بخشی از مقاله
چکیده
موضوع نوآوری از زمانهای پیشین مورد توجه بنگاه ها اعم از تولیدی ،خدماتی قرارگرفته است و در این مسیر، سازمانها دریافته اند که به یافتن راههای جدید برای شناسایی نیازمندیهای خود در جهت گسترش تخصص ها و شبکه های ارتباطی با افراد و نهاد های خارج و داخل سازمان نیاز دارندو نوآوری باز ،نقش مهمی در ارتقاء توان رقابتی شرکتهای دانش بنیان دارد.
هدف ازاین تحقیق ارائه مدلی مناسب جهت شناسایی عوامل موفقیت نوآوری باز با رویکرد شبکه سازی در شرکت های دانش بنیان می باشد، از این رو در گام اول با استفاده از ادبیات تحقیق و مطالعات صورت گرفته، تعداد زیادی عوامل موفقیت نوآوری باز استخراج و از روش دلفی فازی،جهت پالایش ابعاد ومعیارهابهره گرفته شده است و نظرسنجی بعمل آمده در سه مرحله انجام شده و نتایج هر مرحله بااستفاده از فرمولهای چنگ لین مورد پالایش قرارگرفته است ،این مدل درچهار بعدو بیست و پنج معیار تجمیع گردیدوامید است که شرکتهای دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات از آن،برای موفقیت در نوآوری بازشان استفاده نمایند.
.1 مقدمه وبیان مسئله
نوآوری ، موتور محرک صنعت و اقتصاد می باشد و چنانچه نوآوری در صنعت و شرکتهای دانش بنیان زیاد شود تاثیر مستقیم بر رشد اقتصادی داردو رویکرد نوآوری باز، به منظور توسعه و بکارگیری فناوری و ایده های جدید خارج از سازمان، بکار می رود وراه علاج تغییرات فناوری و رقابت پذیری است و لازم می باشد تا گستره ی زیادی از داده های نوآوری ، از منابع نامتجانس مورد تجزیه و تحلیل قرارگیرد
شرکتهای دانش بنیان ،در جهت تلاش برای بالا بردن انعطاف پذیری و بهره گیری از دانش فنی خارجی به طور فزاینده ای مدیریت نوآوری خود را به سمت شبکه های نوآوری و ایجاد ارزش باز کرده و گسترش داده اند
شرایط فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی دنیای غرب منجر شده است تا رویکرد نوآوری باز با موفقیت چشمگیری مواجه شود ولی در ایران با توجه به مشکلات موجود در فرایند نوآوری و عدم اطمینان موجود بین شبکه ها، مشکلات سرمایه گذاری ،... استفاده از رویکرد نوآوری باز در سازمانها با نتیجه دلخواه مواجه نشده است.
نوآوری باز به عنوان پارادایمی نودر یک نگاه به نوآوری و یک حیطه نوظهور و پراهمیت مطرح می باشد، ضمن تبیین مفاهیم مختلف نوآوری باز وتئوریهایش ، رویکرد شبکه سازی وشبکه های نوآوری واقدام به طراحی مدل مفهومی عوامل موثر بر موفقیت نوآوری باز با رویکرد شبکه سازی در شرکت های دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات گردیده و با استفاده از تکنیک دلفی فازی ابعاد و معیارهای آن مورد پالایش قرارگرفته است.
. 2 مبانی نظری نوآوری بازو پیشینه پژوهش
نوآوری ، فرایندی است که یک ایده را به محصول یا خدمت جدید یا بهبود یافته تبدیل می کند که برای بازار ارزشمند است ونوآوری به دو دسته تقسیم می گردد: نوآوری باز و نوآوری بسته نوآوری بسته، مبنای اصلی این رویکرد به نوآوری، وجود مرکز تحقیق و توسعه بسته بصورت مرکزی و در داخل شرکت بود. یعنی " انجام همه کارها در درون شرکت "
نوآوری باز جریانات سودمند درونی و بیرونی دانش به منظور سرعت بخشیدن به نوآوری داخلی و گسترش بازاربرای استفاده خارجی ازنوآوری است.نوآوری باز به این معنی است که شرکتها باید استفاده از ایده ها و تکنولوژی های خارجی خود رادرکسب و کارشان بیشتر نمایند، در حالی که اجازه می دهند ایده های بلااستفاده شان توسط شرکتهای دیگرمورداستفاده قرارگیرد. این نیازمند این است که شرکتهامدل کسب و کار باز انتخاب نمایندتا ایده ها و تکنولوژی های خارجی بیشتری ازبیرون شرکت به درون شرکت جریان یابد و همچنین جریان دانش داخلی به بیرون از شرکت راه یابد
مزایای اصلی نوآوری باز که صورت کلی قابل قبول کلیه محققین مشهور این حوزه هستندعبارتنداز:
· سرعت بخشی به توسعه محصولات و خدمات جدید
· سرعت در تجاری سازی و کوتاه کردن زمان ورود به بازار برای محصولات و خدمات جدید
· کاهش هزینه های مستقیم تحقیق و توسعه
· افزایش میزان موفقیت محصولات و خدمات جدید در اثر خلق تکنولوژی های نوین
· سرعت در ایجاد نوآوری ها و افزایش تعداد آنها در اثر سرریز دانش
