بخشی از مقاله
چکیده
واحدهای مجتمع مس سرچشمه با توجه به ماهیت کاریشان، اقلام و قطعات یدکی مورد نیاز خود را از طریق امور انبارها و سفارشات این مجتمع تأمین مینمایند. عمده مصرف اقلام و قطعات یدکی در مجتمع مس سرچشمه، نیازهای واحدهای نگهداری و تعمیرات بوده، و با توجه به اینکه بیشترین قطعات مصرفی در این مجتمع، قطعات یدکی پر مصرف میباشند، لذا شناسایی و تهیه این گونه اقلام ضروری خواهد بود.
طرح پژوهشی - تحقیقی حاضر به این صورت بوده است، که ابتدا مصارف 472 قلم کالا از گروه سفارشاتی ابزار دقیق مس سرچشمه در طی سالهای 1382-1394 استخراج گردید و سپس با استفاده از روشهای پیشبینی میانگین ساده، میانگین متحرک - 3 ، 4 ، ... ، - 12 پریودی و هموارسازی نمایی ساده، پیشبینی مصارف اقلام طی سالهای مختلف صورت گرفت و با استفاده از روش متوسط مجذور خطا، روشی که کمترین میزان خطا را در ارتباط با پیشبینی مصرف هریک از اقلام داشتهاست، انتخاب گردید.
بر همین اساس تعداد 45 قلم از 472 قلم کالا، به عنوان کالای پر مصرف شناسایی شدند و در نهایت برروی این 45 قطعه، طبقه بندی ABC صورت گرفت و مشخص شد که تعداد3 قطعه دستهی A، تعداد 12 قطعه دستهی B و تعداد30 قطعه دستهی C را تشکیل می دهند. همچنین مشخص گردید که جداسازی اقلام پر مصرف به شیوه کنونی مس سرچشمه، از کارایی دقیق و قابل اطمینان، برخوردار نمیباشد.
-1 مقدمه
موجودی مواد و قطعاتیدکی انبار براساس میزان مصرف به دو دسته عمده تقسیمبندی میشوند، اقلام با مصرف حداقل یک عدد درماه که اقلام پرمصرف نامیده میشوند و اقلام با مصرف کمتر از12عدد درسال که اقلام کممصرف نامیده میشوند - زواشکیانی و همکاران ، . - 1394 اقلام پرمصرف را به دو دلیل میتوان مهم دانست:-1 از لحاظ ارزش مصرف سالیانه بیشترین مقدار را در بین سایر اقلام و قطعاتیدکی داشته و ضرورت دارد که در خصوص شناخت، بررسی وکنترل این گونه اقلام توجه ویژه و خاصی مبذول نمود.
-2 با توجه به اینکه سازمانها ضروری میدانند که فرایندهای کاریشان در زمینههای مختلف بدون توقف ادامه یابد و همچنین به علت اینکه عمده مصرف اقلام، اقلام پرمصرف میباشد ضرورت دارد که این اقلام و قطعات شناسایی گردند و سیاستهای کنترل موجودی موثرتری برای آنها اعمالگردد. با توجه به دلایل ذکرشده در ارتباط با اقلام پرمصرف، در این پژوهش به شناسایی اقلام و قطعاتیدکی پرمصرف مسسرچشمه پرداخته میشود.
-2 پیشینه تحقیق
کریمی قهفرخی و همکاران در تحقیقی با استفاده از سیستم فازی ممدانی براساس ثبت تجربه انسانی جهت پیشبینی مصرف قطعات یدکی پرمصرف شرکت فولاد مبارکه استفاده نمودهاند. که نتایج پیشبینی تحقیق ایشان نشانداد که دقت پیشبینی در حدود %20 نسبت به در نظرگرفتن متوسط مصرف افزایش داشتهاست - کریمی قهفرخی و همکاران،. - 1392
تیموری و همکاران در پژوهشی مدلی را ارائه نمودهاند که با در نظر گرفتن مدلهای قابلیت اطمینان و فرآیند تجدید به پیشبینی مصرف قطعاتیدکی با در نظر گرفتن قابلیت اطمینان، به عوامل موجود در محیط عملیاتی و بر همکنش شکست میپردازد، پرداختهاندامینناصری و همکاران در پژوهشی به بررسی بر روی ویژگی ناهموار تقاضای قطعاتیدکی تمرکز نمودهاند و جهت پیشبینی این تقاضای ناهموار قطعاتیدکی، از شبکه عصبی برازشی تعمیم یافته با در نظر گرفتن دادههای واقعی مربوط به 30 نوع قطعهیدکی از مجتمع پتروشیمی اراک، استفاده نمودهاند.
نشان دادهاند که رویکرد ارائه شده توسط ایشان براساس شبکه عصبی برازشی تعمیم یافته، دقت به مراتب بیشتری نسبت به روشهای متداول croston و syntetos&Boylan داشته است و همچنین ایشان جهت مقایسه دقت پیشبینی روشهای مورد بررسی از معیارهای ارزیابی عملکرد MASE، PB و A-MAPE استفاده نمودهاند.
