بخشی از مقاله
چکیده
نام مکانهاي جغرافیایی یکی از مهمترین شاخص هویت ملی هر کشوري به شمار میرود. سیر تغییر نام و نامگذاري مکانهاي جغرافیایی در طی قرون گذشته تحت تأثیر عواملی چند بوده و از این نظر جاي بسی تحقیق و تأمل وجود دارد . در بعضی ادوار نامها متأثر از فرهنگ اقوام بوده و توسط خود مردم انتخاب میشدند و در بعضی ادوار دیگر با دستور بزرگان و پادشاهان نامگذاریها و تغییر نامها انجام گردیده است و در قرون اخیر با شکلگیري دولتهاي منسجم و تهیه قوانین و دستورالعملها، این امر به طور سیستماتیک توسط دولت انجام گردیده است. در این مقاله به بررسی این عوامل و سیر تاریخی آن میپردازیم.
-1 نامگذاري مکانهاي جغرافیایی در قبل از اسلام
از گذشته دور تا شکلگیري دولتهاي ماد و هخامنشیان و ساسانیان نامگذاري مکانها توسط پادشاهان و بزرگان و یا مردم انجام میگردید. این نامها برگرفته از نام پادشاهان و بزرگان یا نام قوم و قبیله و حادثه تاریخی و یا عارضه طبیعی و ... بوده است. به چند نمونه از این موارد اشاره میکنیم. اردشیربابکان در طول حکومت خود اقدام به بناي چند شهر نمود . از آن جمله شهر بهاردشیر یا وهاردشیر را بنا نهاد که پس از ورود اسلام به ایران نام این شهر به بردسیر تغییر داده شد.
شهربابک که هنوز هم به همین نام مشهور است و بناي آن را به بابک ، بنیانگذار سلسله ساسانی نسبت میدهند. شهر شادشاپور که شاپور اول دستور ساخت آن را داد و پس از ورود اسلام به کشوین تغییر نام یافته و پس از تعریب به قزوین تبدیل شده است. شهر دارابگرد که بناي آن را به داراب کیانی نسبت میدهند پس از معرب شده به دارابجرد و امروزه به داراب معروف است. بعضی از جاي نامها نیز از اسامی اقوام اخذ شده است.
-2 تغییر نام و نامگذاري مکانهاي جغرافیایی پس از ورود اسلام به ایران
-1-2 قرون اولیه : پس از ورود اسلام به ایران ، بعضی از نامها تغییر یافته و با ایجاد شهرها و مکانها نامهاي جدیدي بر آنها گذارده شد. تغییر نامها مشمول تعریب نامهاي ایرانی بوده که بر اساس تلفظ یا نگارش اعراب از آن نامها تغییراتی ایجاد شد - اگر بتوان آن را تغییر نام نامید - و در بعضی موارد سرآغاز تغییرات بعدي نیز گردید. در جدول زیر به چند نمونه از این تغییرات اشاره میکنیم.
