بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این تحقیق بررسی ساختار فضاهاي ورزشی در معماري شهري بود. در دنیاي امروز به کمک تاریخ مدون در خصوص پیشینه ي ورزش ، به بررسی شرایط ساختار فضاهاي ورزشی در معماري معاصر پرداخته شده است که شامل 5 قسمت میباشد:
- الف - بررسی برخی از ویژگی هاي فضاهاي ورزشی.
- ب - آشنایی با تعدادي از فضاهاي ورزشی داخل و خارج کشور از دیدگاه و ایده هاي معماري.
- پ - بررسی مسولیت در مهندسی معماري در مقوله ایجاد ارتباط میان ورزشکاران با محیط اطراف.
- ت - بررسی تفاوت میان جنبه هاي گوناگون تحرك افراد در فضاهاي ورزشی و در پایان به جداسازي فضاهاي ورزشی در دسترس.
فضاهاي ورزشی گونه اي از فضاي اجتماعی در سکونت گاه هاي انسانی است و اماکن ورزشی باید به گونه اي طراحی شوند که تحت آن شرایط نیازمندي هاي اساسی جسمی و روحی استفاده کنندگان از آن مکان تأمین و از بروز و انتقال بیماري هاي واگیردار و سوانح جلوگیري شود و نکاتی که طراحی و ساخت فضاهاي ورزشی متناسب با نیازهاي مردان، زنان و ارزش هاي اجتماعی و دینی ، آگاهی از نقش جنسیت در چگونگی انتخاب رشته ي ورزشی و پرداختن به فعالیت ورزشی، نوع فضاي ورزشی داراي اهمیت است که متولیان ورزش می توانند با تکیه بر استاندارد هاي ساختمان سازي، قوانین و استانداردهاي ورزشی طراحی کنند و تجهیزات ورزشی را براي جذب بانوان براي پاسخگویی به نیازهاي روحی و جسمی آنها مهیا کنند.
-1 مقدمه
سخن گفتن از ورزش و فضاهاي ورزشی آسان و در عین حال بسیار مشکل است و اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست - رمضانی نژاد، . - 1387 روزانه اطلاعات جدیدي از نحوه ورزش کردن و استانداردهاي تعریف شده براي فعالیت هاي ورزشی به دست می آید که ساختار وتعریف سالنهاي ورزشی سر پوشیده و فضاهاي ورزشی روباز را سخت میکند - بحرالعلوم، . - 1393 مهمترین ویژگی ورزش - یعنی فعالیتی که بتوان روي آن نام ورزش نهاد - تغییر ضربان قلب است، شاید با شنیدن این موضوع، این طور قصور شود که در تمام فضاهاي ورزشی میتوان این انتظار را برآورده کرد، اما اینگونه نیست، فضاهاي ورزشی تعریف به خصوصی دارد و همچنین ویژگیهایی را داراست که آنرا از سایر فضاهاي تفریحی دیگر جدا میکند. اهمیت ورزش باعث شده است که اماکن و تاسیسات ورزشی به یک جزء جدایی ناپذیر شهرها تبدیل شده اند که نحوه استقرار، تعداد ورزشگاه و نوع معماري آنها نشان دهنده سلامت و نشاط جامعه است.
کیفیت و کمیت فضاهاي ورزشی که ساخته می شود منعکس کننده دانش و تعهد ما نسبت به آینده است هرگونه اشتباه و سهل انگاري در طراحی ، ساخت و نگهداري باعث اتلاف سرمایههاي ملی خواهد شد چه بسا که بی توجهی به نیازهاي ساده قشري باعث دلسردي و کاهش انگیزه ي آنها نسبت به انجام ورزش شود که متاسفانه می توان بی توجهی به نیازهاي ابتدایی معلولین را یک نمونه بارز دانست که گاهی نحوه استقرار اتاق ها، سالن ها یا نحوه ي دسترسی به اماکن ورزشی باعث ایجاد اضطراب و مشقت بسیار براي معلولین می شود که می توان چنین غفلتی را به عدم هماهنگی مسئولین در پست هاي مختلف رشته هایی مانند برنامه ریزي شهري، توانبخشی، معماري، جامعه شناسی و تربیت بدنی دانست که هر یک سعی در برنامه ریزي یک بعدي براي معلولین دارند حال آنکه نیازهاي معلولین به ورزش داراي ابعاد چند وجهی است.
