بخشی از مقاله
سیا و جنگ سرد فرهنگی
جنگ سرد به دوران تاریخی اطلاق می‌شود که از اواسط دهه 1940 میالدی،با پایان جنگ دوم جهانی،آغاز شد و تا سال 1991 و فروپاشی اتحاد شوری،یعنی حدود 45 سال، دوام آورد.
شاخص این دوران،رقابت و نبرد آشـکار و پنهان سیاسی،اقتصادی،تسلیحاتی،اطلاعاتی و فرهنگی بلوک غرب،به رهبری ایالات متحده آمریکا و بلوک شرق به رهبری اتحاد شوری بود.این نبرد در تمامی دوران طولانی فوق سایه سنگین و سیاه خود را بر فضای بین‌المللی گسترد و سرنوشت بشریت را رقـم زد.در ایـن دوران،روشنفکران مستقل و میانه‌رو با نگرش یکی از این دو جبهه اصلی روشنفکری تعارض می‌یافت به وابستگی به جبهه دیگر متهم می‌شد. فضای قطب‌بندی شده‌ای بود که لمس آن برای نسل جدید دشوار اسـت.طبعا،سرویس‌های اطـلاعاتی هر دو بلوک،شرق و غرب،نیز،در این حوزه روشنفکری فعال بودند.
در سال‌های اخیر،با فروپاشی اتحاد شوروی و پایان یافتن جنگ سرد،توجه به نقش سرویس‌های اطلاعاتی،به‌ویژه آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا(سیا)،در حوزه‌های روشنفکری دردوران فوق افزایش چـشمگیری یـافته است.پژوهش‌های که در این زمینه صورت گرفته.ثابت می‌کند که در دوران جنگ سرد در عرصه‌های روشنفکری نیز،مانند سایر عرصه‌ها،این نبرد به شدت جریان داشت.این،پدیده‌ای است که«جنگ سرد فرهنگی»نام گرفته است.اینک،در غرب،نسلی پرشـور و دقـیق از مـحققین پدید آمده‌اند که،بر پایه اسـناد عـلنی شـده سیا،گروهی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان و مبلغان لیبرال دمکراسی را به همکاری با سیا و اینتلیجنس سرویس بریتانیا متهم می‌کنند.این جنجالی است که برخی مطبوعات آن راه بـحران روشـنفکری لیـبرال پس از جنگ سرد،نامیده‌اند.
جنجال کتاب خانم ساندرس
مهمترین این تحقیقات،کتاب خـانم فـرانسس ساندرس،پژوهشگر و روزنامه‌نگار انگلیسی است که چاپ اول آن در سال 1999 در لندن بیشتر شد و غوغایی بپا کرد.
چاپ‌های بعدی این کتاب با عنوان زیـر در 509 صـفحه مـنتشر شده است:جنگ سرد فرهنگی،سیا و جهان هنر و ادب.
ویلارد منس،منتقد،کتاب خانم سـاندرس را یکی از حیرت‌اورترین و افشاگرترین،کتبی خوانده که تاکنون درباره سرویس اطلاعاتی ایالات متحده منتشر شده است.خانم ساندرس نشان می‌دهد کـه کـورد مـه‌یر،رئیس بخش عملایت بین‌المللی سیا و دوست او،آرتور شلزینگر(پسر)،طبق طرحی که ملوین لاسـکی ارائه داد،حـرکتی را آغاز کردندک ه به ایجاد شبکه فرهنگی غول‌آسایی در سراسر جهان انجامید.خانم ساندرس این شبکه را«ناتوی فرهنگی»می‌نامد.بودجه ایـن عـملیات در سـال 1950،یعنی در زمان دولت تروس،34 میلیون دلار در سال بود.سیا در چارچوب عملیات جنگ سرد فـرهنگی شـبکه مـطبوعاتی جهان شمولی ایجاد کرد که از ایالات متحده تا لندن و اوگاندا و خاورمیانه و آمریکای لاتین گـسترش داشـت،در تـمامی این دوران مطبوعات روشنفکری منتفذی مانند پارتیزان ریویو، کنیان ریویو،نیولیدر،انکاوتتر،در مونات،پرووه،تمپو پرزنته،کوادرانت و غیره از سیا کـمک‌های مـالی مستقیم یا غیرمستقیم دریافت می‌کردند.
وزارت فرهنگ بلوک غرب
به تعبیر خانم ساندرس،سیا درمقام«وزارت فرهنگ بـلوک غـرب»عمل مـی‌کرد.مثلا،از جکسون پولاک ونقاشی آبستره به شدت حمایت می‌کرد با این هدف که،در عرصه هنر،رئالیسم سـوسیالیستی را شـکست دهد.
