشهود کردهاند . - Sudarsanam, Sorwar & Marr, 2006; Chang, 2005 - در سال 2002، %45 تا %75 از ارزش بازار داراییهای نامشهود شرکتهای فورچون 500 را داراییهای فکری مانند پتنت و نام تجاری تشکیل می داد . - Moore & Craig, 2003 -
داراییهای اساسی نامشهود شامل سرمایههای فکری و داراییهای معنوی - مالکیت معنوی - میباشد. در حوزه مالکیت معنوی، دارایی هایی مانند ثبت اختراعات، علائم تجاری، کپی رایت، دانش فنی، طراحیهای صنعتی، اسرار تجاری و حق فرانشیز قرار دارد.با توجه به این تحولات، در اقتصاد دانش، در مرحله ارزیابی شرکت ها، بیش از دار اییهای مادی ، ارزیابی حقوق مالکیت معنوی اهمیت کسب کرده است . همچنین در حقوق مالکیت معنوی، حقوق ثبت اختراعات در سال های اخیر اهمیت بیشتری پیدا کرده است. در سال 2008 در سراسر جهان، از جمله %28 در ایالات متحده، %19 در ژاپن، در حدود 6.7 میلیون اختراع ثبت شده در دسترس میباشد - : 32, 2010 - و درآمدهای حاصل از مجوز ثبت اختراع هر سال بصورت قابل توجهی در حال افزایش است.
تعداد زیاد اختراع ثبت شده با کیفیت بالا ارزش شرکت های مالک را تحت تاثیر قرار می دهد، شرکت های با پرتفوی قوی پتنت، در بازار سهام با قیمت بالاتر به داد و ستد میپردازند و یا برای چنین شرکت هایی توسعه و یا ادغام - مشارکت - با قیمت های بالاتری صورت می پذیرد. در سالهای اخیر، عملکرد و ارزش بازار شرکت که به طور قابل ملاحظه ای تحت تاثیر ارزشگذاری پتنت قرار دارد و در این راستا قیمتگذاری آن نیز اهمیت قابل توجهی به دست آورد.شرکتها در مواردی همچون رشد و ادغام، انحلال و ورشکستگی، فروش اختراع ثبت شده، صدور مجوز و یا شکایتهای قانونی، به ارزیابی پتنت نیاز پیدا می کنند.
از سوی دیگر، مالک پتنت برای نیازهای کسب و کار ذاتی خود، بودجه بندی مدیریت پرتفوی پتنت و در تصمیم گیری تخصیص منابع، به منظور دستیابی به تصمیمات درست سرمایه گذاری در R&D1، به ارزیابی پتنت میپردازند. در دورههای اخیر، حقوق ثبت اختراع، در تعیین اولویتهای تخصیص بودجه شرکتها نیز بسیار مهم شده است. در مقابل درآمدهای آتی کسب و کارها از مالکیت پتنتها، از طریق صدور اوراق بهادار به عنوان ابزارهای مالی ساختار یافته، حق اختراع ثبت شده را میتوان به عنوان ابزاری برای تامین مالی در یک مفهوم استراتژیک استفاده کرد. علاوه بر این، پتنت امروزه، مسئله اول و همچنین نیاز فرایندهای متعاقب آن، در مرحله طراحی قیمت بازار سهام شرکتها در حال به دست آوردن اهمیت است.
پتنت ارزشگذاری شده بصورت واقع بینانه و دقیق، واقع در ترازنامه شرکت قیمت سهام شرکت را بصورت مثبت تحت تاثیر قرار میدهد.تعداد زیادی روشهای ارزشگذاری مورد استفاده در پتنت وجود دارد. در طبقهبندی میتوان این روشها را با توجه به خواص مشابه آنها؛ به چهار گروه روش مبتنی بر هزینه، روش مبتنی بر بازار، روش مبتنی بر درآمد و رویکرد مبتنی بر اختیارات تقسیم
