بخشی از مقاله
چکیده
گسترده شدن تعهدات دولت ها در جهت تحقق اهدافی چون رشد اقتصادی، ثبات قیمت ها، افزایش اشتغال، توزیع عادلانه درآمد، مخارج دولت را با روند صعودی مواجه کرده است که دولت ها را بر آن می دارد تا از راه های گوناگون به تأمین مالی آن اقدام نماید. در این راستا مالیات به عنوان یکی از مهم ترین راه های تأمین مالی همیشه مورد توجه بوده است. لذا با توجه به اهمیت موضوع این مطالعه سعی دارد تا به بررسی ساختارهای مالیاتی بر شاخص های اقتصادی با تأکید بر رشد اقتصادی در کشورهای D8 در بازه زمانی 2013-1995 با استفاده از روش FMOLS و DOLS بپردازد.
نتایج مطالعه حاکی از آن است که رابطه مثبت ما بین سرمایه گذاری، صادرات و مالیات بر سود را با نرخ رشد اقتصادی وجود دارد. همچنین نتایج نشان از وجود رابطه منفی ما بین حجم اشتغال نیروی کار با نرخ رشداقتصادی می باشد و ضرایب مالیات بر ثروت و درآمد و همچنین مالیات بر مصرف در هر دو مدل از لحاظ ضریب احتمال معنی دار نمی باشد که برای کشور های D8 که در مسیر توسعه یافتگی قرار دارند، قابل دفاع است.
-1مقدمه
از آن جا که از مهم ترین منابع درآمد دولت ها جمع آوری مالیات است. بنابراین در کشورهای توسعه یافته درآمدهای مالیاتی در تأمین مالی مخارج دولت از اهمیت وافری برخوردار است. اما در کشورهای در حال توسعه به دلیل وجود ساختار تورمی و کارا نبودن سیستم مالیاتی، درآمد های مالیاتی تشکیل دهنده ی درصد ناچیزی از تولید ناخالص داخلی این کشورها است - پور مقیم و همکاران، . - 1384 مالیات از مهم ترین زیر ساخت های اقتصادی با تأثیر زیاد در رشد و توسعه ی پایدار، تأمین عدالت اقتصادی از طریق توزیع مجدد درآمد و ثروت و تخصیص بهینه ی منابع است. همچنین با اخذ مالیات عادلانه و واقعی می توان بر مشکلات مهم اجتماعی و اقتصادی دولت ها مانند کسری بودجه، معضل بیکاری و کاهش سرمایه گذاری در بخش های تولیدی فایق آمد. مالیات نه تنها در کشورهای توسعه یافته بلکه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز سهم و جایگاه مهمی در تأمین هزینه های جاری دولت ها داشته است - جعفری و منتظر، . - 1387
-2مبانی نظری
از متداول ترین راه های تأمین مخارج دولت جمع آوری مالیات است. مالیات، قسمتی از درآمد یا دارایی افراد است که به منظور پرداخت مخارج عمومی و حفظ منافع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور - اجرای سیاست گذاری مالی - به موجب قوانین به وسیله اهرم های اداری و اجرایی دولت وصول شود. در واقع در بین انواع درآمدهای دولت، مالیات قابل قبول ترین و مناسب ترین نوع آن از نظر اقتصادی؛ یعنی هر چه سهم مالیات ها در تأمین مخارج دولت بیشتر باشد از آثار نامطلوب اقتصادی کاسته می شود - نیازی، . - 1377
تاریخچه ی نظریه های رشد اقتصادی از زمان نوشتن کتاب ثروت ملل آدام اسمیت شروع شد. شاید بتوان گفت که نظریه های مدرن رشد اقتصادی با مقاله رابرت سولو - 1956 - 1 شروع شد. رشد اقتصادی در بهبود سطح رفاه افراد جامعه، اثر انکارناپذیر دارد و سرمایه گذاری های فیزیکی و انسانی بیشتر، اجرای تکنیک های جدید تولید و ارائه دانش نوین در این زمینه، از جمله پایه های فرایند رشد می باشند و مالیات ها، به علت اثری که بر بازده سرمایه گذاری های فیزیکی و انسانی دارند می توانند بر تصمیم گیریه ای اقتصادی و در نهایت، بر نرخ رشد، تأثیر بگذارند.
از این رو نظریه های رشد درون زا، امکان بررسی اثر مالیات بر رشد اقتصادی را فراهم نموده است. بررسی مطالعات نظری در چارچوب مدل های رشد درون زا، در زمینه اثر مالیات بر رشد اقتصادی، نشان می دهد که این مطالعات، یافته های بسیار مختلفی دارند. برخی از آن ها تأثیر مالیات بر رشد اقتصادی را بسیار کوچک می دانند، در حالی که برخی دیگر از این مطالعات، اثر مالیات بر رشد اقتصادی را بسیار زیاد می دانند. از این رو اثر مالیات بر رشد اقتصادی از دید تحلیل نظری مبهم می باشد. تحولات و گسترش هایی که در مدل های رشد درون زا صورت گرفته است، مسیرهای بیشتری را مشخص می نماید که از طریق آن ها مالیات بر رشد اقتصادی اثر بگذارد. حال در ادامه به بررسی مطالعات داخلی و خارجی پرداخته می شود.
آذربایجانی و همکاران - - 1390، در مطالعه خود به بررسی اثر سیاستها ی مالیاتی بر نابرابری و رشد اقتصاد با استفاده از آمارهای سری زمانی سال های 1354-1384بر اساس آزمون OLS پرداختند. نتایج نشان داد که نرخ رشد مالیات با ضریب جینی و رشد اقتصادی رابطه منفی دارد، به عبارت دیگر افزایش میزان مالیات باعث کند شدن میزان رشد اقتصادی و کاهش ضریب جینی شده است. دادگر و همکاران - - 1392، در مطالعه خود به بررسی دولت و مالیات بهینه در اقتصاد بخش عمومی و کارکرد دولت و مالیات در ایران پرداخته اند.
