بخشی از مقاله
چکیده
پروژه های تونلسازی از جمله مهمترین و پرهزینه ترین طرحهای عمرانی است که با توجه به محدودیت بودجه و زمان در اجرای آنها مدیریت ریسکشان اهمیت زیادی پیدا میکند .یک پروژه موفق معمولا با توانایی آن در تکمیل به موقع و در محدودهی بودجه و منطبق با نیاز های فنی شناخته می شود.
به منظور دستیابی به این اهداف در این تحقیق از مدل APRAMکه یک ابزار برای پشتیبانی تصمیمگیری برای بهبود توزیع منابع اختصاص داده شدهی پروژه با توجه به هزینه، زمان و کفیت و در عین حال به حداقل رساندن ریسک های ناشی از شکست پروژه به صورت هم زمان میباشد، کمک گرفته شده است. در این تحقیق به مقایسه ریسک هزینه، زمان و کیفیت هر یک از روش های حفاریTBM و NATM پرداخته شده است.
در مدل APRAM از از الگوریتمهای غیرخطی جهت بهینه سازی بودجه ی باقی مانده ی بر کاهش شکست های مدیریتی و فنی هر گزینه استفاده شده است. نتیجه تحقیق نشان داد که علی رقم هزینه بیشتر روش حفاری TBM نسبت به روش حفاری NATM ریسک همزمان هزینه، زمان و کیفیت این روش حفاری کمتر می باشد.
-1مقدمه
بسیاری از پروژه های مهندسی با محدودیت بودجه و زمان بنا به دلایل بسیاری از جمله شرایط اقتصادی کنونی جهان رو به رو هستند.یک پروژهی موفق معمولا با توانایی ان در تکمیل به موقع و در محدوده ی بودجه و منطبق با نیاز های فنی ، شناخته می شود.
به منظور دستیابی به این اهداف ،مدیران پروزه میبایست به ابزار های پشتبانی تصمیم گیری کار امدی مجهز شوند که می توان به بهبود توزیع منابع پروژه ی اختصاص دادهش شده با توجه به هزینه ،زمان و کیفیت و در عین حال به حداقل رساندن ریسک های ناشی از شکست پروزه به صورت همزمان کمک کند.این موضوع پیچیده است ؛حفظ تعادل تخصیص منابع و ریسک های شکست پروژه وقتی پیچیده تر می شود که منابع پروژه مقیدتر شوند.
مدیران نیازمند تصمیم گیری های مهمی هستند که بر نتایج پروژه اثرگذار می باشد.آن ها ناگریز به انتخاب سبکی امکان پذیر از ساخت هستند ،از جمله مسایل طراجی و ساخت و با درن ظر گرفتن شکست های مدیرتی و فنی بالقوه و هم چنین مشکلات خدمات که ممکن است بر عملکرد پروژه تاثیر بگذارد.
مرور ادبیات نشان می دهد که انواع مختلفی از روش های موجود برای استفاده در مدیریت ریسک وجود دارد. [1][2] با توجه به اینکه اکثر روش های موجود صرفا ریسک های مربوط به هزینه زمان کیفیت و یا نهایتا ترکیبی از دورش ریسک را شامل می شود.تنها روش های FEMA و APRAM هر سه ریسک را به طور همزمان مورد بررسی قرار می دهند.روش اپرام مبتنی بر اصول مهندسی و علم ریاضی است و روش FEMA مانند روش JRAP بر پایه ادراک اعضای تیم پروژه بصورت قضاوتی است.
