بخشی از مقاله
چکیده
موجودی انبارها به طور معمول شامل حداقل دو دسته اقلام میشوند. دسته اول بخش عمده ارزش موجودی انبار را تشکیل میدهندو معمولاً تعداد آنها زیاد نیست، دسته دوم نیز بخش کمتری از ارزش موجودی انبار را دربرمیگیرد و تعداد اقلام آنها به مراتب بیشتر از دسته اول است. از اینرو، استفاده از یک روش واحد کنترل موجودی برای تمامی این اقلام منطقیبه نظر نمیرسد. در سیستم کنترل موجودی ABC بیشترین توجه به اقلام طبقه بالا معطوف بوده و طبقات بعدی از اهمیت کمتری برخوردارند.
در این مقاله ابتدا با استفاده از روشF1AHP0 ، قطعات یدکی لکوموتیو 2GM1F با توجه به شرایط نگهداری و تعمی رات سازمان مورد مطالعه در سه گروه تقسیمبندی شده است. سپس با استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی طبقهبندی اقلام موجودی، اصلاح شده است. از آنجا که کمبود یا در مواردی نبودن قطعات یدکی در انبار، سبب ایجاد مشکلاتی برای واحدهای تعمیراتی میگردد ، تشخیص دقیق کالاها در سه گروه بسیار مهم، مهم و با اهمیت پایین با در نظر گرفتن معیارهای چندگانه میتواند به برنامه ریزی خرید و سیستم کنترل موجودی اداره کل نیروی کشش راه اهن ج.ا.ایران کمک شایانی نماید.
.1 مقدمه
با توجه به ای ن که در عصر حاضر تمامی سازمانها هزاران نوع متفاوت از موجودیها را نگهداری میکنند از دست دادن مدیریت موجودی3F2 اثر بخش دور از ذهن نیست، بنابراین ایجاد سیستمهای کنترل موجودی4F3 مناسب و یا ارزیابی و بهبود سیستمهای کنترل موجودی موجود، از اهمیت ویژهای برای تمامی سازمانها برخوردار است . زیرا از یک جهت سازمان با هزینههای مرتبط با موجودی ها رو به رو است. هزینههایی از قبیل هزینه نگهداری5F4، هزینههای سفارش6F5 و هزینههای کمبود7F6 که افزایش هر کدام از هزینههای مربوطه به دلیل عدم وجود یک سیستم کنترل موجودی مناسب اثرات منفی را در سود دهی سازمان خواهد داشت.
از جهت دی گر به دلیل این که تعداد اقلام موجودی ها در حد زیادی با افزایش فشار تقاضای مشتریان برای محصولات متنوع در حال افزایش است، سازمانها برای بقاء و حفظ مزیت رقابتی خود بای د یک واکنش سری ع و مؤثر را به تقاضای مشتریان خود داشته باشند، که ایجاد و یا بهبود سیستم کنترل موجودی مناسب میتواند سازمان را در این مسیر هدایت کند. با توجه به این که سازمانها امروزه درصد زیادی از کل سرمایه خود را در موجودیها ذخیره میکنند بنابراین مدیریت مناسب موجودیها و ایجاد یک سیستم کنترل موجودی مناسب برای تمامی سازمانها اهمیت ویژهای پیدا کرده است.
