بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله با بررسی چندین مقاله انگلیسی و فارسی مزایا و معایب آموزش به روش یادگیری الکترونیکی استخراج گردید و سپس شاخصهای تأثیر بر عمق یادگیری، تأثیر بر سهولت یادگیری، تأثیر بر زمان یادگیری، تأثیر بر هزینه یادگیری و تأثیر بر دامنه یادگیری برای آنها تعیین و به هر یک از شاخصها وزنی داده شد و در قالب پرسشنامهای نظرات 132 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور اصفهان که حداقل یکبار دوره آموزش به روش یادگیری الکترونیکی را طی کرده بودند در خصوص این مزایا و معایب با توجه به شاخصها اخذ گردید و پایایی تحقیق با توجه به آلفای کرومباخ 0/83 تأیید گردید و جهت تأیید روایی تحقیق با توجه به فرمول کوکران حجم نمونه 132 نفر برای جامعه 200 نفری تعیین گردید و با استفاده از روش تاپسیس مزایا و معایب اولویتبندی شدند و درنهایت برای چند مورد از معایب اصلی راهکارهایی پیشنهاد گردیده است.
.1 مقدمه
.1 .1 کلیات موضوع پژوهش
در این تحقیق ابتدا مزایا و معایب آموزش به روش یادگیری الکترونیکی استخراج گردید و سپس در یک مطالعه موردی در قالب پرسشنامهای نظرات دانشجویان دانشگاه پیام نور اصفهان در این خصوص اخذ و سپس با توجه به نظرات اخذشده و با استفاده از روش تاپسیس، مزایا و معایب اولویتبندی شدند و درنهایت معایب دارای اولویت بالا شناسایی شدند و راهکارهایی جهت بهبود آنها ارائهشده است.
.2 .1 تاریخچه کارهای مشابه
در بررسی چندین مقاله انگلیسی و فارسی درزمینه یادگیری الکترونیکی مزایا و معایب آموزش به روش یادگیری الکترونیکی از مقالههای زیر اخذ شدند.
مقاله انگلیسی، اولویت زمینه توسعه یادگیری الکترونیکی در روسیه که در سال 2015 منتشرشده است که در آن مزایا و معایب کاربرد یادگیری الکترونیکی توسط تمام افرادی که دوره آموزشی به شیوه یادگیری الکترونیکی در روسیه گذراندهاند را تعیین میکند و زمینههای افزایش استفاده کارآمد از آموزش الکترونیکی در فرایند آموزشی تحلیلشده است.
مقاله انگلیسی، مزایا و معایب فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش عالی، سهولت و محدودیت استفاده از یادگیری الکترونیکی برای دانشجویان رشته کشاورزی در ایران که در سال 2014 منتشرشده است که در آن بیانشده که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش بهشدت فرآیندهای یادگیری و تدریس را اصلاحکرده است. علاوه بر این، فرصتهای جدید برای یادگیری و دسترسی به منابع آموزشی فراتر از دسترسی سنتی گسترشیافته است. در این وضعیت، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش یک روش آموزش به نام آموزش الکترونیکی ایجاد نموده است که در این مقاله سعی شده مزایا، معایب، سهولت و محدودیتهای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در رابطه با آموزش الکترونیکی برای دانشجویان رشته کشاورزی مشخص شود.
مقاله فارسی، اهداف، مزایا، موانع و محدودیتهای یادگیری الکترونیکی در دانشگاههای ایران که در سال 93 منتشرشده است که در آن بیانشده که در کشور ایران نیز با توجه به بالا بودن نسبت جمعیت جوان و معضلات مربوط به کنکور ازیکطرف و امکانات و اعتبارات محدود دانشگاهها از طرف دیگر، آموزش الکترونیکی بهعنوان یک راهکار مدنظر قرارگرفته شده است.
با توجه به اینکه ایجاد و تأسیس مراکز آموزش الکترونیکی در دانشگاهها دارای مزایای فراوانی از قبیل دسترسی سریع به منابع اطلاعاتی دنیا و ... است لذا توجه به توسعه آموزش الکترونیک دارای اهمیت فراوان است، ضمن اینکه این امر خود نیاز به بسترسازیها و ایجاد زیرساختها و فراهم کردن امکانات لازم دارد. سپس در هدف اصلی مقاله عنوانشده است که پس از ارائه مقدمهای بر آموزش الکترونیکی و اهداف و زیرساختهای آن، مزایا و معایب آن را مورد بررسی قرار میدهد.
