بخشی از مقاله
شهرهای هوشمند ، پلی به سوی آرمانشهرها
چکیده
در عصر حاضر اطلاعات و اطلاع رسانی ، مهمترین ابزار استراتژیک برای مدیریت و اداره صحیح همه واحدهای اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، فنی و مهندسی محسوب می شود.فن آوری اطلاعات در جهان با سرعت چشمگیری در حال توسعه است و تمامی فعالیت های روزمره بشر را تحت تاثیر قرارداده است. لذا ایجاد شهرهای هوشمند می تواند به ارائه الگوی مناسب زندگی با توجه به جمیع جهات جامعه مورد نظر و مناسب برای جامعه اطلاعاتی محسوب شود . مهمترین مزیت شهرهای هوشمند کارایی و اثربخشی برای اداره امورشهری است .
هدف اصلی این مقاله ، شناخت شهر هوشمند و ارتباط آن با لایه های موجود فضایی است که می تواند با ارائه الگوی مناسب برای مدیران و برنامه ریزان شهری ، شهرها را به سمت آرمانشهر واقعی با حکومت قاتون و مقررات پیش برد.
کلمات کلیدی: شهر هوشمند ، اداره امور شهری ، آرمانشهر واقعی ، شهرسازی الکترونیک
.1مقدمه
امروزه، ابداعات فراوان، گستردگی ارتباطات جدید و فن آوری اطلاعات، حقایق تازهای را پیش روی جامعه معاصر قرار داده است. و در دنیایی که شتاب پیشرفت دانش به دقیقه و ثانیه رسیده، پیوستن به جهان الکترونیک و فناوری اطلاعات، تنها راه ورود به این بزرگراه وسیع و پر تردد است.
لذا ICI زیر ساخت لازم جهت تبادل فوری اطلاعات در فاصلههای طولانی را فراهم میسازد و محدودیتهای فاصله میتواند با کاهش در محدودیتهای زمانی از بین رود.
بهرصورت فناوری اطلاعات وارد زندگی شهروندان گردیده و جزء لاینفک زندگی در عصر ارتباطات گشته است و این همان گفتار سازمان ملل است که آغازه سده بیست و یکم میلادی راهمزمان با تکوین انقلاب شهری نوین در جهان عنوان کرده است.
حال شهرها تحت تأثیر این انقلاب جدید، تعاریف نوینی را به خود اختصاص دادهاند که شهر هوشمند یا فضای مجازی یا شهر مجازی نمونهای از آن میباشد.
وقتی سخن از یک شهر مجازی یا شهر الکترونیک به میان میآید، شهری اینترنتی در ذهنها تداعی میگردد ولی منظور از شهر تنها یک مکان نیست و به یقین وقتی از شهر صحبت میشود یک فضای زیستی مد نظر است. [1]
.2 طرح مسأله
به دلیل اهمیت اطلاعات در فرآیند تصمیم گیری، فن آوری اطلاعات در جهان با سرعت چشمگیری در حال توسعه است و تمامی فعالیتهای روزمره بشر را تحت تأثیر قرار داده است. از آنجا که سبک زندگی سنتی امروزه بشر با نیاز جامعه اطلاعاتی که در حال شکل گیری است متناسب نیست، ارائه الگوی مناسب زندگی باتوجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه مورد نظر و مناسب برای جامعه اطلاعاتی، یکی از برنامههای مهم شهر الکترونیک است. [2] از آنجا که فلسفه شهر الکترونیکی و اینترنتی، جایی برای بهتر زندگی کردن میباشد، ایجاد شهر الکترونیک تأثیرات بسیاری را در زمینههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و فنی و مهندسی برای اداره شهر و شهروندان به دنبال خواهد داشت.