- کریمی صالح، . - 1385 با استقبال گسترده ي مردم و روانه شدن سیل تماشاچیان به مسابقات و رویدادهاي ورزشی، بیش از پیش به اهمیت فضاهاي ورزشی افزوده شده و میدانی براي رقابت معماران و مهندسان طراحی و ساخت چنین سازه هایی فراهم می آورد . این عرصه امروزه محلی براي نوآوري و بروز ابتکارها تبدیل شده و فضاها نیز اغلب به عنوان نمادهاي شهري و شاخص هاي ملی مطرح شده اند - بحرالعلوم، . - 1393
-2-1 اماکن ورزشی در دوران باستان
براي درك موارد حال حاضر و آتی در مدیریت اماکن ورزشی ضروري است. بدانیم که این صنعت از زمان هاي قدیم تاکنون چقدر پیشرفت کرده است، از جمله کشور باستانی یونان، در یونان باستان ورزش نوعی عبادت محسوب می شد، یونانی ها جشن مذهبی بزرگی را با هدف احترام گذاشتن به زئوس برگزار می کردند و جشنی که در المپیاد برگزار می شد بزرگترین رویداد جهان در آن زمان بود - بحرالعلوم، . - 1393
-1-2-1 اماکن المپیکی
استادیوم اصلی المپیک در سال 776 پیش از میلاد ساخته شد و مکان مقدسی بودکه جهت پرستش زئوس ایجاد شده و هنوز موجود است. استادیوم به شکل U و در کنار تپه ساخته شده و از شیب هاي خاك ریزي شده در هر طرف U به عنوان محل نشستن استفاده می شد، استادیوم 210 متر طول و 32 متر عرض داشت، فضاي کافی براي دویدن 20 نفر در یک زمان فراهم بود، فضاي کافی براي مسابقات ارابه رانی نیز وجود داشت. برخی معتقدند که حتی اولین رقابت هاي المپیک از مجموعه ورزش هایی تشکیل شده بود که هنوز در بازي هاي المپیک نوین وجود دارند.
با در نظر گرفتن استانداردهاي استادیوم هاي بزرگ امروزي می توان گفت که استادیوم المپیکاولیه نمی توانست ورزشکاران و تماشاگران حال حاضر را در خود جاي دهد، استادیوم المپیاد تنها استادیوم یونان نبود. استادیوم المپیک آتن 331 سال پیش از میلاد بنا شد و 50000 تماشاگر را در خود جاي می داد، با این حال، المپیک از سال 393 میلادي دچار رکود و سکون شد. امپراتور تئودوسیوس بازي ها را به بهانه" کفرآمیز بودن " از میان برداشت. بنابراین پس از وقفه اي طولانی، اماکن براي میزبانی بازي هاي المپیک 1896 مورد استفاده قرار گرفتند - ابراهیم زارعی، . - 1386
-2-2-1 کولوسئوم
با پیشرفت تمدن روم، نیاز به اماکن عمومی نیز افزایش یافت، مهمترین مثال در این زمینه کولیزیوم بود که نمایش ها و گلادیاتورهاي آن معروف اند، کولوسئوم در اصل نامی بود که توسط خانواده فلاوین بر روي آمفی تئاتر فلاوین قرار داده شده بود. چنانچه مشاهده می شود، ورزش و مسابقات ورزشی و هم چنین اماکن ورزشی، برگی از تاریخ شده است، شاید قدیمی ترین فضایی که محل برگزاري ورزشی بوده است، کولوسئوم - آمفی تئاتر فلاویوس - باشد، ساختمانی که از نظر معماري ویژگی هاي معماري ساختمان هاي رومی را داشته و از باشکو ه ترین و عظیم ترین آمفی تئاترهاي رومی ، واقع در این شهر است، ساختمانی که به سال 80 میلادي تعلق داشته و بنایی سرگشاده براي انجام ورزش ها و مسابقات بوده است، یک نمایش خانه با گنجایش بیش از 50 هزار نفر و پلان بیضوي شکل و نماي سنگی، که شاید سرآغازي بود براي استادیوم هاي ورزشی، ساخت آن حدود سال 70 میلادي آغاز و تکمیل آن 10 سال به طول انجامید .
کولیزیوم می توانست 50000 تماشاگر را درخود جاي دهد. تماشاگران از پله هاي شیب دار بالا می رفتند و بر صندلی ها می نشستند؛ صندلی ها بر اساس جنسیت و منزلت اجتماعی طبقه بندي شده بود .کولیزیوم از بسیاري از فناوري هاي آن دوران بهره می برد سایبان هاي رنگی زیادي سقف را پوشانده بودند تا آفتاب سوزان موجب ناراحتی تماشاگران نشود .کولیزیوم همچنین داراي تالارهاي زیرزمینی و داراي 48 متر ارتفاع و4طبقه پنجره بود .هر یک از سه طبقه خارجی از 80 طاق تشکیل شده بود - رمضانی نژاد، . - 1387
-3-2-1 ایران باستان
گزنفون، مورخ مشهور یونانی در باره ورزش ایران باستان می گوید : در هر شهر پارس محلی بود به نام الونزا که میدان تعلیم فنون جنگی و ورزش ها بود، این میدان چهار قسمت خاص کودکان، نوجوانان، مردان و کسانی که نمی توانستند اسلحه برگیرند، تقسیم شده بود .علاوه برآن به مسابقات سوارکاري نیز اهمیت زیادي داده می شد، این مسابقات در زمین هایی به نام چرتا برگزار می شد، نام میدان اسب سواري در بعضی متون اسپرس یا اسپریس نیز آمده است.
پس از حمله مغول بعد از حضور اسلام در ایران، تشکیلات بسیار دقیقی از طرف ایرانیان در تمام کشور به وجود آمد، در این تشکیلات، فردي محرمانه راهنمائی دسته اي از جوانان را عهده دار می شد، همچنین در تمام مملکت اماکنی به نام زورخانه احیاء گردید .زورخانه مکانی بود که در وسط آن گودالی به عمق هفتاد تا نود سانتیمتر تعبیه شده بود و پنج تا شش متر بود، این تشکیلات در دوره صفوي نیز رونق خود را حفظ کرد - ابی زاده و همکاران، . - 1385
