بخشی از مقاله
خلاصه
با توجه به خسارات وارد شده به ابنیه و زیر ساخت های شهری در بحران جنگ، همواره حجم سنگینی از آوارهای ساختمانی برجای خواهد ماند که نیازمند مدیریتی قوی و برنامه ای از پیش تعیین شده جهت پاکسازی، انتقال و بازیافت می باشند. شهرها محل تجمعات متراکم انسانی و قلب تپنده ی اقتصادی در جامعه هستند که باید با بکارگیری تمام توان، بازیابی و بازسازی آنها پس از وقوع بحران انجام شود تا جامعه بتواند به حرکت رو به رشد متوازن خود و در جهت توسعه ی پایدار ادامه دهد.
در واقع، مدیریت بازیافت از مرحله پاکسازی و نظارت بر روند جداسازی آوارها، بارگیری و انتقال به سمت محل های دپو در موقعیت سایت بازیافت شروع شده و تا خروجی محصول ادامه خواهد داشت. با در نظر گرفتن شرایط پس از بحران که شامل انبوه نخاله های ساختمانی در شهر، نامناسب بودن شرایط زندگی، مشکلات بهداشتی و زیست محیطی، عدم دسترسی سریع به منابع اولیه و تولید مصالح ساختمانی و زیر ساخت ها و کارخانجات تولید مصالح آسیب دیده است
ضروری به نظر می رسد که با ایجاد سایت های بازیافت نخاله های ساختمانی چه در زمان صلح به منظور بازیافت نخاله های ناشی از تخریب و ساخت و ساز و چه در زمان بحران، مصالح مورد نیاز جامعه را در جهت فعالیت های عمرانی مورد نیاز و تأمین مسکن فراهم نمود و با اسنفاده از این ظرفیت فراوان منابع جهت تولید و همچنین ایجاد اشتغال برای جوانان گامی مثبت برداشته شود و شاهد توسعه به شکل لجام گسیخته کنونی و تخریب محیط زیست نباشیم.
هدف از این پژوهش بررسی اقدامات اجرایی و مدیریتی پاکسازی آوارها جهت انتقال به سایت بازیافت و همچنین ارائه ی منافع حاصل از بازیافت نخاله های ساختمانی پس از بحران جنگ است. این پژوهش از نظر هدف شناسی کاربردی- عملی و از نظر روش شناسی توصیفی- تحلیلی است و نحوه ی گردآوری اطلاعات آن به صورت کتابخانه ای می باشد.
-1 مقدمه
انسان از هزاران سال پیش مدیریت مواد زاید را مورد توجه قرار داده است؟ در دوران اولیه، ورود ضایعات به محیط هیچ مشکل خاصی بوجود نمی آورد، زیرا جمعیت محدود و زمین قابل دسترس فراوان بود اما امروزه افزایش روزافزون جمعیت در دنیا و نیاز مبرم به تامین احتیاجات اولیه انسان از جمله نیاز به مسکن، وجود فعالیت های عمرانی را در هر جامعه ای امری اجتناب ناپذیر کرده است
حال این حجم زیاد نخاله های ساختمانیٌ پس از بحران جنگٍ موجب بروز مشکلات زیادی از جمله مشکلات زیست محیطی و تخریب منابع شده است که نیازمند بازیافت سریع جهت برگشت به چرخه ی فعالیت های عمرانی می باشد. نخاله های ساختمانی بوجود آمده ناشی از بحران جنگ را می توان با استفاده از ایجاد سایت های بازیافتَ و ظرفیت بالقوه نیروی انسانی، بازیافت نمود. بنابراین با توجه به محدودیت منابع طبیعی و حفظ محیط زیست بهینه ترین راهکار استفاده مجدد از نخاله هاست
بازیافت نخاله های ساختمانی یا همان دورریزها از مهم ترین راهکارهای اقتصادی در کشور ها می باشد، زیرا ضمن کاهش میزان ضایعات بر استفاده مجدد و بازیافت آن تاکید دارد؟ هدف از بازیافت مواد زائد جامد شهری از جمله نخاله های ساختمانی، حمایت از سلامتی عمومی، جلوگیری از تراکم مواد زائد، پیشگیری از ایجاد چشم انداز نامناسب در اطراف شهرها، افزایش سطح اشتغال و مصرف هوشمندانه منابع طبیعی و در نهایت توسعه اقتصادی دانست؟ با پیشرفت علوم و تکنولوژی، تولید و مدیریت نخاله ها نیز تحت بررسی های فراوان علمی و پژوهشی قرار گرفته است. یکی از بهترین برنامه ها در مدیریت نخاله های ساختمانی، بازیافت آنهاست، و به لحاظ صرفه جویی اقتصادی و فواید زیست محیطی مورد توجه قرار گرفته است.