بر اساس آنچه که بیان شد تمامی سازمانها برای این که بتوانند منابع8F7 و موجودیهای خود را به صورت اثر بخش مدیریت کنند به یک سیستم کنترل و برنامهریزی موجودی مناسب نیاز دارند. در واقع، این سیستم باید قادر باشد که تعادلی را در دو جهت مخالف ای جاد کند. از یک جهت این سیستم باید از سازمان در قبال مسایلی هم چون خالی نبودن انبار از موجودیها، توقف ماشین آلات و تحویل به موقع محصول به مشتریان حمای ت کند و از طرف دیگر این سیستم باید قادر باشد که هزینههای موجودی ها را در پایینترین سطح ممکن نگه دارد. حال با توجه با توجه به آنچه که بیان شد این سوال ایجاد میگردد که آی ا یک سیستم کنترل موجودی مناسب باید سیاستهای مدیریت موجودی جداگانهای را برای هر یک از موجودیها به طرز جداگانه در نظر بگیرد و یا ی ن که تنها از یک سطح مدیریت موجودی برای تمامی اقلام موجودی استفاده کند؟
بررسیهای متفاوت نشان داده است که از نظر اقتصادی برای سازمانها مقرون به صرفه نیست که برای هر کدام از اقلام موجودی یک سیاست کنترل موجودی جداگانهای را در نظر بگیرند. از جهت دیگر ممکن است که هرکدام از اقلام نگهداری شده در انبار نقش کاملا متفاوتی را رد عملکرد سازمانها بازی کنند. در نتیجه سازمانها به سطوح متفاوتی از مدیریت موجودی نیاز دارند، زیرا برای سازمانها نه از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است که تمامی موجودیها را به یک روش کنترل کنند و نکته دیگر این که تمامی سازمانها در منابع خود به ویژه زمان محدودیت دارند. در نتیجه ایجاد یک سیستم کنترل موجودی با سیاستهای کنترلی مشترک برای تمامی اقلام متفاوت موجودیها نتیجهای را جز هزینههای اضافی و پیچیده شدن کار مدیران در بر نخواهد داشت.
بنابراین به منظور ایجاد یک سیستم کنترل موجودی بی نقص باید اقلام متفاوت موجودیها را بر اساس شاخصها و معیارهای مناسب در دستههای معنی دار طبقه بندی کرد. تا کنون مدل ها و روشهای متفاوتی به منظور طبقه بندی موجودیها ارائه شده است که در بین این مدلها و روشهای مختلف رویکرد آنالیز 9ABC8F یکی از رایجترین روشها میباشد که به صورت گستردهای به منظور برنامه ریزی وکنترل موجودیها به کار برده میشود.
با این گونه طبقه بندی سازمان در مییابد که ممکن است درصد کمی از موجودیها سهم بزرگی از هزینه کل سیستم موجودی را در بر داشته باشند . نتیجه چنین تجزیه و تحلیلی نشان میدهد که طبقه A را شدیاً، طبقه B را کمتر و طبقه C را از همه کمتر کنترل نماییم. از جهت دیگر با این طبقه بندی سازمان قادر خواهد بود ارتباط مناسبی را بین اهمیت هر طبقه از موجودیها و اختصاص منابع مختلف از قبیل منابع مالی، نیروی انسانی و زمان را به منظور برنامه ریزی و کنترل موجودیها ایجاد کند. با توجه به این که هدف اصلی از طبقه بندی موجودیها بر اساس رویکرد ABC ایجاد سطوح کنترلی مناسب برای هر طبقه از موجودیها است، این سوال ایجاد میشود که آیا طبقه بندی موجودیها بر اساس رویکرد – ABC" تک شاخصه" قادر به پاسخ گویی تمامی نیازهای سیستم کنترل موجودی سازمان میباشد؟
به طور واضح مشخص است که در دنیای صنعتی امروز با توجه به افزایش تنوع مشخصههای کنترل موجودی طبقه بندی موجودی ها بر اساس رویکرد – ABC" تک شاخصه" قادر به پاسخ گویی تمامی نیازهای سیستم کنترل موجودی سازمان نمیباشد و ممکن است که شاخصهای دیگری در زمینه مدیریت و طبقه بندی موجودیها وجود داشته باشد . معیارهایی از قبیل نرخ مصرف موجودی11F10، زمان تأخیر12F11، هزینههای مربوط به موجودی که احتمال دارد که تعدادی از این شاخصها اهمیت بیشتری را نسبت به شاخص بیان شده داشته باشند.در نتیجه شناسایی مهمترین شاخصهای مؤثر برای طبقه بندی موجودیها در هر سازمان امری ضروری و حیاتی شناخته شده است.
