بخشی از مقاله
چکیده:
دانش یک منبع اساسی در ثبات مزیت رقابتی است. در تعامل با محی های رقابتی و کاری، بسیاری از سازمانها مایلند، تا دانش را برای موفقیت کسب و کار بطور بهتر و فزایندهای استفاده و مدیریت کنند. بطور معمول در هر سازمانی یک سری عوامل اساسی در اجرای موفق مدیریت دانش نقش دارند. برای تعیین ضریب اهمیت و تاثیراتی که معیارها بر یکدیگر میگذارند، به ناچار باید از قضاوت افراد خبره استفاده کرد.
در این مقاله در یک روش مناسب، تکنیک دیماتل با تئوری مجموعه فازی ترکیب شده است، تا اهمیت و رواب علت و معلولی معیارهای اساسی اجرای موفقیتآمیز مدیریت دانش در شرکتهای ارائه دهنده فناوری اطلاعات مشخص و ضمن اینکه درصدی از ابهام ناشی از نظر خبرگان کاسته میشود. نتایج نشان میدهد فرهنگ و مردم و حمایت مدیر عالی به ترتیب با اهمیت و اثرگذارترین معیار در اجرای مدیریت دانش شناخته شده است.
مقدمه
در بازار رقابت کنونی، دانش یک سرمایه تلقی میشود تا جایی که در کشورهای پیشرفتهی اقتصادی بهعنوان مهمترین عامل تعیینکنندهی استانداردهای زندگی و راهی برای کاهش فاصله بین کشورهای در حال توسعه و توسعهیافته بهشمار میرود .>28@ امروزه این سرمایه، بر همهی جنبههای سازمانی تأثیرگذار بوده و به منبع کلیدی اقتصاد و عامل اصلی مزیت رقابتی تبدیل شدهاست .>4@ این دارایی ناملموس، در مقایسه با انواع دیگر دارائیها، دارای این طبیعت منحصر بهفرد است که هر چه بیشتر استفاده گردد به ارزش آن افزوده میشود >19@ .>30@ اجرای یک استراتژی مؤثر مدیریت دانش و تبدیل شدن به یک سازمان دانشمحور، شرط الزامی موفقیت سازمانها در دورهای است که به دورهی اقتصاد دانشمحور معروف است .
بررسی موردی پروژه مدیریت دانش نورتا نت ورک نشان داد، که سه مسئله اساسی بر موفقیت مدیریت دانش تاثیر میگذارد. - 1 اثرگذاری مناسب مدیریت در ارتباط با هماهنگی، کنترل و ارزیابی، مدیریت پروژه و رهبری. - 2 برخورداری از منابع کلیدی مانند منابع اقتصادی و مهارتهای چند منظوره و - 3 بهرهگیری از فرصتهای تکنولوژیکی .>1@ این مقاله در پی شناسایی معیارهای اساسی در اجرای موفقیتآمیز مدیریت دانش، رواب علت و معلولی بین آنها و تشکیل گراف مربوطه میباشد، در حالی که ارزیابی فاکتورهای اساسی، به ناچار شامل قضاوت افراد و بطور مبهم میباشد.
لذا فاکتورهای اساسی موفقیت در اجرای مدیریت دانش در شرکتهای ارائه دهنده فناوری اطلاعات بوسیله روش دیماتل در محی فازی شناسایی و رواب و میزان اهمیت آنها بدست آورده شده است. در بخش دوم بیان مسئله، بخش سوم با نگاهی اجمالی به مبانی نظری تحقیق - شامل اجرای مدیریت دانش، فاکتورهای اساسی موفقیت و دیماتل فازی - بررسی شد و در بخشهای بعدی به ترتیب روش پژوهش، تحلیل دادهها و بحث و نتیجهگیری آورده شده است.
بیان مسئله و سؤالهای پژوهش
شواهد نشان میدهد تأثیر دانش بر سازمانهای خدماتی در مقایسه با سازمانهای تولیدی بیشتر بوده و از سوی دیگر افزایش روزافزون سازمانهای خدماتی باعث توجه بیشتر به این دارایی با ارزش، در دنیای کسب و کار شده است .>29@ اگر چه وجود نظام مدیریت دانش منحصر به سازمانی خاص نمی شود، ولیکن وجود آن در سازمانهای ارائهدهنده فناوری اطلاعات از اهمیت بالایی برخوردار است. به-خاطر اینکه در اقتصاد دانشی، یک منبع اساسی در ثبات سود رقابتی و قابلیت سودآوری در آینده، در ایجاد، تقسیم و استفاده از دانش به عنوان یک منبع استراتژیک تاکید دارد .>36@
>12@ حال شرکتهایی که در توسعه صنعت فناوری اطلاعات و پیشبرد اهداف اطلاعرسانی در سطح کشورها فعالیت میکنند و بطور مستقیم و غیرمستقیم نقش اساسی در پیشبرد اهداف کشورها از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، رواب بین کشورها و غیره دارند، جای دانش مدیریت شده، که در امر توسعه اهمیت والایی دارد خالی است .>24@ در بسیاری از تحقیقات انجام شده در زمینهی مدیریت دانش به تأثیر این مهم بر عملکرد سازمان اشاره شده >23@ >17@، در حالی که به رواب علت و معلولی بین معیارهای اساسی موفقیت وتشکیل گراف مربوطه توجهی نشده است. این پژوهش در پی پاسخگویی به دو پرسش است:
- 1 اثرگذارترین فاکتورهای بحرانی در اجرای موفقیتآمیز مدیریت دانش در شرکتهای ارائهدهنده فناوری اطلاعات کدامند؟
- 2 با اهمیت-ترین فاکتورهای بحرانی در اجرای موفقیتآمیز مدیریت دانش در شرکتهای ارائه دهنده فناوری اطلاعات کدامند؟
دانش و مدیریت دانش
از آنجا که مدیریت دانش ریشههایی در سیستمهای خبره، یادگیری سازمانی و نوآوری دارد، به خودی خود ایده جدیدی نیست، ولی کاربرد فناوری اطلاعات در تسهیل ایجاد، ذخیرهسازی، انتقال و بکارگیری دانش سازمانی که سابقاً غیرقابل کد گذاری بود، یکی از اقدامات جدید و مهم محسوب میشود .>29@ >32@ در هر سازمان دو نوع از دانش را میتوان شناسایی کرد؛ دانش صریح و دانش ضمنی. دانش صریح همان دانش رسمی است که دادهها، رویههای سازمانی، نرمافزارها، فیلمها، گزارشهای سازمانی، بیانیهها، مأموریتها و نمودارهای سازمانی مثالهای بارز آن هستند. این نوع دانش به سادگی قابل پردازش رایانهای، انتقال الکترونیکی و ذخیره در پایگاههای داده است.
شاخصهای سنجش این نوع دانش مانند افزایش کارایی، قیمت های پایین یا افزایش بازگشت سرمایه، سخت و شمارشپذیر است. اما نوع دیگری از دانش در سازمان وجود دارد که به صورت عینی قابل پردازش نیست، بلکه خاصیتی ذهنی دارد .>1@ در چارچوب فناوری اطلاعات، دانش، با دادهها و اطلاعات بسیار متفاوت است، بطوری که دانش اطلاعاتی است که مفهومی، مرتب و قابل اجرا میباشد .>26@ وقتی که دانش برای تصمیمگیری و بهبود تصمیمات، فرآیندها و بهرهوری یا سودآوری به کار گرفته میشود تبدیل به خرد می شود.