در برخی از پروژه ها تعداد زیادی از اجزای وابسته دخیل هستند که منجر به تعامل پیچیده بین عناصر ریسک رقابتی است ؛از جمله هزینه ،زمانبندی و عملکرد فنی.برای مثال یک تجاوز از برنامه ی زمانبندی ممکن است باعث افزایش هزینه کلی ساخت ناشی از هزینه های اضافی غیر مسسقیم شود.بنابراین داشتن یک تکنیک مناسب که بتواند به ترکیبات ریسک های مختلف ناشی از شکست رسیدگی کند ،ضروری است.آنالیز ریسک برنامه ای و مدل مدیریت پیش رفته - - APRAM ،ابتدا در صنعت هوا و فضا مطرح شد و در مدیرت ماموریت های فضایی بدون سرنشین ناسا استفاده شد.
APRAM یکی از تکنیک هایی است که می تواند به عنوان یک ابزار پشتیبانی تصمیم گیری کار امد برای مدیریت ریسک شکست های پروژه ساخت مورد استفاده قرار گیرد.[3] مدل به منظور رسیدگی به نیاز برای تعادل انواع مختلف ریسک های پروژه به طور هم زمان توسعه داده شده است.APRAM اجازه ی بهینه سازی کمی صریح تخصیص ذخایر بودجه را از طریق موازنه ی ریسک های شکست فنی و مدیریتی بر اساس نظر تصمیم گیرنده ها انجام می دهد.هم چنین این امکان را برای مدیران فراهم می کند که ریسک های فنی و مدیریتی را در استانه مقبولیت قرار بگیرند.
گیوکماو همکاران اظهار داشتند که این روش می تواند در صنعت خانه سازی برای کمک به مدیران پروژه مورد استفاده قرار گیرد.[3] به طوری که به تمام ریسک های شکست قابل شناسایی ،رسیدگی کنند و روش های بالقوهی مختلف ساخت را مقایسه کنند.نکته ی قابل توجه این است که آن ها فقط بخش های طراحی و ساخت را در نظر گرفتند.این مقاله از مدل APRAM در تونلسازی برای تحلیل ریسک روش های حفاری NATM1و TBM2 استفاده شده است.این مقاله با تشریح گام های استفاده از APRAM شروع می شود.به عنوان یک مطالعه موردی ،خط سه شهر مشهد در نظر گرفته شده است.در پایان یافته های مطالعه به طور خلاصه بیان می گردد.
-2آنالیز ریسک برنامه ای و مدل مدیریتیپیش رفته - َ - APRAM
گام اول شامل بهیه سازی بودجه اضافی فنی هر گزینه اجرایی و سپس انتخاب گزینه فنی بهینه است. برای این منظور امکان بهبود جنبه های فنی هر گزینه بر اساس بودجه ی اضافی هر گرینه به عنوان یک مساله بهینه سازی غیر خطی بررسی می شود.هزینه اختصاصی داده شده برای حل مسائل بهینه سازی می تواند از صفر تا 100 کل بودجه اضافی متغیر باشد.در گام دوم درواقع این گام شبیه گام اول است با این تفاوت که بهینه سازی در تخصیص بخشی از بودجه برای کاهش ریسک های مدیریتی شامل مسائل مربوط به زمان بندی و بودجه اعمال می شود.
گام اخر تعیین گزینه بهینه با توجه به ریسک های فنی و مدیریتی است .هر گزینه ممکن است نیازمند یک بخش متفاوتی از بودجه اضافی از طریق موازنه ی ریسک شکست فنی و مدیریتی بر مبنای اولویت های تصمیم گیرننده ها باشد در نهایت مدیران پروزه می بایست گزینه ای را انتخاب کنند که بهترین ارزش رابا توجه با احتمالات شکست پروژه و هزینه های مربوط ارائه دهد. در صورت رضایت بخش نبودن منابع اختصاص داده شده می بایست تا زمانی که گزینه انتخاب شده با استانه مقبولیت مواجه شود بودجه اضافی افزایش یابد.
-3پیاده سازی مدلAPRAM
در این مطالعه،روش آنالیز ریسک برنامه ای و مدل مدیریتی پیش رفته برای ارزیابی روش های حفاری تونلسازی به کار برده می شود.برای این منظور خط 3 مترو مشهد را در نظر گرفته شده است