· افزایش بهره وری دراثرتجاری سازی محصولات ودارایی های فکری و سرمایه گذاری مجدد در نوآوری ها
· کاهش ریسک نوآوری و اشتراک عدم قطعیت های موجود
مفهوم رویکرد شبکه سازی و شبکه های نوآوری
گروهی از شرکتها - افراد/سازمان ها - رادرپروژه مشترکی در زمینه توسعه ،همکاری می کنندو از لحاظ تخصصی مکمل یکدیگرند، شبکه می گویند. این فعالیت باید با این هدف باشد که بر مشکلات مشترک غلبه کرده و به کارایی جمعی و تسخیر بازارهای جدید دست یابندوهمانطور که می دانیم شبکه های نوآوری رویکردی قابل توجه برای توسعه نوآوری در کشورهای پیشرفته است.رویکرد شبکه سازی بویژه در مورد توسعه فناوری های پیشرفته موثر می باشد ، تولید محصولات و خدمات پیچیده نیازمند ویژگی ها واجزای بسیاری است و برای آن نیازمندی های چندگانه مثل یکپارچگی مهارت ها مطرح می شودشبکه های نوآوری راه حل سازمانی این امر است
شرکتها به دلایل بسیاری درون شبکه ها ، نوآوری انجام می دهند: برخی از دلایل عبارتند از تغییرات به سمت ابتکار های پژوهش و توسعه ، کاهش چرخه های عمر محصول ، جهانی شدن سریع و رقابت برای خبرگی علمی ،کاهش هزینه ها ، دسترسی به سرمایه های مالی و دارایی های مکمل ، بهبود ظرفیت و یادگیری ، انتقال دانش ، دستیابی به منابع فن آوری و بهبود موقعیت رقابتی سازمان
عوامل موثر برموفقیت نوآوری
نوآوری موفق، اقدامی توام با نظم و مهارت به واسطه مدیریت نوآوری می باشد ، پس نوآوری موفق اغلب سبدی از ایده های جدید ، همراه با مقداری تمرکز روی محصول و زنجیره ارزشی هستند که از نوآوری محصولی پشتیبانی می کندوابعاد موفقیت نوآوری در سه محور عملکرد مالی، تاثیر بازاری ، پنجره فرصت جمع بندی می گردد.
تعریف شرکت دانش بنیان
مؤسسه و شرکت دانش بنیان، شرکتها و مؤسسات حقوقی خصوصی یا تعاونی هستند که با ایجاد یک کسب و کار دانش محور به منظور تبدیل پایدار دانش به ثروت تشکیل شده و فعالیتهای اقتصادی آنها مبتنی و همراه با فعالیتهای تحقیق و توسعه در زمینه های فناوری نو و پیشرفته است که به توسعه اقتصاد دانش محور در جامعه کمک می کند.
مروری بر پژوهش های انجام شده
چسبرو و ونهاوریک7 در سال 2006، به بررسی مفهوم و پارادایم و مدیریت نوآوری باز می پردازندو از آن به عنوان پارادایم نوین ،در تجاری سازی فناوری ورویکردی نو به سرمایه گذاری خطرپذیر ، مدل های کسب و کار و نقش دولت در نوآوری باز و موضوعاتی مشابه می پردازدوفردبرگ 8 وهمکاران در سال 2008 ،در پژوهشی به جستجو و ارائه یافته های موجود درباره مدیریت نوآوری بازو ارائه راه کارهایی برای آینده می پردازندو در پژوهشی دیگر در سال 2009 ،به چگونگی اجرای عملی مدیریت نوآوری باز پرداخته اند .
حجازی وهمکاران در سال1389 طی مقاله ای به بررسی نقش نوآوری باز وچارچوبی مفهومی به منظور به کارگیری مکانیزم های نوآوری باز در راستای ارتقای توان رقابتی شرکتها پیشنهاد نموده اندو مطابق این مدل ، شرکتها قادر خواهند بود با افزایش در آمد حاصل از بکارگیری مکانیزم های نوآوری باز یاکاهش هزینه های ناشی از همکاری های مشترک ،توان رقابتی خودرا ارتقا بخشندومنوچهر منطقی و همکاران درسال 1391 ، نگاهی جامع بر مفاهیم ، رویکرد ها ، روندها ، عوامل کلیدی موفقیت نوآوری شامل - شبکه سازی خارجی ، میانجی یا واسطه های نوآوری ، هوشمندی فناوری ، ظرفیت جذب ، مدل کسب و کار باز ، ابعاد انسانی نوآوری باز - را مورد تحلیل قرار داده است.
.3 روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش
روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش ازلحاظ هدف ،تحقیق کاربردی و ازلحاظ روش نوع توصیفی -پیمایشی می باشد. روش جمع آوری داده های این پژوهش، روش کتابخانه ای و میدانی می باشدوجامعه آماری این پژوهش ،خبرگان دانشگاهی و مدیران و کارشناسان شرکتهای دانش بنیان درحوزه فناوری اطلاعات مستقر در پارک علم و فناوری پردیس می باشند که از روش دلفی فازی دیدگاههای آنها استخراج گردیده و مورد پالایش قرارخواهد گرفت که از روش نمونه گیری قضاوتی9 غیرتصادفی انتخاب شده اند.لازم به توضیح است که با توجه به ماهیت معیارها، از متغیرهای کلامی برای تبیین و اندازه گیری متغیرها استفاده شده است.
