بخشی از مقاله
خلاصه مقاله:
یکی از ضروریات مهم واولیه ایجاد و توسعه هربخش از سیستم قدرت منجمله سیستم فوقتوزیع و توزیع نیرو »فلسفه و معیارگذاري سیستم« میباشد که میتوان آنرا بجرأت استراتژي بلندمدت سیستم نامید. طی این فلسفه کفایت و امنیت سیستم مشتمل بر میزان قابلیت اطمینان و یا انتخاب درجه اضطرار سیستم باتوجه به استاندارد تداوم سرویس برق، نوع و پیچیدگی شبکه و پستها باتوجه به شاخصهاي اصلی قابلیت اطمینان وحجم سرمایهگذاریها وهزینههاي موردلزوم که متناسب با قابلیت اطمینان بنحوي تصاعدي روبه افزایش خواهد گذارد مورد بحث و بررسی و اتخاذ تصمیم واقع میشود.
علاوه برانتخاب نوع شبکه و پستها جهت مباحثی از قبیل تعیین و تثبیت مابهالتفاوت نرخ بهره و تورم، ارزش و قیمت تلفات توان و انرژي، ارزش واقعی خاموشیها و قطعی برق مشترکین و غیره که براي محاسبات و مطالعات بهینهسازي از دادههاي بسیار مهم میباشد و همچنیننکاتمهمی ازقبیل »الزامهاي تخطیناپذیر فلسفه سیستم انتخابی« و تنوعزدائی ضروري درظرفیت المانها و تجهیزات نیز باید تعیین تکلیف گردد. باتوجه به اهمیت این امر، چنانچه ادعا شود که امر برنامهریزي سیستم فوقتوزیع و توزیع بدون پرداختن قبلی به فلسفه و معیارگذاري آن چندان منطقی نیست، سخنی به گزاف گفته نشده است.
مقدمه:
متأسفانه درحال حاضر از مجموعه مراحل یادشده براي ایجاد و توسعه سیستمهاي توزیع نیرو مراحل - الف - و - ب - انجام نمیپذیرد و مرحله - ج - بدون وجود هیچگونه فلسفه مصوب سیستم براي بعضی مناطق انجام پذیرفته یا درحال انجام است که طی مرحله اخیرالذکر احتمال دارد قدري درمورد فلسفه سیستم نیز بحث و بررسی انجام پذیرد که بهیچوجه درخور چنین مبحث مهمی نمیباشد. بنابراین بوضوح جاي خالی »فلسفه و معیارگذاري سیستم فوقتوزیع و توزیع نیرو« دربین خدمات مطالعاتی و مهندسی دردست انجام فعلی مشاهده میگردد و لذا جاي آن دارد که هرچه زودتر به این امر مهم پرداخته شود. هدف و رسالت مقاله حاضر شرح ضرورتها و مباحث مختلف لازم به بحث و بررسی و تصویب در »فلسفه و معیارگذاري سیستم فوقتوزیع و توزیع نیرو« براي هر منطقه است که مشتمل بر فصول بعد میباشد.[1]
برنامهریزي براساس درجه اضطرار - مثلاً اضطرار یگانه که به قانون ذسش نیز موسوم است - بویژه براي برنامهریزي بهرهبرداري از سیستم خیلی مفید است زیرا وضعیت سیستم را درهریک از حالات اضطراري نشان داده و نحوه رفتار با آنرا نیز تعیین میکند. این نوع برنامهریزي براساس یک دستورالعمل راهنما - استاندارد داخلی سازمان - میباشد که طی آن باید خروج و حذف کلیه تجهیزات را یک به یک - یا دوتادوتا باهم یا سه تا سه تا باهم درموارد اضطرارهاي بالاتراز اضطرار یگانه - درنظرگرفت و حالات ذیربط را با رعایت معیارهاي مشخص و با بهرهگیري مناسب از تجهیزات سالم - حذفنشده - پوشش داد]ص.[ اما برنامهریزي مبتنی بر درجه اضطرار 2 ایراد و اشکال مهم مشروح زیر را دربردارد:
الف- براي کاهش هزینهها و نیز درمواقع محدودیت بودجه، ابزار مؤثري نیست.
ب- حتی چنانچه کلیه حالات اضطراري مرتبه یکم - اضطرار یگانه = ذسش - و حتی مرتبه دوم - اضطرار دوگانه = لسش - را درنظرگرفته باشیم، درمواردي که میزان درصد بارگذاري برروي المانها از حدود 70-80 درصد تجاوز نموده باشد، شیوه مؤفق و شایان اعتمادي نیست. علت وجود 2 عیب مشروح فوق اینستکه اولاً روش مذکور فیمابین حالات اضطراري بسیار محتمل - با تأثیرات جدي و شدید - و حالاتی کمتر محتمل - با تأثیرات خفیف - تفاوت چندانی قائل نیست. و ثانیاً درمواردي که میزان درصد بارگذاري و بهرهگیري از ظرفیت نامی بالا و طبعاً میزان ظرفیت ذخیره کم باشد، براي تأمین و جبران ظرفیت ازدسترفته بسبب وقوع شرایط اضطراري باید به چندین واحد مجاور متوسل شد که تعداد این »چندین واحد« متناسب با میزان کاهش ظرفیت ذخیرهاي بطور تصاعدي افزایش مییابد و درمواردي به حالات غیرممکن برخورد مینماید.
معهذا باید توجه نمود که برنامهریزي براساس درجات اضطرار سالهاي متمادي بعنوان روش متداول برنامهریزي دراکثر سازمانها جاي گرفته است و درحال حاضر نیز روش غالب و حاکم میباشد اما با رعایت نیازهاي جدیدي که آزادسازي و خصوصیسازي سیستمهاي تولید و توزیع نیروي برق و تخصیص ظرفیتهاي ذخیرهاي هرچه کمتر براي موارد اضطراري متدرجاً الزام آور خواهد نمود بنظرمیرسد که بهترین نحوة برنامهریزي متدي باشد که بطور همزمان هر 2 دیدگاه سنتی - رعایت درجات اضطرار - و مدرن - برمبناي قابلیت اطمینان لازم - را مطمح نظر داشته باشد]خ.[ بارعایت برگزیدهشدن یکی از درجات اضطرار سیستم به شرح فوق »ظرفیت ثابت یا مطمئنذذ « به شرح زیر فصل بعدي تعریف میگردد.
-1-3 ظرفیت ثابت یا ظرفیت مطمئن پستها:
ظرفیت ثابت یا ظرفیت مطمئن پست که همانا ظرفیت قابل بهرهگیري از پست دریکی از حالات اضطراري - 1-2-1 - یا - - 1-2-2یا - 1-2-3 - میباشد، ازموارد مهمی است که باید در فلسفه سیستم موردبحث و بررسی واقع شود و بدون تعیین و تصویب آن، انجام آن بخش مهم امر برنامهریزي که به ظرفیت پستها و فیدرها مربوط میگردد بدرستی و بادقت مقدور نیستبزم.روش معمول اینستکه ظرفیت کل پست را با رعایت یک ظرفیت ذخیرهاي معین - ازحدود 40 تا10درصد و حتی صفر درصد - معادل پیک بار سالانه آن انتخاب میکنند و براي تأمین پیک بار در حالات بروز قطع و یا حذف اضطراري یک یا چند ترانسفورماتور یا مدار - هاي - تغذیه آنها یا بخشی از باسها و دیژنکتورها و غیره از ترکیبی از شیوههاي مشروح زیر بهره میگیرند:
الف- تقسیم پیک بار فیمابین بخشها و واحدهاي سالم باقی مانده در پست تا حد ظرفیت اسمی و بدون اضافهبارنمودن واحدهاي سالم.
ب- تقسیم بار فیمابین بخشها و ترانسفورماتورهاي سالم باقیمانده در پست واضافه بارنمودن آنها تا حد ظرفیت اضطراري با پذیرش یک تا چند دهم درصد کاهش عمرمفید آنها.
