بخشی از مقاله
خلاصه
اینکه دانش یکی از مهمترین داراییهاي سازمان در نظر گرفته میشود غیرقابل انکار است و به طور فزایندهاي براي حفظ مزیت رقابتی سازمان، مدیریت میشود. مدیریت دانش به گونهاي به اخذ و نگهداري دانش میپردازد تا به سازمان کمک کند کاراتر و مؤثرتر فعالیت کند و از این طریق به رقابتپذیري دست یابد. پیاده سازي موفقیت آمیز مدیریت دانش نیازمند یکسري اصول و شرایط از جمله رهبري سازمان، توجه به شرایط سازمان، فرهنگ حاکم بر سازمان، فرایندها ، فناوري اطلاعات ، آموزش مستمر کارکنان و تغییرات سریع دانش می باشد. در این مقاله به صورت تحلیلی، عوامل موفقیت آمیز جهت پیاده سازي مدیریت دانش در سه بخش سازمان ، فناوري و انسان به طور خلاصه مورد بررسی قرار می گیرد. لازم به ذکر است که شرایط متعددي براي پیاده سازي موفق مدیریت دانش مورد نیاز است که در این مقاله تلاش شده که به مهم ترین آن ها پرداخته شود.
مقدمه
امروزه اطلاعات و دانش براي سازمانها به یک منبع مهم تبدیل شده و در واقع سرمایهي سازمان را تشکیل داده به طوري که میتوان ادعا نمود که سازمانهاي امروزي بدون دانش نمیتوانند خود را سامان داده و به عنوان شرکتی زنده و پویا در محیط متلاطم امروزي خود را حفظ کنند. در این عصر مدیریت دانش یکی از مباحث جدید مدیریتی است که در این راستا به سازمان در واکنش به تغییرات فرایند محیط پیرامون خود و افزایش عملکردشان کمک میکند. مدیریت دانش مزایاي بسیاري براي سازمانها به همراه دارد که از آن جمله میتوان به بهبود کیفیت کار، در اختیار داشتن اطلاعات بهروز شده، افزایش کارایی، بهبود اثربخشی، بهبود تصمیمگیري، افزایش توان پاسخگویی به نیاز سازمانهاي دیگر و امکان تغییر و تطبیقپذیري سریع اشاره کرد
براي این که مدیریت دانش در هدایت دانش موفق عمل کند باید شرایط پیاده سازي مدیریت دانش را در سازمان ها فراهم کرد. اگر مدیریت دانش در سازمانی بدون توجه به شرایط انجام گیرد، نه تنها به سازمان نفعی نخواهد رسید بلکه موجب پس رفت سازمان هم خواهد شد. در نظر گرفتن شرایط براي اجراي موفقیت آمیز مدیریت دانش، نه تنها موجب رسیدن به اهداف تعیین شده می گردد بلکه زمینه را براي این که سازمان ها اهداف جدیدي براي خودشان ترسیم کنند را نیز فراهم می آورد
سرآغاز پروژه ها در مدیریت دانش با سردرگمی در حیطه هائی از این قبیل می باشد: از کجا باید شروع کنیم؟ مزایاي پیاده سازي پروژه حاضر چه خواهد بود؟ سرمایه گذاري و منابع حول چه محورها و نقاطی متمرکز گردند؟ راهبرد ما چه خواهد بود؟
در مسیر حرکت پروژه چگونه مطمئن باشیم که دانش مناسب را جهت مدیریت برگزیده ایم؟ آیا سمت و سوي حرکت ما صحیح می باشد؟ آیا بیشترین سرمایه گذاري در بهترین نقاط صورت گرفته است؟ چه دانشی باید مدیریت و توسعه داده شود؟ شالوده موفقیت یک سازمان در پیاده سازي مدیریت دانش، هدفمندي آن است. مدیریت دانش بدنبال انجام هوشمندانه وظایف، در بستر یک سازمان دانا است. در چنین بستري اصل، اشتراك بیشتر و بیشتر دانش نیست، بلکه محوریت اشتراك دانش، باید دانش مناسب را در اختیار افراد متناسب قرار دهد. دانشی که به عمل تبدیل نگشته و در حیطه یک سازمان کاربري نداشته باشد، براي آن سازمان ارزشی نخواهد داشت. بنابراین باید بدانیم دانش مناسب کدام است؟ و افراد متناسب کدامند؟
دانش
از زمان پیدایش کلی دانش تاکنون تعاریف گوناگونی براي این مفهوم ارائه شده که هر یک ابعادي از موضوع را نمایش میدهد. دامنهي تعاریف ارائه شده دربارهي دانش از کاربردي تا مفهومی و فلسفی و از نظر هدف، از محدود تا گسترده را شامل میشود. معنی لغوي دانش، درك حاصل از تجارب، مشاهدات و یا مطالعات میباشد
دانش، مجموعهي باورها، حقایق، مفاهیم، چشماندازها، قضاوتها، انتظارات و ترکیب سازمانیافته ایدهها، قوانین، رویهها و اطلاعات است - بات3،. - 2002 دانش درك واضح، قطعی و معین از یک فعالیت، واقعیت یا اطلاعاتی است که باورها را میسازد. هر زمان که اطلاعات با تفسیر معنیدار شده و مورد تحلیل، ارزشگذاري و تدوین قرار گیرند، دانش تولید می شود