.1 .2 .1 تلاشها جهت رفع کاستیهای موجود
با توجه به اینکه تنها شناسایی مزایا و معایب کافی نمیباشد و اولویتبندی آنها و مشخص شدن مزایا و معایب اصلی آنهم با توجه به انجام تجربه عملی و از طریق یک روش علمی راهی مناسب برای ارائه راهکارهای اثربخشتر میباشد پس در این پژوهش بر آن شدیم با توجه به تجارب دانشجویان از آموزش به روش یادگیری الکترونیکی، مزایا و معایب را به روشی علمی اولویتبندی کنیم تا با توجه به مشخص شدن معایب اصلی بتوانیم تمرکز بیشتری برای ارائه راهحلهای مناسب در جهت بهبود روش یادگیری بر مبنای یادگیری الکترونیکی ارائه نماییم.
.2 مطالب اصلی
.1 .2 مفاهیم اولیه
.1 .1 .2 تعریف یادگیری الکترونیکی
آموزش الکترونیکی نوع خاصی از آموزش از راه دور است که در آن با استفاده از تکنولوژیهای مبتنی بر وب و بسترهای انتقال مانند اینترنت یا اینترانت و با استفاده از ابزارهایی مانند مالتی مدیا، انیمیشن و شبیهسازها در یک محیط تعاملی مجازی به ارائه آموزش یا بازآموزی میپردازد. نکات مهم که باید در این سیستم آموزشی در نظر گرفته شوند شامل:
-1وجود فاصله فیزیکی بدون محدودیت میان استاد و دانشجو -2عدم وجود محدودیت زمانی در آموزش -3آموزش برای هر فرد با هر شرایط خاص سنی و جسمی
یادگیری الکترونیکی شکلی از آموزش از راه دور است که بهطور کامل از طریق کانال الکترونیکی مجازی، مانند اینترنت صورت میگیرد
یادگیری الکترونیکی، در ارتباطات از راه دور بین یک استاد و دانشجو با استفاده از فنآوری اطلاعات بر اساس یک نوع از آموزش از راه دور است. کارشناسان یونسکو تعریف یادگیری الکترونیکی را بهسادگی و بهطور واضح تعریف میکنند یادگیری از طریق اینترنت و چندرسانهای.
.2 .1 .2 تأثیر فناوری اطلاعات در یادگیری الکترونیکی
فناوری اطلاعات یک عامل عمده در جهان است که همواره باعث توسعه اجتماعی، اقتصادی و انسانی میشود. رشد سرعت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و اینترنت دنیای سنتی را به دنیای مدرن تغییر داده است. ازاینرو توسعه استراتژی فناوری اطلاعات و ارتباطات برای رشد اقتصادی دانش در کشورهای درحالتوسعه بسیار حیاتی است. کشورهای در حال توسعه مشکلات بسیاری برای اتخاذ و قبول فنآوریهای جدید در سیستم آموزشی خود دارند
استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش بهشدت فرآیندهای یادگیری و تدریس را اصلاح کرده است. علاوه بر این، فرصتهای جدید برای یادگیری و دسترسی به منابع آموزشی فراتر از دسترسی سنتی ایجاد کرده است. در این وضعیت، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش یک روش آموزش به نام آموزش الکترونیکی ایجاد کرده است
یادگیری الکترونیکی میتواند مؤثر باشد، اگر روشها برای اهداف آموزشی مناسب باشند و تعامل بین دانشجو و استاد بهخوبی سازمانیافته باشد
.3 .1 .2 برخی از مزایای یادگیری الکترونیکی
آموزش الکترونیکی یا آموزش مجازی رویکرد جدیدی است که در حوزه آموزش و یادگیری پدید آمده است و درواقع به نوعی از یادگیری گفته میشود که در هر زمینه، برای هر فرد، در هر زمان و در هر مکان، بهصورت مادامالعمر فراهم آمده است .[4] سازمانهای سراسر جهان آموزش الکترونیکی یا آموزش آنلاین را ترجیح میدهند چراکه آنها مقرونبهصرفه هستند و بهموقع آموزش خود را در مکانهای مختلف ارائه میدهند