- امین ناصری و رستمی تبار،. - 1386 محققان در پژوهشی دیگر با هدف پیشبینی تقاضا برای قطعاتیدکی نیروی دریایی کرهجنوبی به استفاده از استراتژیهای - پیشبینی مستقیم، پیشبینی سلسله مراتبی و پیشبینی ترکیبی - پرداختند و بر همین اساس عملکرد روشهای مختلف پیشبینی را مقایسه نمودند. همچنین به یک ترکیب ساده که خطای پیشبینی مدل هموارسازی نمایی ساده را کاهش میدهد، دستیافتند. و در نهایت به این نتیجه رسیدند که روش پیشبینی سلسله مراتبی بهتر از روش پیشبینی مستقیم، و روش پیشبینی ترکیبی به مراتب بهتر از روش پیشبینی مستقیم عمل مینموده است . - Moon et al,2012 -
در تحقیقی دیگر محققان با هدف پیشبینی مصرف آینده قطعاتیدکی حساس، با استفاده از شبکههای عصبی پس انتشار متحرک و شبکه عصبی فازی متحرک و مقایسه با شبکه عصبی پس انتشار و شبکه عصبی فازی و روش پیشبینی میانگین متحرک و روش پیشبینی خاکستری بررسی نمودند. و در نهایت به این نتیجه رسیدند که روش شبکه عصبی فازی متحرک و روش شبکه های عصبی پس انتشار متحرک نسبت به سایر روشها، و روش شبکه عصبی فازی متحرک نسبت به روش شبکههای عصبی پس انتشار متحرک دارای عملکرد بهتری بودهاست . - Fei et al,2010 -
-3 بیان مسأله
از ابتدای بهره برداری و راه اندازی واحد های مختلف اعم از تولیدی و غیر تولیدی در مس سرچشمه و نیاز گسترده این واحدها، بسته به ماهیت کاری و همچنین نیازهای مصرفی روزانه، ماهیانه و حتی سالیانه، برنامههایی مبنی بر مدیریت قطعات یدکی و اقلام مصرفی صورت گرفت. هدف از تعیین این گونه برنامهها جلوگیری از توقف فرآیند کاری به ویژه فرآیندهای نگهداری و تعمیرات خطوط تولید بوده است. زیرا در مواقعی که قطعات به میزان لازم و در زمان مناسب سفارش داده نشوند کارکرد فرآیندهای کاری، تولیدی و نگهداری و تعمیرات به دلیل ارتباط تنگاتنگی که میان آنها وجود دارد، به خاطر نبود قطعه تحت تأثیر قرار میگیرد.
همچنین از آنجایی که نبود قطعه می تواند فرآیندهای کاری را مختل نماید، خرید بیش از حد نیاز قطعات نیز باعث راکد شدن سرمایه در گردش و بالا رفتن هزینه انبار داری و تولید می شود و از آنجایی که این اقلام و قطعات گاهاً در زمانهایی بیش از سه ماه طول خواهند کشید که بدست مس سرچشمه برسد ضرورت این گونه برنامه ها بیش از پیش آشکار میگردد.
یکی از موارد حائز اهمیت در ارتباط با اقلام و قطعات، وجود اقلام پر مصرف میباشد. زیرا حجم ارزشی بیشتری نسبت به سایر اقلام در آنها وجود دارد، و از آنجایی که این قطعات هرساله مصرف دارند و مصرف آنها یکنواخت نیست و دارای پراکندگی بالا در مصرف هستند شناخت این گونه اقلام و قطعات جهت کنترلهای دقیق ضرورت مییابد. در حال حاضر در مس سرچشمه کلیه اقلام در سیستم کنونی انبارها و سفارشات دارای کد سفارشاتی 0 یا 1 یا 2 یا - 3 کد 3 دارای بیشترین اهمیت و کد 0 دارای کمترین اهمیت - هستند و بر همین اساس اقلام پرمصرف اقلامی با کد سفارشاتی 1 و 2 و 3 شناسایی میگردند .
اما همانگونه که گفته شد این قطعات هرساله مصرف دارند و مصرف آنها یکنواخت نیست. و دارای پراکندگی بالا در مصرف هستند. این شیوه جهت تعیین اقلام پر مصرف در مس سرچشمه با توجه به گذشت چند سال، بدون توجه به میزان مصرف و یا حتی روند مصرف و سایر موارد تعیین گردیده و ناکارآمدی آن در محاسبه با توجه به مشکلات موجود نظیر کمبود قطعات در بعضی موارد به ویژه در زمانهای نگهداری و تعمیرات دورهای، ثابت شده است.
از سویی، کنترل و بررسی دقیق یک به یک اقلام هم از لحاظ زمان و هم از لحاظ اقتصادی غیر ممکن و غیر اقتصادی میباشد. بنابراین موضوعی که در این پژوهش به آن پرداخته میشود این است که چگونه می توان اقلام و قطعات یدکی پرمصرف را تعیین کرد تا درآینده واحدهای نگهداری و تعمیرات و واحد های مصرف کننده متقاضی اقلام و قطعات یدکی به ویژه اقلام و قطعات یدکی پرمصرف با کمبود مواجهنشوند. و در این خصوص به امر تولید و خدمات هیچ گونه خدشهای وارد نگردد. بنابراین در این پژوهش برآن هستیم که پس از جمعآوری اطلاعات لازم و ضروری با روشهای کمی پیشبینی، اقلام پرمصرف شناسایی گردد و در نهایت بر اساس آنالیز ABC اقلام پر مصرف دسته بندی گردند.
-4 روش حل
این پژوهش از نوع پژوهشهای کاربردی است . زیرا نتایج آن در صنایع تولیدیی همانند مسسرچشمه قابل استفاده و تعمیم میباشد. جامعه آماری در نظر گرفته شده در این پژوهش تعداد 472 قلم موجودی گروه سفارشاتی ابزار دقیق مسسرچشمه بوده، که پس از اخذ اطلاعات مربوط به مصارف سالهای 1382 تا 1394 این گروه سفارشاتی، از سیستم امور انبارها و سفارشات مس سرچشمه با استفاده از روشهای پیشبینی میانگین ساده، میانگین متحرک 3 - پریودی، 4 پریودی، ... و
