بخشی از مقاله
چکیده:
کانسار باریت فرسش با میزبان آهک دولومیتی پرمین در45 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان الیگودرز نزدیک روستای فرسش دراستان لرستان، از نظر ساختاری در زون سنندج-سیرجان واقع شده است. داده های زمین شیمی عناصر فرعی مانند مقدار بالای غلظت استرانسیوم Sr و عناصر فرعی مانند Pb, Zn, Cu, As, Sb در نمونه های باریت و سنگ میزبان نشان گر کانه زایی هیدروترمال زیردریایی در این کانسار هستند.
ویژگی های زمین شیمی عناصر نادرخاکی مانند غلظت کم کل عناصر نادر خاکی - ΣREE - و غنی شدگی عناصر نادر خاکی سبک - LREE - نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین - HREE - ، آنومالی منفی Ce، آنومالی قوی و مثبت Eu، نسبت پایین Ce/La، آنومالی های مثبتLa و Gd و قرار گیری نمونه های باریت در نمودار CeN/SmN در مقابل نزدیک به محدوده آب دریا، از ویژگی های ذخایر باریت، که توسط اختلاط سیال هیدروترمالی زیردریایی با آب دریا نهشته شده اند. الگوی توزیع عناصر نادر خاکی باریت فرسش مشابه باریت حاشیه قاره ای کالیفرنیا در محدوده باریت های هیدرو ترمالی دما پایین قرار می گیرد.
واژه های کلیدی: باریت، هیدروترمال زیردریایی ، زمین شیمی، عناصر فرعی، عناصر نادرخاکی
مقدمه :
از نظر زمین شناسی ایران واقع در بخش میانی کوهزایی آلپ-هیمالیا است.کمربند کوهزایی زاگرس بخشی از کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا و بخش ایرانی اقیانوس تتیس است . - Molinaro et al., 2005 - کوهزاد زاگرس شامل سه زون تکتونیکی موازی با روند شمال غرب-جنوب شرق است-1 کمربندکمان ماگمایی ارومیه دختر -2 - Urumieh-Dokhtar magmatic arc belt - زون سنندج-سیرجان - - 3 - Sanandaj–Sirjan Zone کمربند زاگرس رورانده-چین خورده . - Alavi, 2004 - - Zagros fold-thrust Belt - کانسار باریت فرسش از نظر ساختاری در زون دگرگونی، ماگمایی سنندج-سیرجان واقع شده است.
از نظر جغرافیایی در 45 کیلومتری جنوب خاوری ورقه 1/100000 الیگودرز - سهیلی و همکاران، - 1371، نزدیک روستای فرسش و در مرز بین دو استان لرستان و اصفهان قرار گرفته است که از طریق جاده آسفالته الیگودرز-اصفهان و راه فرعی چمن سلطان- آب باریک می توان به این کانسار دسترسی پیدا کرد - 1al. 2010 - - Guichard et al. 1979; Bozkaya and Gökce 2004; Jurković et
1موقعیت واحدهای ساختاری اصلی زمین شناسی ایران - اقتباس از - Zarasvandi et al.,2008 و نقشه راه های دسترسی و جایگاه کانسار باریت فرسش در نقشه چهارگوش الیگودرز - سهیلی و همکاران - 1371 استان لرستان، ایران.
زمین شیمی عناصر فرعی و نادرخاکی ابزار قدرتمندی در مطالعات کانی سازی هیدروترمالی است و به طور گسترده ای به منظور شناخت چگونگی تشکیل و تعیین منشاء کانسارهای باریت در محیط های زمین شناسی مختلف توسط محققان مختلفی از جمله به کار رفته است. مطالعه حاضر زمین شناسی کانسار باریت فرسش در ناحیه الیگودرز، شامل زمین شیمی عناصر فرعی و نادر خاکی نمونه های باریت و سنگ آهک دولومیتی میزبان به منظور پی بردن به منشاء نهشته های باریت در منطقه مورد مطالعه است.
زمین شناسی منطقه:
نقشه زمین شناسی ساده شده ناحیه کانسار را نشان می دهد قدیمی ترین واحدهای سنگی موجود رخنمون شده در منطقه مربوط به پرکامبرین-کامبرین و شامل واحدهای دگرگونی، مرمرهای آهکی و دولومیتی هوازده و متاولکانیک های اسیدی و میانه تا بازیک است. واحدهای سنگی دونین بالایی شامل شیل و ماسه سنگ های کوارتزی و آهک می باشد. واحدهای سنگی کربونیفر شامل آهک های دولومیتی هستند.
رسوبات آهک های دولومیتی فوزولین دار پرمین در بخش جنوب خاوری منطقه الیگودرز رخنمون دارند و میزبان کانه سازی باریت در منطقه مورد مطالعه هستند. درشمال منطقه مورد مطالعه سنگ های ولکانیکی آندزیتی و توف آهکی آندزیتی تریاس و هم زمان با کوهزایی سیمرین پیشین دیده شده اند. رسوبگذاری کرانه ای ماسه سنگ،کنگلومرا و شیل مربوط به زمان ژوراسیک بوده و رسوبات آواری و زیست آواری کرتاسه ی پائین به روی سنگ های قدیمی قرار گرفته اند .
جوان ترین نهشته های ناحیه پادگانه های آبرفتی نئوژن شامل تناوبی از مارن های سفید رنگ لایه لایه با لایه هایی از کنگلومرا هستند - سهیلی و همکاران، . - 1371
روش مطالعه:
در این مطالعه به منظور تعیین غلظت عناصر اصلی، فرعی و نادر خاکی و بررسی های زمین شیمیایی تعداد هفت نمونه از باریت خالص و دو نمونه از سنگ میزبان آهک دولومیتی پرمین که از سه نقطه رخنمون شده در کانسار باریت فرسش - - F-A, F-B, F-C - شکل - 2 جمع آوری شده بودند، به روش ICP-MS در آزمایشگاه اکمه - Acme Analytical Laboratories Ltd. - درکشورکانادا مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از تجزیه شیمیایی نمونه ها با استفاده از داده هایMcDonough and Sun, 1995 نسبت به مقادیر کندریت بهنجار شدند.
مقدارآنومالی های - Gd/Gd* - CN= GdCN/ - 0.33SmCN+0.67TbCN - و - La/La* - CN= LaCN/ - 3PrCN-2NdCN - و - Eu/Eu - CN= EuCN/ - 0.5SmCN+0.5GdCN - بر اساس کندریت McDonough and Sun, 1995 و مقدارآنومالی - Ce/Ce*= CeSN/ - 0.5LaSN+0.5PrSN - براساس میانگین شیل استرالیا قبل از آرکئن - PAAS ;McLennan 1989 - بهنجار شده اند.
