بخشی از مقاله
چکیده
پس از وقوع بالهای طبیعى در ابعاد گسترده، ساختمان ها و سکونتگاه ها به نوعى غیرقابل استفاده می شود، به همین دلیل اولین موضوعى که نیاز مبرم بازماندگان بالیای طبیعی است، داشتن سرپناه مناسب و جمع شدن خانواده می باشد. آرامش روحی و امنیت بازماندگان می تواند از طریق تامین پناهگاه و اسکان سریع در کوتاه ترین زمان ممکن باز سازی شود. اقدامات کنونی شامل چادرهاى امداد براى زندگى در شرایط جوی نامساعد و مدت اقامت تا تامین سکونتگاه دایم مناسب نیست، همچنین نصب کانکس ها و یا ساخت اتاقک ها با شیوه های فعلی نیز دارای معایبی هستند و با نیازهاى بازماندگان مطابقت الزم را ندارد.
سیستم های صنعتی سازی ساختمان با سرعت باالی اجرا، کاهش هزینه ها و برآورد نمودن خواسته های کاربران -بازماندگان و سازمان های ذینفع- می تواند در پاسخ به اسکان بازماندگان بالیای طبیعی بسیار موثر و کاربردی بکار روند. در این راستا با روش مطالعه موردی سعی شد، 16 سیستم صنعتی سازی ساختمان در اسکان موقت شناسایی و بررسی شوند و سپس با استفاده از تکنیک طراحى مبتنی بر کاربران ، به درك نیازهاى واقعى کاربران در زمینه اسکان موقت اقدام بر اساس نیاز ها کاربران معیار های ارزیابی سیستم های صنعتی سازی ساختمان در اسکان موقت شناسایی شدند. از نتایج بررسى 16 نمونه موردی سیستم صنعتی سازی ساختمان در اسکان موقت پیشنهاد می شود که سیستم پک پناهگاهی به صورت کاربردی درایران مورد استفاده قرار گیرد.
واژههای كلیدی: سیستم های صنعتی سازی ساختمان - - IBS، مدیریت ساخت، اسکان بازماندگان بالیای طبیعی - زلزله -
-1مقدمه:
سه میلیون نفر سالیانه یه طور میانگین براثر بالهای طبیعی بى خانمان می شوند. زلزله حدود 80 درصد از این تعداد را شامل می شودکه سبب تخریب گسترده سکونتگاه ها می گردد. به دلیل غیرقابل استفاد ه بودن اکثر خانه ها بعد از زلزله های مهلک و شدید ، دولت ها برنامه هایی جهت اسکان موقت بازماندگان مطرح کرده و اجرای می نمایند. در واقع طرح اسکان موقت و اضطرار با توجه به شرایط موجود در زمان حادثه قابل تعریف مى باشد% 13 .[1] از مردم در طول زندگى خود از بالیاى طبیعى رنج میبرند. عالوه بر این، برطبق آمار سازمان همکاریهاى بین المللى، % 18 /9 از مردان و 2/15% از زنان، در طول زندگى، از تجربه فردى مواجهه باحوادث طبیعى برخوردار هستند. بنابراین حوادث طبیعى رویدادهاى نادرى نیستند.[2]
-2ادبیات موضوع:
اصطالح صنعتی سازی ساختمان - - IBS مفاهیم مدول سازی، پیش ساخته سازی و مونتاژ در بردارد و به مفهوم هزینه کردن در تجهیزات، امکانات و تکنولوژی با هدف افزایش خروجی، کاهش کار دستی و ارتقای کیفیت می باشدIBS . ]3[ بر پایه روش های غیرسنتی و صنعتی استوار است و شامل تولید ترکیبی از مصالح و روش های صنعتی برای طراحی و ساخت می شود IBS .]4[ فرآیندی که تمامی فعالیت های الزم برای نوع خاصی از ساخت بنا به همراه تکنیک ها و روش های اجرایی برای تولید و مونتاژ فراهم می کنند که مشخصه هایی چون تمرکز تولید، تولید انبوه، استانداردسازی، تخصص، سازمان دهی مناسب و همگرایی، جزو شرایط الزم برای موفقیت این فرآیند هستند .]5[ امروزه IBS به معنای به کارگیری روش های مدرن و سازمان یافته طراحی، برنامه ریزی تولید و کنترل و نیز پروسه تولید مکانیزه و اتوماسیون بوده و عبارت است از به کارگیری تکنولوژی ها به منظور جایگزینی استادکار با ماشین.چنین پدید های به طور طبیعی در کارگاه، یا کارخانه و یا در سایت مورد نظر و ضمن جایگزینی ماشین آالت به جای استادکار روی می دهد.
IBS ، تولید سری که تولیدات حاصل از عملیات یکسان برای ساخت محصوالت یکسان است و استفاده از اتوماسیون که محصوالت در حیطه معینی بدون اتالف یا خسارتی در تولید، دارای تنوع نیز هستند شامل می شود. در اتوماسیون ابزار تولید نسبت به دستورالعمل دریافتی مربوط به هر محصولی سازگار شده است.]6[ سکنی گزینی موقت بستهبه مدت زمان و شرایط سکونت میتواند حالت های مختلفی به خود بگیرد. بنابراین در یک تعریف نسبتاً جامع، چهار نوع اسکان پس از سانحه را که تا حدی با هم متفاوتند از هم تفکیک کرده و هر کدام را تعریف می کند.