در این مطالعه جهت آزمون اندازه بهینه دولت از منحنی تعمیم یافته آرمی استفاده شده و روش گشتاورهای تعمیم یافته بر اساس داده های سری زمانی بکار رفته است. وابستگی منابع مالی دولت در ایران به درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام در دوره ی مورد مطالعه - - 1352-1390 تأثیر مستقیمی بر ایجاد ساختار دولتی اقتصاد و گسترش اندازه دولت داشته است. برخی نتایج این مطالعه نشان می دهد که فاصله قابل توجهی بین دولت و مالیات موجود در اقتصاد ایران از یک طرف و دولت و مالیات بهینه در نظریات بخش عمومی از سوی دیگر وجود دارد.
فرید و همکاران - - 1394، در مطالعه خود به شناسایی عوامل مؤثر در عدم استقرار کامل نظام مالیات بر ارزش افزوده در ایران پرداخته اند. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان شاغل در معاونت مالیات بر ارزش افزوده استان اصفهان که بیش از 4 سال سابقه خدمت دارند - 80 نفر - ، در سال 1394 است که از این جامعه 62 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. روش مطالعه، تحلیلی و از نوع تبیینی بوده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که تمامی متغیرهای مستقل پژوهش به شکل معناداری بر عدم استقرار کامل مالیات بر ارزش افزوده تأثیر دارند.
همایونی فر و همکاران - - 1394، در مطالعه خود به بررسی نحوه ی اثر گذاری بخش مالی بر مالیات بر درآمد در ایران با استفاده از داده های فصلی طی دوره زمانی 1381-1389 و استفاده از روش خود توضیحی با وقفه های توزیعی ARDL پرداخته اند. نتایج مطالعه نشان می دهد که در کوتاه مدت هر دو بخش مالی به طور قابل توجهی بر مالیات بر درآمد اثرگذار بوده اند. با این توضیح که بخش غیر بانکی اثرگذاری بیشتری در مقایسه با بخش بانکی داشته است. به نحوی که یک درصد افزایش در شاخص قیمت کل بورس اوراق بهادار تهران، مالیات بر درآمد را 0.22 درصد افزایش می دهد. در بلند مدت نیز بخش مالی مالیات بر درآمد را متأثر می سازد با این تفاوت که تنها ضریب به دست آمده برای بخش بانکی معنی دار گزارش شده است.
کالامو - 2011 - 2، در مطالعه خود رقابت مالیاتی را در یک مدل دو کشوری در حالت وضع مالیات مشخص بر درآمد شرکت ها به وسیله ی دولت های محلی بررسی کرد. هدف از این تحقیق یافتن نرخ مالیات بهینه در شرایط مختلف از نظر وجود یا عدم وجود ریسک بوده است. که برای یافتن نرخ مالیات بهینه از تابع ارزش معادله ی بلمن استفاده شده است. طاها و همکاران - 2013 - 3، در مطالعه خود به بررسی نحوه ی اثرگذاری بخش مالی بر درآمدهای مالیاتی در مالزی طی دوره زمانی 1997-2008 پرداخته اند. رابطه بلندمدت بین متغیرها با استفاده از روش خود توضیحی با وقفه های توزیعی ARDL برآورد شده است. نتایج حاصل از تخمین حاکی از اثر گذاری مثبت کوتاه مدت و بلند مدت اجزای سیستم مالی بردرآمد مالیاتی بوده است. در این بین شاخص بورس بیشترین اثر گذار ی را داشته و اثرگذاری بخش بانکی در کوتاه مدت بیشتر از بلند مدت گزارش شده است.
یلماز - 2013 - 4، در مطالعه خود به بررسی رقابت، مالیات و رشد اقتصادی پرداخته است. در این مطالعه به طور عمده به بررسی رابطه بین رشد اقتصادی، سیاست های مالیاتی و توزیع نیروی کار بخشی در مدل رشد درونی با انواع حال گسترش است. برای تجزیه و تحلیل این روابط یک اقتصاد که در آن سه بخش تولید به صورت عمودی یکپارچه: بخش محصولات نهایی، متوسط بخش کالا و بخش پژوهش در نظر گرفته شده است. نتایج حاکی از آن است که میزان رقابت ناقص در متوسط محصولات بازار را تحت تأثیر قرار می دهد و هر دو رشد اقتصادی و تخصیص کار در دسترس همه بخش های به کارگیری این ورودی می باشد.
منابع از مالیات بر سرمایه، که برای تأمین مالی بخش پژوهش استفاده می شود، یک اثر U شکل بر رشد و منجر به حرکت نیروی کار از بخش پژوهش محصولات نهایی دارد. همچنین نشان می دهد که اگر یک ساختار رقابتی بالاتر در اقتصاد وجود داشته باشد، احتمال اثر مثبت افزایش مالیات بر رشد بالاتر می شود. کین - 2014 - 5، در مطالعه خود با عنوان هدف گذاری، طراحی و تنازلی بودن مالیات های غیر مستقیم دو هدف اساسی در طراحی مالیات های غیر مستقیم دارد: اولین مورد کاهش دادن نرخ کالاهای اساسی برای فقرا است و دوم بررسی هزینه رفاه ناشی از تنازلی بودن این مالیات است. هر دوی این مسائل عود کننده نگرانی ها در طراحی مالیات های غیر مستقیم در کل و مالیات بر ارزش افزوده بلاخص هستند. از سایر روش ها براب بهبود آینده و مسئله و نتایج آن ها بی خبر است.