بازیافت نخاله های ساختمانی می تواند نیاز به انرژی، منابع طبیعی، منابع استخراج و زمین لازم برای دفن بهداشتی و کنترل شده را کاهش دهد. در راستای توسعه ی پایدار شهری نیز می توان از مواد زائد بازیافتی در طراحی پارک ها، تسطیح شیب ها، محوطه سازی و راه سازی به عنوان مصالح پرکننده، زهکش و زیر سازی استفاده کرد. افزایش ارزش افزوده زمین و مسکن در کلان شهرها، سرمایه گذاری در این بخش را چنان بالا برده است که در شهر کمتر کوچه و خیابانی را می توان مشاهده کرد که کسانی مشغول ساخت و ساز در آن نباشند.
به دنبال همین امر می توان بازیافت نخاله های را مطرح کرد که نه تنها به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست کمک می کند بلکه ما می توانیم همانند کشورهای پیشرفته از این مواد در ساخت مصالح جدید استفاده کرد و علاوه بر پاک سازی شهر و کاهش هزینه ها، مصالحی جدید و حتی در مواردی مرغوب تر تولید کرد.
افزایش مقادیر زایدات ساختمانی چندین موضوع از قبیل کمبود فضای محل دفن، توسعه محل های جدید دفن، افزایش هزینه های محل دفن، مسائل زیست محیطی، مخالفت عمومی و افزایش هزینه های ساخت و ساز را به طور نامطلوبی تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین مدیریت زایدات ساختمانی یک موضوع مهم مخصوصا در کشورهای در حال توسعه است. همچنین در کشور های در حال توسعه به دلایلی از جمله عدم دسترسی به فن آوری های مناسب، فقدان آموزش حرفه ای، نبود بودجه کافی و کمبود تجهیزات کافی و مناسب، به کارگیری سیستم های مناسب برای دفع زایدات به تاخیر افتاده است.
طبق گفته Rossel و Jorge، راهبردهای طرح مدیریت زایدات باید مدافع اجتناب از تولید زایدات، استفاده از تکنولوژی پاکسازی، ترویج چرخش مجدد و بازیافت زایدات، استفاده از تصفیه مناسب برای زایدات تولیدی و دفع نهایی زایدات باشد
-3بحران جنگ
کشورهای که در مناطق جغرافیایی خاص بین المللی قرار دارند همواره مورد هجوم دشمنانی قرار می گیرند که قصد دست اندازی به کشور و منابع آن را دارند و در طی این هجوم باعث به وجود آمدن شرایط حاد انسانی و اقتصادی، و به بار آوردن خسارات سنگین به ساختمان ها و تأسیسات زیر بنایی آن کشور و برجای گذاشتن انبوهی از آوارهای ساختمانی می شوند. جنگ در واقع به درگیری سازمان یافته، مسلحانه و غالبا طولانی مدت گفته می شود که بین دولت ها، ملت ها یا گروه های دیگر انجام شده و با خشونت شدید، گسیختگی اجتماعی و تلفات جانی و مالی زیاد همراه است.
از آن جا که جنگ یک درگیری مسلحانه واقعی، ارادی و گسترده بین جوامع سیاسی است می توان آن را نوعی خشونت سیاسی تلقی کرد. فناوری و پتانسیل های جنگ که به سرعت زیاد رشد می کنند را می توان به شکل یک زنجیره تاریخی فرض کرد. در ابتدای این زنجیره جنگ های قبیله ای دوران پارینه سنگی قرار دارد در آن جنگ ها سلاح غالبا سنگ و چماق بود و در نتیجه تلفات جانی کمتری به دنبال داشت. در سوی دیگر این زنجیره، جنگ با سلاح ها و اداوات پیشرفته امروزی قرار دارد که در صورت رخ دادن می تواند خسارات زیادی به بار آورد یا سلاح اتمی که می تواند انقراض نسل بشر را به همراه داشته باشد.
-4آوار
منظور از آوار در اینجا، به معنای تمامی بقایای بجا مانده از ساخته های دست بشر شامل ابنیه، تاسیسات شهری و غیره و همچنین شامل بقایای محیط زیست می باشد. باتوجه با مطالب گفته شده در بالا می توان نتیجه گرفت که در حین و بعد از بحران جنگ ما با انبوهی از آوارهای ساختمانی روبه رو خواهیم شد و این آوارها نیازمند سیستم مدیریتی قوی و برنامه جامع و مدون جهت پاکسازی، انتقال و در نهایت بازیافت می باشند. آوارهای ساختمانی معمولا از هفت قسمت اصلی زیر تشکیل می شوند:
- ساختمان های خشتی و فرسوده - بناهای تاریخی - .
- ساختمان های چوبی.
- ساختمان های بنایی غیر مسلح.
-ساختمان های بنایی مسلح.
-ساختمان های بتنی.
-ساختمان های فلزی و دیگر متعلقات جانبی مربوط به تاسیسات زیربنایی و شهری.