نوناکا و تاکوچی - 1995 - 5، دانش را ساختار ذهنی شامل باورها، چشماندازها، مفاهیم، قضاوتها، انتظارات، متدولوژيها و دانستن چگونگیها با هدف پیش بینی نتایج آینده تعریف کردند. دانش، آمیزهاي سیال از تجربیات، ارزشها، اطلاعات موجود و نگرشهاي کارشناسی نظامیافته است که چارچوبی براي ارزشیابی و بهرهگیري از تجربیات و اطلاعات جدید را به دست میدهد
دانش، درك، آگاهی یا شناختی است که در خلال مطالعه، تحقیق، مشاهده یا تجربه و در طول زمان به دست میآید - یمین فیروز،. - 1382 دانش سازمانی به اطلاعات پردازششده از جریانهاي عادي و مراحلی که قابلیت اقدام دارند و نیز دانش بهدست آمدهي سیستمهاي سازمانی، مراحل، تولیدات، قوانین و فرهنگ اطلاق میشود
بیشتر تحقیقات انجام گرفته دانش را در دو نوع دانشضمنی و صریح مورد توجه قرار دادند
دانش ضمنی، دانشی انتزاعی است که منابع و محتواي آن در ذهن نهفته است. دانش نهفته به آسانی قابل دستیابی نیست و غیرساختارمند است. در حقیقت این نوع دانش، دانش غیرمکتوب سازمان است و دانش صریح9، دانشی است که عینی است و میتواند به صورت رسمی و در قالب زبان سیستماتیک بیان شود. این نوع دانش، مستقل از کارکنان است و در سیستمهاي اطلاعات کامپیوتري، کتابها، مستندات و مدارك سازمانی و نظایر اینها وجود دارد
مدیریت دانش
با وجود آنکه دانش به آسانی قابل اندازهگیري نیست، سازمانها بایستی دانش را به منظور دستیابی به مزایایی که از مهارتها، تجارب و دانش ضمنی کارمندان در سیستم و ساختارشان، قابل اکتساب است، به طور مؤثر مدیریت کنند - هونگ، هاونگ، لین و تساي1، . - 2005 به دلیل این که اغلب تعاریف ارائه شده از سوي محققان بیشتر بر پایهي زمینهها و علایق شخصی آنان است، لذا یکی از مهمترین چالشهاي شناسایی شده، توانایی فهم مدیریت دانش و اهداف آن است
هنوز توافق عمومی بر مفهوم مدیریت دانش وجود ندارد - ارل3، . - 1999 دیدگاههاي متفاوت در مورد دانش میتواند به تعاریف مدیریت دانش منجر شود و بنابراین جاي تعجب نیست که نتایج مورد انتظار مدیریت دانش نیز، به صورت متفاوت تعریف شدهاند. در همین راستا، برخی از تعاریف مدیریت دانش برگرفته شده از مطالعات پیشین در جدول 1 نشان داده شده است.
جدول : 1 تعاریف مدیریت دانش
تعریف
کسب دانش مناسب براي افراد مناسب در زمان مناسب جهت تصمیمگیري دقیق آنها میباشد . تشخیص و تجزیه و تحلیل دانش مورد نیاز و در دسترس و برنامهریزي و کنترل فعالیتهایی جهت توسعه سرمایههاي دانش به منظور دستیابی به اهداف سازمان میباشد.
بر دانش به عنوان عامل تعیینکننده تمرکز میکند و شامل فعالیتهایی است که استفاده بهینه و توسعه دانش را در حال حاضر و آینده هدفگذاري میکند .
فرایند تسخیر مجموعهاي از مهارتهاي یک شرکت در هر قسمتی که میتوان آن را دریافت نمود و توزیعکردن آن در هر قسمتی از سازمان که میتواند عملکرد سازمانی را توسعه بخشد.
فرایند انتقال دانش درجهت برآوردهکردن نیازهاي موجود در جهت شناسایی و استخراج داراییهاي دانشی موجود گردآوري شده و توسعه فرصتهاي جدید میباشد.
ایجاد، تجدید و بکارگیري منظم، روشن و عمیق دانش، در جهت حداکثر نمودن مزایاي سرمایهگذاري در دانش و بازده داراییهاي آن است.
هنر خلق ارزش به وسیله بکارگیري سرمایههاي فکري است. اساً حول محور بهبود، نوآوري و نیل به اهداف دور میزند.
گردآوري دانش و تجربیات افراد یک سازمان وایجاد قابلیت بازیابی براي آنها به عنوان یک سرمایه سازمانی.
رویکردي منظم جهت کشف، فهم و استفاده از دانش جهت ایجاد ارزش.
مجموعهاي از فعالیتهاي منظم و سیستماتیک سازمانی که جهت دستیابی به ارزش بزرگتر از طریق دانش
در دسترس صورت میپذیرد.
رسمی کردن دسترسی به تجربیات، دانشها و مهارتها به منظور خلق توانمنديهاي جدید و افزودن ارزش