در هالیوود،مأموران سیا کارگردانان را ترغیب می‌کردند که در فیلم‌های خود سیاهپوستان را هرچه بیشتر نمایش دهـند،آنان را آراسـته و خـوش لباس به تصویر کشند و از این طریق یالات متحده را جامعه‌ای آزاد و دمکرات بنمایانند.فیلم مزرعه حیوانات جرج آرول بـا سـرمایه سیا تهیه شد.فیلم 1984 آرول نیز با بودجه سیا ساخته شد.
بسیاری از کتب کمپانی پراگـر بـا بـودجه سیا چاپ می‌شد،کتاب طبقه جدید میلوان جیلاس با بودجه سیا در شمارگان بالا منتشر و در سراسر جـهان تـوزیع شـد.سیا 50 هزار نسخه از یکی از کتاب‌های آیروینگ گریتسول را برای توزیع مجانی در سراسر جهان خـریداری و در سـال 1950 با ده میلیون دلار بودجه رادیوی اروپای آزاد را تأسیس کرد و موارد فراوانی از این قبیل.
طبق تخمین خانم ساندرس،در دوران جنگ سـرد حـدود یکهزار عنوان کتاب به وسیله سیا و در زیر نام بنگاه‌های اتشاراتی تجاری و دانـشگاهی،فقط در ایـالات متحده آمریکا،متنشر شد.
سیا و کنگره آزادی و فرهنگی
مهمترین اقدام سیا،کنگره آزادی فـرهنگی بـود کـه در ژوئن 1950 با حضور بیش از یکصد نویسنده از سراسر جـهان در بـرلین گشایش یافت.در این اجلاس روشنفکران برجسته‌ای چو آرتور کوستلر،سیدنی هوک،ملوین لاسکی،اینانسیو سیلونه و جـرح آرول شـرکت کردند.کوستلر در نطق خود اعلام کـرد:«دوستان،آزادی تـهاجم خود را آغـاز کـرده است!<
*ایـنک،در غرب، نسلی پرشور و دقیق از محققین پدیـد آمـده‌اند که، بر پایه اسناد علنی شده سیا،گروهی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان و مبلغان لیبرال دمـکراسی را بـه همکاری با سیا و اینتجلیجنس سرویس بـریتانیا متهم می‌کنند.
آرتور کوستلر رابطه نزدیک با سیا داشت و راهنمایی‌های او در فعالیت‌های سیادر میان روشنفکران بـسیار مـؤثر بود.سیدنی هوک در 1949 به مقامات آمـریکایی گـفته بود:
بـه من یکصد مـیلیون دلار و یـکهزار انسان مصمم بدهید؛تضمین مـی‌کنم کـه چنان موجی از ناآرامی‌های دمکراتیک در میان توده‌ها،بله حتی در میان سربازان امپراتوری استالین،ایجاد کنم که بـرای مـدت طولانی تمامی دغدغه وی به مسائل داخـی مـعطوف شود.
یکی از اولیـن اقـدمات کـنگره،صرف پول‌های کلان برای ایـجاد نشریات روشنفکری در پاریس، برلین و لندن بود.هدف اولیه آن‌ها تقویت چپ‌گرایان غیر کمونیست و مارکسیست‌های مخالف شـوروی بـود.هدف دوّم،مقابله با روحیات ضد آمریکایی در مـیان روشـنفکران اروپای غـربی بـا ارائه تـصویری زیبا از ایالات مـتحده آمـریکا به عنوان اوج شکوفایی تمدن غرب بود.
هدایت کنگره آزادی فرهنگی را مایکل یسلسون،کارمند واحد جنگ روانی سیا،عهده داشت کـه بـعدها بـه نویسنده‌ای سرشناس بدل شد.دستورات به شکل رمـز از واشـنگتن بـه آپارتـمان مـحل زنـدگی یلسون و همسرش در پاریس انتقال می‌یافت.این سازمان تا زمان انحلال(1967)ده‌ها میلیون‌ها دلار پول از سیا دریافت کرد.
سیا و نهادهای دانشگاهی
تعدادی از دانشگاه‌های سرشناس ایالات متحده،مانند کلمیبا و استانفورد و نیویورک و هاروارد،در زیر نفوذ مستقیم سیا بـودند.مثلا،بنیاد فارفیلد Farfild-Foundation در دانشگاه کلمبیا از مهمترین مراکزی بود که بودجه عملیات فرهنگی سیا از