-1-2سرپناه موقت:1
این سرپناه به شرایطی بر میگردد که فراتر از تأمین یک سرپناه صرفاً در شرایط اضطرار است و شامل جابه جایی مردم به محل اقامت جدید می شود. در حالی که انتظار می رود مدت اقامت بازماندگان در محل جدید کوتاه باشد. مسلماً سرپناه موقت و اضطراری با هم همپوشانی دارند، اما تفاوتهایی از جهت رفتاری با هم دارند که آ نها را از هم متمایز میکند؛ برای مثال در سرپناه اضطراری معموالً مسئله ی تغذیه ی بازماندگان مطرح نیست اما در سرپناه موقت این موضوع در نظر گرفته می شود. استفاده از سازه های پیش ساخته صنعتی برای اسکان موقت بازماندگان حوادث توسط دولت ها رایج می باشد به طور مثال در زلزله فریولى در ایتالیابه دلیل بى خانمان شدن 7 0000نفر، تصمیمى براى واگذارى اسکان هاى موقت پیش ساخته به بازماندگان در زمستان و تحویل گرفتن آنها در بهار گرفته شد.[7]در ترکیه، ایجاد محوطه هاى اسکان موقت در نزدیکی محل سانحه با قراردادن واحدهای پیش ساخته شده صنعتی امری رایج استاین. واحدها بعد از انتقال ساکنین به محل هاى بازسازى شده، مجدداً توسط دولت مرکزی جمع آورى و نگهدارى می شود. البته گزار ش هایى مبنی بر استفاده این فضاها برای گروه هاى فقیرتر و مهاجر نیز داده شده است که به عنوان یک معضل در مناطق بازسازى شده عمل می کرده است.
-2-2تاریخچه صنعتی سازی ساختمان :
در سال 1624، خانه های چوبی ساخته شده از انگلستان به محل جدید در آمریکای شمالی منتقل شدند و قصر کریستال در هاید پارك، لندن 1851و برج ایفل، پاریس در1889 به روش صنعتی سازی ساخته شده اند. در ایران صنعتی سازی با فعالیت های عبدالعزیز فرمانفرمائیان به همراه نادر اردالن در پروژه های برج های سامان1349، ساختمان مرکزی گروه صنعتی بهشهر1353 و استادیوم صد هزار نفری آزادی 1353 و همچنین در پروژه اکباتان در سال 1353 توسط جردن گروزن آمریکایی شروع شده است. در دوران حاضر در شهر جدید پرندتعداد زیادی از واحدهای مسکونی بصورت پیش ساخته سازی تولید می شوند.
-3-2ضرورت صنعتی سازی ساختمان:
جعیت کشور به سالیانه بیش از یک میلیون واحد مسکونی تا افق 1405 نیاز دارد و توان سیستم های سنتی سازی ساختمان در برآورده نمودن این مهممحدود است زیرا که معایب سیستم های اجرای سنتی که فرآیند تولیدی کامالً سری است و سلسله اقدامات اجرایی درآن باید به ترتیب و مرحله به مرحله اجرا شود و زنجیره وار بودن این گونه اقدامات روند اجرای پروژه را بسیار کند می نماید و هزینه های اجرایی از قبیل هزینه نیروی انسانی و منابع را افزایش می دهد. مشکل عمده دیگر در فرآیند سنتی سازی ساحتمان وجود اقدامات اجرایی بیهوده و غیر ضروری است که بسیاری از آن ناشی از قدیمی بودن مصالح مورد استفاده و شیوه های منسوخ ساخت است. در مقابل مزایای سیستم های صنعتی سازی ساختمان IBS شامل سبک سازی، مقاوم سازی، صرفه جویی در مصالح، مصرف بهینه انرژی در دوران ساخت و بهره برداری، افزایش عمر وکیفیت ساختمان، قطعات و اجزای آن، پیش بینی کیفیت ساختمان و کاهش دوره ساخت و ساز و در نتیجه کاهش هزینه های ساخت است. جهت کاهش زمان به بهینه ترین حالت از سیستم برنامه ریزی و کنترل در پروژه ها می توان استفاده بهینه نمود و بدیهی است که با بهره گیری از فن آوریهای نوین ساختمانی و استفاده از روش های مدیریت پروژه در این عرصه می تواند دستیابی به مزایای بیشتر را امکان پذیر سازد.
-4-2مفاهیم صنعتی سازی ساختمان:
برخی مفاهیم صنعتی سازی ساختمان شامل پیش ساختگی1، پیش مونتاژ نمودن2، دوالریزاسیون3 و صنعتی سازی4 است. صنعتی سازی خود نیز دارای درجاتی است به ترتیب پیش ساختگی5، مکانیزاسیون6، اتوماسیون7، به کارگیری هوش مصنوعی و روبوت ها در تولید8 و بازتولید9 است. بازتولید تحقیق و توسعه در زمینه فرآیندهای ابتکاری قادر به ساد ه سازی رو ش های تولید را دربرمی گیرد.
-3تحقیقات پیشین:
