بخشی از مقاله
چکیده
حق تمامیتاثر از جمله حقوق معنوی پدیدآورنده به عنوان یک حق خصوصی بهشمار میرود.این حق به پدیدآورنده اجازه میدهد که از تغییر، تحریف و هرگونه دخل و تصرف در اثر خود توسط دیگران جلوگیری نماید.این حقحتی زمانی که نویسنده یا هنرمند ، مالکیت کپیرایت اثر خود را به دیگری منتقل نموده یا سالها از مدت انقضای کپیرایت گذشته است ، باقی میماند. حق تمامیت اثر در تمامی نظامهای حقوقی بهرسمیت شناخته شده است.
سانسور به معنای عمل کنترل سخن و ابراز عقاید انسانی تعریف میگردد.در بسیاری از موارد این عمل توسط نهادهای دولتی با هدف ایجاد ثبات در جامعه انجام میشود.سانسور تقریباً در تمامی نظامهای حقوقی به عنوان حق عمومی جامعه و حاکمیت به رسمیت شناخته شده است و هر دولتی حق دارد بسته به صلاح مردمانش از جمله دلایل سیاسی،مذهبی،اخلاقی،حمایت از افراد زیر 18 سال و ...از ورود برخی محتواها به رسانههای خود جلوگیری نماید.
بدیهی است اعمال هریک از این دو حق نقض دیگری محسوب میشود.حفظ تمامیت اثر امکان سانسور را از نهادهای نظارتی سلب میکند و اِعمال سانسور موجب نقض حق معنوی پدیدآورنده خواهد شد.این مقاله کوشش دارد چالش میان احترام به حق معنوی و خصوصی پدیدآورنده و حق عمومی جامعه در اِعمال سانسور بر محتوای کتب ، فیلم و ... را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و به این سؤال پاسخ دهد که چه راهکار حقوقی برای آشتی و همزیستی این دو حق وجود دارد تا در پرتو آن هم بتوان حقوق دولتها برای حفظ نظم عمومی و اخلاق حسنه جامعه را به رسمیت شناخت و هم از حق پدیدآورنده در حفظ حرمت اثر اطمینان حاصل نمود.
مقدمه
مایکل اسنو3 هنرمند مجسمهساز ، فیلمساز و نقاش کانادایی در سال 1979 به سفارش مرکز خرید ایتن در تورنتو4 مجسمه ایستگاه پرواز5 را میسازد و در محوطه مرکز خرید نصب مینماید . این مجسمه خود از 60 عدد مجسمه غاز در حال پرواز تشکیل شده بود. به مناسبت کریسمس سال 1981 مدیریت مرکز خرید تورنتو تصمیم میگیرد بر روی گردن هر یک از غازها یک روبان قرمز ببندد.این اقدام مورد اعتراض آقای اسنو قرار میگیرد که نهایتاً منتهی به طرح دعوا علیه مرکز مزبور میگردد.
آقای اسنو در دعوی خود مدعی میشود که بستن روبان بر گردن غازها موجب صدمه به اعتبار و شهرت وی گردیده و در نتیجه حقوق معنوی وی نقض گردیده است .به عقیده آقای اسنو ، وی هنرمندی با سبک ناتورالیسم6 یا طبیعتگراست و اثر وی ، ایستگاه پرواز، ماهیتی طبیعت گرایانه دارد و بستن روبان ، اثر هنری او را مورد تمسخر قرار داده است . این دعوا در سال 1982 با صدور رأی نهایی از دادگاه عالی انتاریو 7 به نفع هنرمند خاتمه مییابد - Snow v. the .Eaten Center, 70 CPR - 2d - 105 - 1982 - - دادگاه عالی ادعای آقای اسنو مبنی بر نقض حق معنوی و حق تمامیت اثر وی را با استناد به قانون کپی رایت کانادا - بخش - 28 به رسمیت میشناسد . - 70 CPR - 2d - 105 - 1982 - -
حقوق معنوی در کنار حقوق مادی از حقوق پذیرفته شده پدیدآورنده آثار ادبی و هنری محسوب میگردد. حقوق مادی همان حق انحصاری بهرهبرداری از اثر مانند حق نشر، تکثیر، توزیع و نمایش را شامل میشود لیکن حقوق معنوی از اعتبار و شخصیت پدیدآورنده آثار ادبی و هنری صیانت میکند و حقوق وی را از جهت حفظ حرمت نام و مصون بودن اثر از تحریف به رسمیت میشناسد . حق تمامیت اثر یکی از بارزترین و مهمترین بخشهای حقوق معنوی پدیدآورنده میباشد .
این حق موجب میشود تا اثر پدیدآورنده با همان فرم و قالبی که هنرمند برای اثر خود انتخاب میکند حفظ گردد و از دگرگونی روح و خصوصیات اثر جلوگیری میکند . این حق به پدیدآورنده اجازه میدهد که از تغییر، تحریف و هرگونه دخل و تصرف در اثر توسط اشخاص ثالث جلوگیری نماید تا اصالت اثر که ناشی از انتخاب آگاهانه هنرمند است حفظ گردد. نمونه دیگری از نقض حق تمامیت اثر مربوط به اثری از مارسل دوشان8 است.
مارسل دوشان ، نقاش و مجسمهساز فرانسوی سبک دادائیسم و سورئالیسم در سال 1919 یک سبیل بزرگ و یک ریش پروفسوری کوچک بر روی یک پوستر مونالیزای لئوناردو داوینچی نقاشی کرد و نام آن اثر را به حروف L H 0 0 Q تغییر داد. به زعم برخی از هنرمندان ، دوشان با ارائه تصویری تحقیرآمیز به شهرت و اعتبار داوینچی لطمه وارد کرده است. بنابراین هرگونه تغییر و دخل و تصرف در آثار ادبی و هنری به هر دلیل که باشد نقض حق تمامیت اثر و حقوق معنوی پدیدآورنده محسوب میگردد.