بهطور کلی اهداف زیر به عنوان هدفهای جدید سازگار با شرایط متحول اقتصادی و اجتماعی برای نوشهرهای آینده تعیین شدهاند:
-1 آزادی و فرصت کافی برای انتخاب
-2 حرکت و دسترسی آسان، ارتباطات مناسب
-3 توازن و تنوع
-4 یک شهر جذاب و گیرا
-5 آگاهی و مشارکت همگانی
-6 استفاده موثر و خلاقانه از منابع لذا مبحث شهرسازی و معماری در حوزه شهر الکترونیک و نحوه ساخت و ساز اصولی و پر سرعت و دستیابی به اطلاعات
درست و همه جانبه در تمامی مراحل حائز اهمیت میباشد. در این مقاله سعی بر آن است تا به معرفی مناطق خلاق و یاد گیرنده یعنی شهرهای الکترونیک پرداخته و ضمن معرفی اجرا و اصول آن تأثیر آن بر روند توسعه مناطق و اینکه چه اطلاعاتی را باید به کار گرفت تا یک سیستم جامع را در شهر الکترونیکی به پا داشت تا آن شهر از کیفیت مطلوب جهت استفاده کنندگان برخوردار باشد را مورد بررسی قرار میدهیم.
.3 روش تحقیق
در این پژوهش، اطلاعات جمع آوری شده از مطالعه منابع کتابخانهای و اسناد و مدارک و با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی به بررسی اطلاعات جمع آوری شده پرداخته و در نهایت به نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد پرداخته میشود.
.4 تعریف شهر الکترونیک
شهر الکترونیک، عبارت از شهری که اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویسهای دولتی و سازمانهای بخش خصوصی به طور شبانهروزی با کیفیت و ضریب ایمنی بالا با استفاده از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن انجام میشود. به این ترتیب دیگر نیازی به حرکت فیزیکی شهروندان برای دسترسی به خدمات دولت و نهادای خصوصی نیست.
در این شهر ، ادارات دیجیتالی جایگزین ادارات فیزیکی می شوند و سازمان ها و دستگاههایی همچون شهرداری، حمل و نقل عمومی و ... بیشتر خدمات خود را به صورت مجازی و یا با استفاده از امکاناتی که ICI در اختیار آنان قرار میدهد به مشترکین و مشتریان خود ارائه میدهند.[3]
.5 زندگی در شهر مجازی (هوشمند،الکترونیکی)
شهر الکترونیک ماراازدنیای یک بعدی شهر های سنتی و امروزی، به دنیایی دو بعدی میبرد که دستاورد فناوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات دنیای اینترنتی است.
شهر هوشمند شهری است که امور شهری در تمام شبانه روز در آن جریان دارد. شهروندان میتوانند از طریق اینترنت، در هر زمان و هر مکان به اطلاعات خدمات آموزشی، تفریحی، تجاری، اداری، بهداشتی و ... مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
ارائه خدمات با سرعت و کارآیی بالا در حوزه شهر همزمان با کاهش هزینهها و ترافیک آلودگی و ... در شهر الکترونیک متصوراست.
ولی فرآهم آوردن زیر ساختهای ارتباطی، شبکه افزار، نرم افزار، انسان افزار، زیر ساختهای ایمنی و توسعه نهادهای اطلاعاتی از جمله پیش زمینههای ایجاد شهر الکترونیک است شهرهای هوشمند یکی از مهمترین اهداف فناوری اطلاعات است که شهرداریها نقش عمدهای در تحقق آن دارند.
بهرحال ایجاد شهرهای مجازی باعث کاهش هزینه، زمان دسترسی به خدمات ، افزایش درآمدها و کیفیت خدمات، میشود.
کاهش میزان آلودگی هوا ، ترافیک ، شفاف کردن اطلاعات و مراحل و انجام خدمات و قوانین و جلوگیری از اعمال سلیقه کارمندان از دیگر مزایای شهر الکترونیک است. اساس شهر الکترونیک کمک به تسهیل در امور شهروندان است.
ابعاد مورد توجه در شهرهای هوشمند انسان، اجتماع و هوش مصنوعی است. به این ترتیب شاهد تعامل پویایی میان این فاکتورها خواهیم بود که از کنش و واکنش میان آنها اصول این شهرها شکل میگیرند به این ترتیب اصطلاح شهر هوشمند، سرزمینی است با ویژگیهای زیر فعالیت متمرکز بر دانش مشارکتهای اجتماعی زیر ساختهای ارتباطی توسعه یافته
توانایی ذاتی به کار گیری خلاقیت و مدیریت [4].
.6 اثرات ایجاد شهریهای هوشمند بر کالبد شهر ها
میتوان گفت شهرهای هوشمند کالبد شهرها را نیز از ابعاد گوناگون دگرگون خواهد کرد.
تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات باعث کاهش سفرهای کاری و عدم نیاز مراجعه کارمندان محل کار به صورت روزانه خواهد شد، در نتیجه این مسأله باعث کاهش حجم ترافیک کاهش آلودگی و عدم نیاز به ساخت راهای بیشتر خواهد شد.
این امر باعث کاهش نیاز به فضاهای اداری، عدم نیاز به همجواری فضای کار و سکونتی و اتومبیل، کاهش تراکم و ازدحام به خصوص در بخش مرکزی شهرها و ... خواهد شد.[5] بنابراین در شهر الکترونیک میتوان شخص را چنان هوشمند ساخت که بر استبداد فضا یا موانعی که فضا برای انسان در زمینههای مختلف به وجود می آورد، فائق آمد.[6]
.7 شهرسازی الکترونیک
در حال حاضر مقوله ساخت و ساز ابتدا با تصمیم یک شخص برای ساخت یک بنا در حوزه شهر شروع می شود. این تصمیم یا در جهت کاربرد مشخصی و یا اقتصادی و سرمایه گذاری است. هدف اصلی اسکان در حوزه شهر میباشد که یکی از دغدغههای مسؤلان و مدیران شهری است روال عادی به این صورت است که ابتدا با مراجعه شخص (حقوقی یا حقیقی) به شهرداری و واریز عوارض متعدد نوسازی، فرد برای اخذ پروانه از نوع ساخت و یا تخریب و نوسازی اقدام میکند. تا زمانی که به فرد اعلام شود که میتواند به دفاتر مهندسی مراجعه کند و نقشههای مورد نظر به وی ارائه شود. و سپس دغدغههای بعدی برای انتخاب مهندسان ناظر و ... و در ادامه بعد از تشکیل شدن ساخت دغدغههای اخذ مجوزهای لازم برای زیر ساختهای لازم.
همانگونه که مشاهده میشود باتوجه به جمیع مهات امر ساخت وساز بسیار وقت گیر و سردرگم کننده در حیطه شهرسازی و معماری است.
حال اگر در آینده به دنبال ساخت و ساز شهری هستیم که از مشخصههای بارز آن انجام کارها با سرعت بسیار بالایی است، با وضعیت موجود چنین دورنمایی به ذهن متبادر نمیگردد.
حال فرض کنیم شخصی می خواهد منزل مسکونی خود را در یک شهر الکترونیک بازسازی کند و بسازد. روند به این گونه می تواند باشدکه شخص ابتدا وارد سایت الکترونیکی شده با مراجعه به قسمت مورد نظر وضعیت ساخت و ساز در منطقهای که زمین در آن واقع است را مورد بررسی قرار میدهد و اطلاعات مربوط به تراکم، تفکیک و ... طرحهای تفضیلی و قوانین مربوط به هر یک را به صورت جامع و مفصل دریافت نماید.
مکانیک خاک، وضعیت زلزله و عوامل اقلیمی موجود در محیط شهری موردنظر و دهها اطلاعات دیگر را به راحتی دریافت نماید.
حال شخص باتوجه به اطلاعات فوق و تصمیم به ساخت، میتواند وارد قسمتهای دیگر سایت برای اخذ مجوزهای لازم برای ساخت و ساز گردد. بعد از کسب مجوزها و اعلام شهرداری الکترونیکی مبنی بر ارائه نفشهها ، میتواند صورت کلی نقشهها و بناهای قابل ساخت، مصالح و شیوههای ساخت بهینه را مشاهده نماید. بدین ترتیب با دیدن تصاویر فرضی از پروژهها و مدل های کامپیوتری، دید کلی نسبت به چیزی که باید بسازد را به دست می آورد و این امر به شهرسازان و مدیران شهری این امکان را میدهد که بتوانند بدنههای شهری در یک شهر الکترونیک را مرحله به مرحله اصلاح نمایند و به یک شهرسازی اصولی برسند. [7]
.8 چگونگی ایجاد شهر الکترونیک
به طور کلی چهار مرحله برای اجرایی کردن الگوی شهر با شهرداری الکترونیک توصیه می شود. در مرحله اول که (پیرایش) نامیده میشود، لازم است سند راهبردی بر مبنای مطالعات میدانی از امکانات و پتانسیلهای موجود تهیه شود. در این زمینه استفاده از تجربیات جهانی نیز مؤثر خواهد بود. (بطوریکه پروژه فن آوری اطلاعات و آموزش در سنگاپور، چهار چوب