با توجه به آموزش الکترونیکی ازنقطهنظر یک دانشجو مزایا واضح است: یک فرد بهخودیخود میتواند زمان و اینکه چه مقدار زمان برای مطالعات اختصاص دهد را تعیین کند، درنتیجه، ممکن است برای به دست آوردن دانش جدید بهصورت موازی باکار حرفهای و حفظ خانواده زمان صرف کند. در فنآوریهای آموزش از راه دور میتوان آموزش کامل را در زمان کوتاه دریافت کنید
.4 .1 .2 محاسبات ابری
بهعنوان یک ابزار مؤثر برای کاهش هزینههای کلی آموزش الکترونیکی در درازمدت است که مقرونبهصرفه میباشد. رایانش ابری، محاسباتی است که به موجب آن منابع، نرمافزار و اطلاعات تهیه شده برای کامپیوتر و دستگاههای دیگر مانند شبکه برق بر روی یک شبکهمعمولاً اینترنت به اشتراک گذاشته میشوند
.5 .1 .2 یادگیری سیار
یادگیری سیار بهعنوان یادگیری الکترونیکی با استفاده از دستگاههای تلفن همراه تعریف شده است
یک گروه تحقیقاتی نروژی یک شکل جدید از یادگیری را تعریف کردند که شامل یک روش یادگیری با استفاده از فنآوری تلفن همراه با توجه به رشد تقاضا برای فرایند یادگیری انعطافپذیر و جابجایی مکانی بود
سپس یک تعریف جدید از یادگیری سیار بهعنوان فرایند یادگیری و یا آموزش با استفاده از یک دستگاه خاص که در هر جا و در هر زمان مورد استفاده قرار میگیرد ارائه شد
.2 .2 طرح مسئله
در این تحقیق در ابتدا با مطالعه و بررسی مقالههای انگلیسی و فارسی مرتبط، مزایا و معایب آموزش به روش یادگیری الکترونیکی استخراج گردید و سپس پس از بررسی مزایا و معایب متعدد، آنهایی که مشابه بودند حذف شدند و در نهایت سیوهشت مزیت و پانزده عیب به دست آمد.
پس از آن 5 شاخص اصلی تعریف شد که شامل تأثیر بر عمق یادگیری، تأثیر بر سهولت یادگیری، تأثیر بر زمان یادگیری، تأثیر بر هزینه یادگیری و تأثیر بر دامنه یادگیری میباشند.
سپس پرسشنامهای طراحی گردید که ردیفهای آن شامل مزایا و معایب آموزش به روش یادگیری الکترونیکی بودند و ستونهای آن شامل 5 شاخص ذکرشده که در مطالعهای موردی با توجه به حجم جامعه 200 نفری از دانشجویان دانشگاه پیام نور اصفهان که حداقل یکبار دوره آموزش به روش یادگیری الکترونیکی را طی کرده بودند و فرمول کوکران و انتخاب حجم نمونه 132 نفر از این دانشجویان و تکمیل پرسشنامه توسط آنها نمرات هر ردیف مزایا و معایب با توجه به شاخصهای 5 گانه مشخص گردید.
روش تکمیل پرسشنامه بدین صورت بود که در پرسشنامه توضیح داده شده بود که با توجه به هر ردیف از مزایا و معایب و هر شاخص امتیازی بین 1 تا 10 در نظر گرفته شود.
پس از تکمیل پرسشنامه توسط دانشجویان نظرات جمعبندی و میانگین نظرات با توجه به هر شاخص برای هر مزیت و عیب مشخص شدند.
سپس پایایی تحقیق با اطلاعات پرسشنامهها در نرمافزار spss بررسی و با توجه به آلفای کرومباخ 0/83 تأیید گردید.
پس از آن جهت اولویتبندی مزایا و معایب ابتدا روشهای مختلف علمی بررسی و درنهایت از روش تاپسیس جهت اولویتبندی مزایا و معایب استفاده شد که نتایج آن در جدول 1 برای معایب و در جدول 2 برای مزایا آمده است.
جدول : - 1 - معایب اولویتبندی شده به روش تاپسیس
